Бағдарламасы syllabus семестр 5 оқу аптасынан және сессия аптасынан тұрады. Пәннің көлемі кредитті құрайды
жүктеу/скачать 0.97 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- СӨЖ тапсырмалары
- Он бесінші апта №15 дәрістің тақырыбы
- 15 практикалық сабақтың тақырыбы
| Тапсырмалар: Қ. Баянбаевтың өмірі мен шығармашылығы. М.Қабанбаевтың өмірі мен шығармашылығы.
14-СОӨЖ тақырыбы: Ескен Елубаев шығармашылығы. Балаларға арналған кітапшалары. Тапсырмалар: Жазушының әңгіме-мысалдары. Есеп беру түрі: баяндама СӨЖ тапсырмалары: Мәдіхат Төрежанов шығармашылығы туралы баяндау. Әңгіме, мысалдарын мазмұндау. Есеп беру түрі: реферат Әдебиеттер (негізгі, қосымша): 1..Қазақ газет-журналдары (2000-2010 жж.). 2.Қазақ әдебиетінің тарихы 10-т.-А,2005 3.Қирабаев С.Тәуелсіздік рухымен.-А,2002 4.ҚБӘК. Тұрсынбаев Б, Гумеров М, Төрежанов М,-А,1992 Он бесінші апта №15 дәрістің тақырыбы: Қазіргі балалар прозасының дамуы. Дәріс мазмұны: 1.Балалар прозасының жанрлық түрлері. 2.Балалар жазушылары. Әдебиеттер: Қазақ газет-журналдары (2000-2010 жж.) 2. Қазақ әдебиетінің тарихы 10-т.-А,2005 3. Қирабаев С.Тәуелсіздік рухымен.-А,2002 №15 практикалық сабақтың тақырыбы: Қазіргі балалар әдебиетінің жанрлық дамуы. Терминдер мен анықтамалар: Қазақ газет-журналдары Дәрістің топтама-тәсімі (тірек конпектісі немесе тезистер) Жалпы қазақ драматургиясының тууы, дамуы және қалыптасуы дегенде, қазақ балалар драматургиясының өзіндік даму жолын, ерекшелігін сараптау қажеттілігі туады. Қазақ балалар драматургиясының бастау көздерін іздегенде, қазақ ауыз әдебиеті үлгілеріне тірелеміз. Балаларға арналған сұрамақ, қаламақ, айтыс ойындар, мақал-мәтелдер, ертегілер мен аңыз әңгімелердің қазіргі балалар драматургиясының тууы мен қалыптасуына ықпал етті деуге негіз толық. Жаңа үрдіс бір күнде тумайды, ол ғасырлар бойы қалыптасқан дәстүрмен және ұрпақтан ұрпаққа берілетін рухани игіліктің негізінде дамиды. Ұлттық әдебиетіміздің рухани уызы - ауыз әдебиеті балалар драматургиясының да бастау көзі екені белгілі.Балалар драматургиясы қазақ әдебиеттану ғылымында мүлде аз зерттелген, тіпті кенже қалған сала екені анық. Балаларға арналған драмалық шығармалардың зерттеуші ғалымдардың назарынан тыс қалуы балалар драматургиясының кенжелеп дамуымен байланысты деуге де болады. Әйтсе де, қазақ балалар әдебиетіне, қазақ балалар драматургиясына арналған бірен-саран зерттеулер мерзімді баспасөз беттерінен орын алды. Балаларға арналған драмалық шығармалар оқулықтар мен хрестоматияға арнайы түрде кіргізілмесе де мектеп, балабақшаларда ертеңгіліктер мен мерекелерде жас жеткіншектерге жол тауып жатты. Әсіресе, балаларға арналған "Ұлан", "Ақ желкен", "Балдырған" сияқты газет-журналдар арқылы шағын пьесалар, мерекелік қойылымдар балаларға жетіп отырды.Қазақ балалар драматургиясын кенжелеп туды десек те, оның тууы мен дамуына бағдар жасай отырып, балаларға арналған драмалық туындылардың қазіргі кезде қазақ балалар әдебиетінің үлкен бір арнасы болып қалыптасқанына көз жеткіземіз. Жалпы қазақ балалар драматургиясы әлі де сарапталып, балалардың жас ерекшелігіне, шығарманың жанрлық сипатына, көркемдік тұрғыда жан-жақты қарастыруды қажет етеді.Балалар драматургиясын сөз еткенде, әрине оны бүкіл драматургиядан бөліп алып қарауға болмайды. Өйткені, бүкіл қазақ әдебиеті сияқты балаларға арналған пьесалардың да негізгі мақсаты — адамдарның асыл қасиеттерін, рухани байлығын бейнелеу, Отанымыздың қуаттылығы мен ұлылығын мадақтау, жастарды соған баулып тәрбиелеу, не болмаса өмірімізде кездесетін ескілік атаулының барлығынан, жиренішті мінезден, арамдық пиғылдан әлі арыла алмай жүрген адамдардың теріс қылықтарын мейлінше әшкерелеп, одан жастарды бездіру, аулақтату.Шығармасын балаларға арнаған драматургтеріміздің ескеретін тағы бір міндеті — балалардың жастық ерекшеліктеріне байланысты өзіне тән өзгеше қасиеттерін жете меңгеріп, дұрыс түсіну қажеттігі. Қазақ драматургиясы да балаларға арнап шығарма беруде құр қол емес. Ол соғыстан кейінгі жылдары балаларға тәрбиелік маңызы зор «Ыбырай Алтынсарин» (М. Акынжанов) сиякты тарихи такырыпка жазылған пьесасымен қатар «Алтын сақа», «Нұрлы тас», «Әлия Молдағұлова», «Жастық», «Есірткен ерке», «Біздің Ғани» сияқты пьесалар туды. Соғыстан қейінгі жылдары бұлардан басқа да мектеп сахнасына арналған біраз пьесалар «Лениншіл жас», «Қазақстан «пионері» газеттері мен «Пионер» журналында жарық көрді. Мысалы, С. Омаровтың «Портрет», Т. Ахтановтың «Өшпес даңқ», Ш. Ахметовтың «Қолқанат» атты пьесалары 1946—47 жылдары жазылды. Бұлардың қайсысы болса да көркемдік дәрежесі төмен шығармалар еді. Сондықтан да олар театр сахнасын көре алмады.Балалар драматургиясы үшін өміріміздің барлық жақтары да таңдаулы тақырып бола алады. Оған керек образдар да, прототиптер де өзімізбен бірге өміріміздің әр түрлі саласында, мектепте де, заводта да, колхозды ауылда да к құру жолында белсенді түрде ат салысуда. Ұнамды образ да, ұнамсыз кейіпкер де олардың қайсысынан болса да типтік образ жасау мүмкіншіліктері де бізде толық бар.Тақырып жөнінен балалар әдебиетінің ересек адамдарға арналған шығармалардан ешбір айырмасы болмасқа тиіс. Айырмасы, балаларға арнап тақырып таңдай білуде емес, соны балаларға түсінікті, ұғымды етіп, өзгеше түрде жаза білуде болуы керек. А.М.Горький айтқандай, балаларға да «сол туралы тек басқаша етіп» жаза білу керек. Қазақ балалар драматургиясын айтқанда, «Ыбырай Алтынсарин» пьесасын алуға болады. Бұл пьесасында автор шын мәнісіндегі өмір тартысын шебер суреттей алған. Мұнда Ыбырай бастаған өсіп келе жатқан прогресшіл күш пен Найзағара бастаған озбырлық пен зұлымдық күші күреске түседі. Пьесаның алғашкы актысында-ақ шиеленісе бастаған бұл жай окиға аяқталғанға дейін заңды дамып, орынды шешіліп отырады. Барлык іс-әрекет, тартыс-талас нанымды түрде көрсетіледі. Ыбырай ескі күшпен күрескенде жалғыз емес, оны жақтаушы күш— халық. Ыбырай барлық уақытта да өзінің халқына сүйенетіндігімен мықты. жүктеу/скачать 0.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|