Бағдарламасы (Syllabus)
жүктеу/скачать 385.53 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Аяқ қаңқасына
- Әдебиеттер: [ 1-9] Мультимедиялық құралдар тізімі: 1. Тірек-қимыл жүйесі. 2. Адам қаңқасы. 3. Сүйектердің құрылысы мен құрамы. 3 Тақырып
- Асқорыту мүшелеріне
| Қолбасы сүйектеріне – білезік, алақан, саусақ сүйектері
жатады. Білезікте (запястья) 2 қатар орналасқан 8 сүйек, алақанда 5 сүйек, саусақтарда 14 сүйек болады. Саусақ сүйектерінің басбармақтан басқасының әрқайсысында 3 қысқа сүйек (фаланги), ал басбармақта екеу болады (42-сурет). Аяқ қаңқасына – жамбас белдеуі мен аяқ сүйектері жатады. Жамбас пен сегізкөз тұтасып жамбас қуысын құрайды. Жамбастың өзі бір-бірімен тұтасып кеткен 3 сүйектен (мықын, шат, шоңданай) тұрады. Әдебиеттер: [1-9] Мультимедиялық құралдар тізімі: 1. Тірек-қимыл жүйесі. 2. Адам қаңқасы. 3. Сүйектердің құрылысы мен құрамы. 3 Тақырып Ас қорыту жүйесі. 1. Ауыз қуысы. Сілекей бездері. Тістердің құрылысы және мамандалуы. Тіл. 2. Жұтқыншақ. Өңеш. 3. Қарын құрылысы. 4. Ащ ішеі. Тоқ ішек. 5. Қарын асты безі. Бауыр. Асқорыту мүшелері мен асқорыту бездері қосылып асқорыту жүйесін құрайды. Асқорыту жүйесінде тағам әр түрлі механикалық және химиялық өзгерістерге ұшырайды. Тағам құрамындағы нәруыздар, майлар, көмірсулар суда ерімейді. Сондықтан олар қан мен лимфаға өте алмайды. Асқорыту мүшелерінде тағамның шайналып ұсақталуы механикалық өңдеу делінеді. Асқорыту бездерінен бөлінген сөлдің әсерінен ыдырауы химиялық өзгерістерге жатады. Асқорыту мүшелеріне – ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш, асқазан (қарын), аш ішек және тоқ ішек жатады. Асқорыту мүшелерінің іші қуыс, түтікке ұқсас. Асқорыту мүшелерінің қабырғасы негізінен үш қабаттан тұрады: сыртқы қабаты – дәнекер ұлпадан тұратын сірқабат. Ортаңғысы – бұлшықет қабаты, ішкі қабаты – эпителий ұлпасынан тұрады. Ауыз қуысы. Ауыз қуысын кіреберіс (ұрт) және нағыз ауыз қуысы деп екі бөлімге бөледі. Ұрттың сыртын бұлшықеттер мен еріндер жауып тұрады. Оның ішкі жағында үстіңгі, астыңғы жақ сүйектері, қызылиек және тістер орналасқан. Нағыз ауыз қуысы алдыңғы жағынан жақ сүйектерімен, тістермен, ал артқы жағынан аңқамен (зев) көмкерілген. Ауыз қуысының үстіңгі жағындағы қатты таңдай мен жұмсақ таңдай, оны мұрын қуысынан бөліп тұрады. Жұмсақ таңдайдың артқы бөлімі жіңішкеріп әрі ұзарып бөбешікпен (тілшік) аяқталады. Ауыз қуысына сілекей бездерінің өзектері ашылады. Тағам алдымен ауыз қуысында шайналып ұсақталады әрі сілекеймен араласып жұтылады. Тамақты жұту күрделі физиологиялық процесс (75-сурет). Ауыз қуысында тіл орналасқан. Ол көлденең жолақты бұлшықет ұлпасынан тұрады. Тілдегі бұлшықет талшықтарының кейбір тобы – ұзына бойы, екінші тобы – көлденең, үшіншісі – тік бағытта жатады. Осыған байланысты тіл өте қозғалмалы мүше. Тілдің түбі, денесі және ұшы болады. Тіл кілегейлі (шырышты) қабықшамен қапталған. Тілдің кілегейлі қабықшасының үстіңгі бетінде түрлі пішінді көптеген дәм сезу емізікшелері бар. Тілдің ұшы – тәттіні, екі бүйірі – қышқыл мен тұзды, ал түбі – ащыны сезеді. Сондықтан тіл дәм сезу мүшесіне де жатады. Сонымен бірге тіл сөйлеуге және тамақты жұтуға да қатысады. Ауыз қуысы тікелей аңқа (зев) арқылы жұтқыншақпен байланысады. жүктеу/скачать 385.53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|