2.1. Сүзу
Сұйық заттарды ерімейтін қатты заттардан бөлу және тазалау үшін сүзу қолданылады. Сүзу сұйық заттарды тесік материал-сүзгі арқылы өткізумен жүзеге асырылады.
Сүзетін материал ретінде кварц құмы, асбест, шыны мақта, кәрлен пластинкалар (Гуч отбақыраштары), престелген шыны (Шотта отбақыраштары), тоқыма маталар, мақта, қағаз сүзгілер (әртүрлі тығыздықтағы сүзгі қағаздары) қолданылуы мүмкін. Сүзетін материалды таңдау сүзілетін сұйықтың қасиетіне, қатты заттардың көлеміне байланысты.
|
Лабораторияда кҰбҢ-несе жай жқне атпарлы ааз сзгҢлерҢн олданады. Жай сзгҢ аазы тҒнба қрҢ арай керек боланда олданылады. Жай сзгҢнҢ Ғйы кҰлемҢне сқйкес келетҢн тҰртбҒрышты ааз параынан дайындайды да кҰрсе-тҢлген пунктир сызы-ымен таы да екҢге бктейдҢ (14-сурет).
|
|
14-сурет. Жай және қатпарлы сүзгі қағазын дайындау реті
|
Сүзгінің сыртқы бұрыштарын сүзгінің шеті құйғының
|
шетінен 0,5-1 см төмен болатындай етіп доға бойынша қию керек. Бүктелген сүзгінің төрттен бір бөлігін ашып, құйғыға қояды да, дистилденген сумен сулай отырып, саусақпен сүзгінің қабырғасына жабыстырады. Сүзгі қағаз құйғы қабырғасына тығыз жабысып тұруы қажет.
Қатпарлы сүзгінің-жай сүзгіден айырмашылығы онымен тез сүзіледі, өйткені қатпарлы сүзгінің сүзетін беті жай сүзгіге қарағанда екі есе үлкен болады. Қатпарлы сүзгі дайындау үшін керекті өлшемдегі төртбұрышты қағаз парағын бастапқыда екіге бүктеп, сосын төртке бүктеп, жай сүзгі дайындаған сияқты ұштарын қайшымен қияды (1,2 және 3). Сүзгіні ашып (4), оның оң жағынан бастап ішіне қарай бүгеді (5), сосын жоғарғы сегіз бұрышты (6) майыстырып тағы да ішіне қаратып (7) екіге бүктейді. Ең соңында алынған сүзгінің он алтыншы бөлшегін сыртқа қарай екіге бүктейді. Осыдан алынған бөлшектердің көлеміне байланысты (фильтрдің 1/32-сі) сүзгіні түгелдей жиырып бүктейді де оны ашып, құйғыға салады.
Сүзгінің қатпарларын құйғының ортасына тығыз келтірмеуге тырысу керек. Сүзгінің ұштары жыртылған емес, қиылған болу керек. Жеңіл сүзілетін сұйықтар үшін қалыпты қысымда, ал қиын сүзілетіндерді вакуумда сүзу қолданылады. Тұтқыр сұйықтар мен қаныққан ерітінділер үшін ыстықтай сүзуді қолданған жөн.
Достарыңызбен бөлісу: |