Беруін талдау Оқу құралы Қостанай

Мұндағы: ҚШ - тауарлы-материалдық қорлар мен шығындар.

2. Тауарлы-материалдық қорлардың меншікті және ұзақ мерзімді қалыптасу көздерінің артықтығы (+) немесе жетіспеушілігі (-) (М_ак/ұз):

3. Қорлардың негізгі қалыптасу көздерінің (НК) жалпы мөлшерінің артықтығы (+) немесе жетіспеушілігі (-):

Тауарлы-материалдық қорлардың, олардың қалыптасу көздерімен қамтамасыз етілуінің үш көрсеткішін есептеу кәсіпорынның қаржылык жағдайын оның тұрақтылық дәрежесі бойынша келесі төрт типке бөлуге мүмкіндік береді:

1. 
   қаржылық жағдайдың абсолютті тұрақтылығы;
   
2. 
   қаржылық жағдайдың қалыпты тұрақтылығы;
   
3. 
   тұрақсыз қаржылық жағдайы;
   
4. 
   дағдарысты (қауіпті) қаржылық жағдайы.
   

Бұл теңсіздік тауарлы-материалдық қорлар меншіки айналым капиталымен жабылатынын көрсетеді, яғни кәсіпорын сыртқы кредиторлардан тәуелсіз болады. Мұндай жағдай өте сирек кездеседі. Оның үстіне, бұл жағдай ең дұрыс деп қарастырылмауы мүмкін, себебі әкімшілік негізгі қьізмет үшін қаражаттың сыртқы көздерін пайдалана алмайды, пайдаланғысы келмейді немесе пайдалануға мүмкіндігі жоқ.

Бұл келтірілген қатынас тиімді жұмыс істеп тұрған кәсіпорын тауарлы-материалдық қорларды жабу үшін әр түрлі "қалыпты" - меншікті және қатыстырылған қаражат көздерін пайдаланып жатқан жағдайға сәйкес келеді.

Бұл қатынас кәсіпорын өзінің тауарлы-материалдық қорларының бір бөлігін жабу үшін «қалыпты емес»болып, яғни негізделмеген болып саналатын қосымша жабу көздерін тартуға баруына тура келетін жағдайға сәйкес келеді.

• 
  банктің қарызы бойынша уақыты өтіп кеткен борыштар;
  
• 
  жабдықтаушылардың есеп айырысу құжаттары бойынша уақыты өтіп кеткен борыш;
  
• 
  бюджетке салықты толық төлемеу;
  
• 
  басқа да төлемеу, соның ішінде еңбекақы бойынша да;
  

• 
  меншікті айналым қаражатының жетіспеушілігі;
  
• 
  тауарлы-материалдық құндылықтардың жоспардан тыс қорлары;
  
• 
  сатып алушылар уақытында төлемеген, тиеліп жіберілген тауарлар;
  
• 
  акцептен бас тарту себепті сатып алушылардьш жауапты сақтауындағы тауарлар;
  
• 
  айналым қаражатын күрделі құрылысқа, жұмысшылардың алған қарыздары бойынша борыштарына жұмылдыру, сонымен бірге бөлінгеін қаржыландыру көздерінің каражаттарымен жабылмаған шығындар.
  

• 
  уақытша бос меншікті қаражаттар;
  
• 
  қатыстырылған қаражаттар (қалыпты кредиторлық борыштың дебиторлық борыштан асып кетуі);
  
• 
  айналым қаражатын уақытша толтыруға алынған банк несиелері және тағы басқа қарыз қаражаттары.
  

• 
  қаржылық жағдайы жақсы кәсіпорындар;
  
• 
  қаржылық жағдайы орташа кәсіпорындар;
  
• 
  қаржылық жағдайы нашар кәсіпорындар;
  
• 
  банкрот кәсіпорын.
  

1. 
   қалыпты (біркелкі) өндірістік-шаруашылық және ұдайы өндіру қызметін қамтамасыз ету;
   
2. 
   ұзақ мерзімді несиелер мен қарыздар бойынша уақытылы есеп айырысулар;
   
3. 
   кәсіпорынның дамуы бойынша көлемді жобаларды қаржыландыру мүмкіндігі (нарықтың аңа секторларын игеру, өндіріс көлемін кеңейту, өнім мен технологияның жаңа түрлерін игеру және т.б.).