Жаратылыстану – ғылыми сауаттылық (география)
ТАБИҒИ АУМАҚТЫҚ КЕШЕНДЕР
Жер шарының географиялық қабығына атмосфера, литосфера, гидросфера және биосфера жатады. Аса маңызды төрт жалпы географиялық заңдылықтары: тұтастық, зат айналымы, ырғақтылақ және зоналылық. Белгілі бір кезеңнен кейінгі құбылыстардың немесе әрекеттердің бір-біріне қатыстылығы деп аталатын ырғақтылық.
Экватордан полюстерге қарай табиғат кешендері және табиғат компоненттерінің ауысуын зоналылық заңдылығы деп аталады. Географиялық қабық - адамзат қоғамының өмір сүретін ортасы. Адам әрекетінің әсері күн сайын қарқындап дамып келеді. Адам әрекетінен өзгеріске ұшыраған ландшафттарды жақсарту жолдарын ұсынуда.
Географиялық қабықтың заңдылығы
Зат пен энергия алмасу;
литосфера;
өзендердің тасуы;
жанартау атқылауы;
желдің соғуы.
Күн мен түннің ауысуы географиялық қабықтың қандай заңдылығына жатады
Зат пен энергия алмасу;
тәуліктік ырғақтылық;
биіктік белдеу;
жылдық ырғақтылық;
желдің соғуы.
Адам әрекетінен өзгеріске ұшыраған ландшафттарды жақсарту жолдарын ұсынуда.
рекультивация;
реакреация;
кенттену;
акклиматизация;
террикон.
Ендік зоналылықтың қалыптасуына әсер етпейтін себеп(тер)
Әр ендіктердегі жылу мен ылғалдың қатынасы;
Жер бетіне Күннің түсу бұрышының әркелкілігі;
Ішкі күштердің әсері;
Жер орбитасының өз білігімен көлбеу орналасуы;
Күннің Жер бөліктеріне әр-түрлі қашықтықта орналасуы.
Достарыңызбен бөлісу: |