Білім беру бағдарламасы 2023-2024 оқу жылының көктемгі семестрі 98201 «Фольклорды зерттеудің инновациялық әдістері»
-дәріс. Психологиялық фольклортану
жүктеу/скачать 47.18 Kb.
|
| 10-дәріс. Психологиялық фольклортану.
Психологиялық фольклортануда фольклор психологиясы, фольклорлық «автордың» этнопсихотипі, психопоэтика негіздері, жанрлық психологизмнің қырлары, фольклорды қабылдау психологиясы және басқалар арнайы зерттеуді қажет етеді. Интегративті фольклордың бұл саласы қалыптасу сатысында, бірақ оны дамытудың маңыздылығы күмән тудырмайды. Олар бірқатар алыпсатарлық аксиомалардан ауысуды қамтамасыз етеді ғылыми негізделген тұжырымдамаларға. Мысалы, фольклор дәстүрлі түрде ұлттық сипаттағы белгілердің ең жақсыларының көрінісі деп саналады, бұл өз кезегінде этнопсихотиптің құрамдас бөлігі. Алайда, фольклорлық «автордың» этнопсихотипі деген не болу керек, біздің зерттеулерімізге сәйкес, ұлттық психотиппен де, ұлттық мінезмен де сәйкес келмейді емес пе? Шамасы, бұл табиғи нәрсе, өйткені фольклорлық «автор» халықтың өзі емес, оның шығармашылықпен айналысатын аз бөлігі. Дәл осы жағдай оған жалпы ұмтылыстар мен халықтық үміттердің ғана емес, сонымен бірге адамдарды жаңа моральдық-адамгершілік және эстетикалық деңгейге байытатын және көтеретін жоғары мұраттардың өкілі болуға мүмкіндік береді. К.Юнгтің дәлелдеуінше архетип бейсана ұжымдық (коллективное бессознательное) құбылыстың нәтижесінде пайда болады. Ол адам жаратылысына тән, саналы ойлаудан бұрын нобайы құрастырылатын қаңқа, бейнелі образдың сана астарындағы алғышарты. Мұны көрнекті антрополог, салыстырмалы психологияның білгір маманы Джозеф Кемпбелл «Тысячеликий герой» (СПб.: Питер, 2008) деген атақты еңбегінде жан-жақты дәлелдеп шықты. Адам физиологиясы мен психологиясының қыр-сырын Еуропа психоаналитиктерінің зерттеу аспектісінде игеру қажет. Ұсынылатын әдебиеттер: 1. Қазақ фольклортануының терминдер сөздігі / Жауапты редакторы Ж.Рақыш. – Алматы: Brand Book, 2020. – 272 б. 2. Ибраев Ш. Қазақтың ғұрыптық фольклоры. – Нұр-Сұлтан: Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2021. – 254 б. 3. Қазақ фольклортануының тарихы: ХVІІІ-ХХІ ғасырдың басы. Ұжымдық монография. – Алматы: «Service Press», 2017. – 552 б. 4. Мелетинский Е.М., Неклюдов С.Ю., Новик Е.С. Историческая поэтика фольклора: от архаики к классике. 2-е изд. – М.: РГГУ, 2021. – 286 с. 5. «Бабалар сөзі» жүзтомдығы: мазмұндалған анықтамалық / Құраст.: Т. Әлбеков, Қ. Алпысбаева, Ж. Рақыш. – Алматы: Дарын, 2022. – 382 б. ISBN 978-601-217-773-2 6. Қазақ текстологиясы: негізгі мәтін мен авторды анықтау (атрибуция) мәселелері. Ұжымдық монография. – Алматы: Литера М, 2022. 256 б. 7. Орыс шығыстанушы-түркітанушыларының ХХ ғасырға дейінгі жинақтарында қазақ фольклоры мен әдебиетінің орын алуы. Нарративті дереккөздері. – Алматы: Silver Press, 2022. 732 c. 8. Строганов М.В. Исторические корни фольклорных жанров: Монография. – М.: РГУ им. А.Н. Косыгина, 2019. – 175 с. 9. Черванёва В.А. «Антропологический поворот» в фольклористике: взгляд на классификацию устной прозы в свете новой парадигмы // Шаги/ Steps. Т. 7. №2. 2021. С. 136-155. - https://doi.org/10.22394/2412-9410-2021-7-2-136-155 10. Алтай – Западная Сибирь в XIX – начале XX вв.: население, хозяйство, культура. Материалы Всероссийской научно-практической конференции, посвященной 160-летию со дня рождения этнографа, экономиста и общественного деятеля Сергея Порфирьевича Швецова. – Горно-Алтайск: НИИ алтаистики им. С.С. Суразакова, 2018. – 356 с. 11. Методы и концепции в фольклористике и культурной антропологии (конец XX — начало XXI века): материалы XVI Междунар. школы-конференции по фольклористике, социолингвистике и культурной антропологии / Cост.: А.С. Архипова, С.Ю. Неклюдов, Д.С. Николаев, Н.Н. Рычкова. М.: РГГУ, 2016. 208 c. 12. Фольклористика и культурная антропология сегодня: тезисы и материалы Международной школы-конференции / Сост. А.С. Архипова, С.Ю. Неклюдов, Д.С. Николаев. М.: РГГУ, 2012. 433 с. жүктеу/скачать 47.18 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|