Білім беру бағдарламасы: Ауыл шаруашылғын энергиямен қамтамасыз ету және автоматтандыру Тексерген: аға-оқытушы Ибраев Қ. А

• 
  Өндірістік: Өндірістік кәсіпорындарда және өнеркәсіптік алаңдарда қолданылатын құрылғылар.
  
• 
  Коммуналдық: Коммуналдық қызметтер мен инфрақұрылымда, мысалы, су немесе жылу жүйелерінде қолданылатын құрылғылар.
  
• 
  Тұрғын үй: Көп қабатты үйлер мен жеке тұрғын үйлерде қолданылатын құрылғылар.
  

Толық тарату құрылғылары электр энергиясын тасымалдау мен тарату жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл жүйелер жоғары кернеулі токты тасымалдау, оны қауіпсіз деңгейге дейін төмендету және соңғы тұтынушыға жеткізу қызметін атқарады. ТТҚ-лар электр жүйесінің сенімділігін, тұрақтылығын және қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Олардың сипаттамаларын қарастырайық:

1. 
   Кернеу деңгейі. Толық тарату құрылғылары әртүрлі кернеу деңгейлерінде жұмыс істейді. Өнеркәсіптік жүйелерде тарату үшін әдетте жоғары кернеу қолданылады (110-500 кВ), себебі бұл энергияны аз шығынмен үлкен қашықтықтарға тасымалдауға мүмкіндік береді. Қалалық және тұрмыстық желілерде кернеу деңгейі әдетте төменірек (6-35 кВ) болады.
   
2. 
   Жүйенің қуаттылығы. ТТҚ арқылы тасымалданатын электр энергиясының қуаты әртүрлі болуы мүмкін және ол электр жүйесінің қажеттіліктеріне байланысты. Жүйенің қуаттылығы электр энергиясының тұтынушыларға сенімді жеткізілуін қамтамасыз ету үшін аса маңызды. Ірі қалалар мен өнеркәсіптік аймақтарға энергия көп мөлшерде қажет болғандықтан, қуаттылығы жоғары құрылғылар қолданылады.
   
3. 
   Жұмыс температурасы. Толық тарату құрылғылары әртүрлі климаттық жағдайларда жұмыс істей алады. Олар температураның айтарлықтай өзгерістеріне төтеп беруі керек, себебі сыртқы ортаның температурасы құрылғылардың тиімділігі мен ұзақмерзімділігіне әсер етеді. Заманауи ТТҚ жабдықтары -50°C-тан +50°C-қа дейінгі температурада жұмыс істей алатындай етіп жобаланады.
   
4. 
   Энергия тиімділігі. ТТҚ жүйелерінің бір басты сипаттамасы — энергияның тиімділігі. Тасымалдау процесі кезінде белгілі бір мөлшерде энергия шығындары болуы мүмкін, бірақ бұл шығындарды азайтуға тырысады. Жоғары сапалы материалдар, тиімді трансформаторлар және басқа элементтер шығындарды азайтуға көмектеседі.
   
5. 
   Механикалық беріктік. Толық тарату құрылғыларының элементтері сыртқы механикалық әсерлерге төзімді болуы керек. Әсіресе, әуе желілері, тіректер және трансформаторлық станциялар қатты жел, қар, жауын сияқты табиғи факторларға қарсы тұра алатындай етіп жасалады. Олардың материалдары берік және ұзақмерзімді болуы тиіс.
   
6. 
   Техникалық қызмет көрсету. Толық тарату құрылғылары ұзақмерзімді және үздіксіз жұмыс істеу үшін жүйелі түрде техникалық қызмет көрсетуді талап етеді. Бұл қызмет көрсету желілерді тексеру, жабдықтарды ауыстыру немесе жөндеу жұмыстарын қамтиды. Қазіргі кезде алдын ала ескерту жүйелері енгізіліп, ақауларды дер кезінде анықтап, жөндеуге мүмкіндік береді.
   

3.сурет - Толық тарату құрылғы схемасы