«Білім берудегі мультимедиа»

1. 
   Microsoft Power Point бағдарламасында мултимедиялық мүмкіндіктері қандай?
   
2. 
   Мультимедиалық презентацияның классафикациясы.
   
3. 
   Мультимедиалық презентацияның неше типі бар?
   
4. 
   Статикалық мультимедиалық презентация дегеніміз не?
   

үйрену
Қысқаша конспект

Power Point-тың (анимацияланған суреттер мен видеоклиптерді) презентация слайдына видеоклиптерді қою мүмкіндігін жүзеге асыруға болады (GIF форматында).

Слайд видеоклипіне flash – фильмдерді қоюға болады. Flash-фильмді видеоклиппен салыстырғанда видеоклип файлының өлшемі flash-фильмге қарағанда он есе аз.

Видеоклипті қою. Power Point-та слайдқа видеоклипті қоюдың бірнеше нұсқасы қарастырылған:

Microsoft мультимедиа коллекциясынан видеоклипті қою.

Видеоклипті файлдан қою.

Видеоклипті көшіру арқылы қою (яғни алмасу буферін пайдалану).

OLE объектісі сияқты видеоклипті қоюдың үш нұсқасы (байланыстыру және енгізу объектісі).

VBA басқару элементін қолдану арқылы видеоклипті қою.

Видеоклипті Microsoft мультимедиа коллекциясынан қою.

Видеоклипті Microsoft мультимедиа коллекциясынан қою үшін:

Вставка – Фильм и звук – Фильм из коллекции картинок командаларын таңдау. Вставка картинки диалогтік терезесі ашылады.

Изменить батырмасын шерту. Диалогтік терезе ашылады.

Искать текст енгізудің мәтіндік терезесіне видеоклип атауын енгізу. Мысалы, «Тигр». Егер видеоклип атауы белгісіз болса, онда мәтіндік терезені бос қалдыруға болады.

Файлды іздейтін тізімнен Просмотривать коллекцию таңдау.

Искат объекты тізіміне қажетті видеоклипті іздейтін видеоклип типіне жалаушаны орнату. Файл фильма жалаушасы орнатылған (MPEG) (*.m1v ; *.mp2; *.mp2v; *.mpa; *.mpe; *.mpeg; *.mpg; *.mpv2). Барлық типтегі видеоклиптер ішінен видеоклипті іздеу үшін Фильмы жалаушасын орнату қажет.

Найти батырмаға шерт. Файл табылғаннан кейін диалогтік терезе ашылады.

7. Фильм менюін ашып, Вставить пунктін таңдау. Слайдта видеоклиптің бірінші кадрының бейнесі шығады.

8. Power Point сұрағымен диалогтік терезе ашылады. Автоматически воспроизводить фильм при показе слайдов? Егер жоқ болса, қосу үшін Да немесе Нет батырмаларын ьасу керек. Басқаннан кейін слайдта видеоклиптің бірінші кадры шығады.

Видеоклипті файлдан қою. Видеоклипті файлдан қою нұсқасын пайдалансақ келесі әрекеттерді орындау керек:

Презентация жазылған папкаға видеоклип файлын жаз.

Презентацияны ашыңыз.

Видеоклип қоятын слайдқа көшіңіз.

Вставка – Фильм и звук – Фильм из файла командаларын таңдау. Вставка фильма диалогтік терезесі ашылады.

Қажетті видеоклип файлын таңда. ОК батырмасын шертіңіз.

Power Point сұрағымен диалогтік терезе ашылады. Автоматически воспроизводить фильм при показе слайдов? Егер жоқ болса, қосу үшін Да немесе Нет батырмаларын ьасу керек. Басқаннан кейін слайдта видеоклиптің бірінші кадры шығады.

Видеоклипті көрсету режимін баптау. Жоғарыда сипатталған видеоклипті қою нұсқасын қолдануда оның параметрлерін қосымша баптауды қажет етпейді.

Көрсетудің басталуын өзгерту үшін:

Қойылған видеоклиптің бірінші кадрын белгілеу.

Показ слайдов – Настройка анимации командаларын таңдау. Настройка анимации диалогтік терезесі ашылады.

Настройка менюін ашып, көрсетудің басталуына сәйкес режимді таңда (Запускать щелчком, Запускать вместе с предыдущим или Запускать после предыдущего). Дыбыстық файлда қойылған басқа параметрлерді баптау аналогтік баптауда жүргізіледі.

Видеоклипті көшіру арқылы қою. Видеоклипті көшіру арқылы қою үшін:

Видеоклип файлын көшіретін слайдқа өту.

Тышқанның оң жақ батырмасын Пуск – Проводник командаларын таңдап, видеоклип файлы жазылған папканы ашу.

Көшіретін видеоклип файлының атына тышқанның оң жағын бас және ашылған жанама менюден Копировать командасын таңда.

Проводникті жап.

Слайдта тышқанның оң жағын бас және ашылған жанама менюден Вставить командасын таңда. Нәтижесінде слайдқа қалып-күй жолында орналасқан файл атымен және видеоклиптің бірінші кадры ойнатылған терезе орналасады.

Видеоклипті жүктеу презентацияны демонстрациялау режимінде ойнату терезесіне тышқанды басу арқылы жүргізіледі. Видеоклипті жүктегеннен кейін ойнатқыштың қалып-күй жолына Остановить, Пауза батырмаларымен және шығару процесін көрсететін индикатор сызғышының басқару панелі шығады. Остановить батырмасына шерткеннен кейін видеоклипті демонстрациялау тоқтайды және демонстрацияны орнына келтіру үшін тышқанды ойнатқыш терезесіне басу. Пауза батырмасына шерткеннен кейін видеоклипті демонстрациялау тоқтатылады, ал Пауза батырмасы Возобновить батырмасына айналады. Возобновить батырмасына немесе ойнатқыш терезесіне басқаннан кейін видеоклипті демонстрациялау тоқтату орнына қайта келеді. Егер видеоклипті артқа айналдыру немесе алдыға тез айналдыру қажет болса, онда тышқанды индикатордың жылжытқышына қойып оны индикатор сызғышында артқа, алдыға орналастыру.

OLE объектісі сияқты видеобейнені қою. OLE технологиясымен видеобейнені қою үшін:

Презентация жазылған папкаға видеоклип файлын жазыңыз.

Презентацияны ашыңыз.

Видеоклипті қоятын слайдқа өтіңіз.

Вставка - Объекта командасын таңдаңыз. Вставка объекта диалогтік терезесі ашылады Тип объекта тізімінің элементтерінің бірін таңда – Windows Media Player, Видео – клип немесе Клип мультимедиа (нәтиже бірдей болады).

Создать из файла қосып - өшіру батырмаларын белсенді ету.

Обзор батырмасына шерт. Обзор диалогтік терезесі ашылады.

Видеоклип файлы тұрған папканы ашып белгіле.\

ОК батырмаға шерт. Вставка объекта диалогтік терезесі қайта шығады.

Осы терезенің ОК батырмасына шерт. Слайдқа қалып-күй жолында орналасқан файл атымен видеоклиптің бірінші кадрын ойнату терезесі қойылады.

VBA басқару элементін пайдаланып бейнеклипті қою. Нұсқаның жүзеге асуы үшін келесі әрекеттерді орында:

Презентация жазылған папкаға видеоклип файлын жазыңыз.

Презентацияны ашыңыз.

Видеоклип қоятын слайдқа өтіңіз.

Вид – Панели инструментов – Элементы управления командасын таңдау. Элементы управления инструменттер панелі ашылады.

Другие элементы батырмаларын шерт. Басқа элементтер тізімі ашылады (42-сурет).

Тізімнен Windows Media Player элементін таңдау. Тышқан курсоры + формасына ауысады. Слайдқа тышқанның сол жағын шерт, онда ойнатқыш терезесі пайда болады.

Ойнатқыш терезесіне тышқанның оң жақ батырмасын шерт және ашылған жанама менюден Свойства пунктін таңда. Properties қасиеттер панелінен Windows Media Player элементі ашылады.

Ойнатқыштың қасиеттер тізімі бар Alphabetic қосқышының жарлығына шерту. Қасиеттердің бірі Alphabetic қосқышында, ал енді бір бөлігі – Свойства проигырвателя Windows Media диалогтік терезесінің қосқышында бапталады. Бұл терезені шақыру үшін (Custom) қасиеттер жолына шерт, ал сонан кейін оң бөлігіне шыққан батырмаға шерт (батырмада стрелка орналасқан). Свойства проигрывателя Windows Media диалогтік терезесінде Общие және Дополнительно қосқыштары бар. 13-кестеде

Alphabetic және Свойства проигрывателя Windows Media диалогтік терезесінің қосқыштары қолданылған қасиеттерді баптау мысалы көрсетілген. Flash – фильмді қою. Презентацияға Flash – фильмді қою үшін, ол Power Point жұмыс істейтін бір форматта көрсетілуі керек.

Қою нұсқасы көрсету форматымен анықталады:

Windows Projector (EXE форматы) форматында көрсетілген flash – фильмді қою.

Quick Time (MOV форматы) форматында көрсетілген flash-фильмді қою.

HTML (HTML форматы) форматында көрсетілген flash – фильмді қою.

VBA басқару элементін пайдаланып SWF форматынан flash-фильмді қою.

Осы нұсқаларды жүзеге асыру алгоритмін қарастырайық.

Windows Projector (EXE форматы) форматында жарық көрген flash – фильмді қою

Windows Projector (EXE форматы) форматындажарық көрген flash – фильмді қою үшін:

Презентация жазылған папкаға flash – фильм файлын жазыңыз.

Презентацияны ашыңыз.

flash – фильмді қоятын слайдқа барыңыз.

Тышқанды шерткенде «Просмотреть фильм жазуымен»жүктелетін меню элементін слайдқа «Просмотреть фильм жазуымен» орналастырыңыз (Автофигуры – Прямоугольник).

Веб – бетке, файлға батырмаларына шерт және ЕХЕ форматындағы flash – фильмінің файлы жазылған папканы ашыңыз (мысалы, файл whirlwind 16.exe).

ОК батырмаға шертіңіз.

Презентацияны сақтаңыз.

HTML және Quick Time форматында жарық көрген flash – фильмді қою

Осы нұсқаны пайдалану жоғарыда сипатталған қою алгоритмімен 6 пункттен басқасы бірдей. Flash – фильмді қоюда Quick Time форматында жарияланған, мысалы, файл whirlwind 16. mov таңдалады, ал HTML форматында жарияланған flash – фильмді қоюда , мысалы, whirlwind 16.html таңдалады.

Windows Projector, Quick Time және Html форматындағы flash-фильмдерді көрсету режимін баптау

Windows Projector, Quick Time және Html форматындағы flash-фильмдерді көрсету режимін баптауды жүктеу үшін слайдта орналасқан меню элементіне шерту қажет, сонан соң сәйкес терезеде flash-фильм қосылады. Flash-фильмді демонстрациялауды аяқтау үшін терезені жабу керек.

Flash-фильмді демонстрациялау режимін тақырып жолындағы терзе менюінің командаларын өзгертуге болады (Свернуть, Развернуть, Восстановить, Закрыть). Терезенің өлшемін өзгертіп, оны экранда алмастыруға болады.

Windows Projector форматындағы flash-фильмді демонстрациялауда ашылған Flash терезесінің менюінде тышқанның оң жағын басу арқылы ашылған жанама менюі бар. Жанама меню терезе менюінің жарты командаларының дубликациясын жасайды.

VBA басқару элементін пайдаланып SWF форматынан flash-фильмді қою

VBA басқару элементін пайдаланып SWF форматынан flash-фильмді қою үшін:

Презентация жазылған папкаға flash – фильм файлын жазыңыз.

Презентацияны ашыңыз.

flash – фильмді қоятын слайдқа барыңыз.

Вид – Панели инструментов – Элементы управления командаларын таңдау. Элементы управления терезесі ашылады.

Другие элементы батырмасына шерт. Басқа элементтер тізімі ашылады (43-сурет).

Тізімнен Shockwove Flash Object элементін таңда. Тышқанның курсоры «-» формаға ауысады. Слайдқа тышқанның сол жағын шерт, онда тікбұрыш диагоналімен шығады

43 - сурет. Басқа элементтер тізімі

Ойнатқыш қасиеттер тізіміндегі Alphabetic қосқыш жарлығына шерту. Жарты қасиеттер Property Pages қосқышында, ал тағы бір жартысы Property Pages диалогтік терезесінде бапталады (44-сурет). Осы терезені қосу үшін терезенің (Custom) қасиеттер жолына шертіңіз, ал сонан соң осы жолдың шыққан оң жақ бөлігіндегі батырмаға шерт. 14-кестеде Property Pages диалогтік терезесімен Alphabetic қосқышын пайдалану қасиеттерін баптау мысалдары көрсетілген. Кейбір қасиеттерді Alphabetic қосқышына сияқты Property Pages диалогтік терезесіне де орнатуға болады. (14-кестеде осы қасиеттер «+» белгісімен, символ «V» орнатылған жалаушаны көрсетеді). Қасиеттерді баптау процесі келесі қадамдарды қосады:

44-сурет. Properties

Property Pages диалогтік терезесін ашыңыз;

Қажетті қасиеттер мәнін орнатыңыз;

Применить батырмасына басыңыз;

ОК батырмаға шертіңіз.

Тікбұрышта тышқанның оң жағын шертіңіз, ашылған жанама менюден Формат объекта пунктін таңдаңыз. Формат элемента диалогтік терезесі ашылады.

Сохранить пропорции жалаушасын орнатып, ОК батырмаға шертіңіз.

Тікбұрыш өлшемін өзгертіңіз. Өлшемі үлкейген кезде flash – фильмнің 1-ші кадры шығады. 1-ші кадрды слайдтың қажетті жеріне орналастырыңыз.

Properties панелін жабыңыз.

Презентацияны сақтаңыз.

Презентацияны жабыңыз.

Flash-фильммен слайдты демонстрациялауда фильмді көрсетуді аяқтау үшін демонстрацияланатын фильм кадрынан тыс жерге тышқанды шерту.

Movie Maker видеоредакторы. Мультимедиалық презентацияда қолданылған презентациялар видеоклиптер жиынынан немесе қайтадан құрудан алынуы мүмкін. Екі жағдайда да оларды редакторлеу қажет болады:

Видеоклиптерді бөлімдерге бөлу;

Видеоклиптен қандай да бір фрагментті жою;

Бірнеше видеоклипті бір видеоклипке біріктіру;

Видеоклипте бар дыбыс жолын жаңа дыбысқа салу;

Бар дыбыстық жолды жаңаға ауыстыру.

Видеоклипті құру және өңдеу үшін MS Windows XP комплексіне кіретін Movie Maker видеоредакторын пайдалану, сондай-ақ ол жоғарыдағы тапсырмаларды шешуге мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта Microsoft компаниясы Movie Maker видеоредакторының жаңа түрін жоспарлап, оны Service Pack2-ге қосты. Видеоредактордың жаңа түрі алдыңғымен салыстырғанда мүмкіндігі жоғары. Осы статияда Movie Maker видеоредакторының 2.1.4026.0 версиясымен жұмыстың кейбір алгоритмін сипаттаймыз.

Бейнені импорттау (импорт изображении). Movie Maker видеоредакторы видеоклипте аудио және видео жазбаны графикалық файлдан құруға мүмкіндік береді. (Movie Maker - клипы). JPG форматындағы графиктік файлдардан видеоклипті құру алгоритмін қарастырайық.

Movie Maker видеоредакторын қос.

Файл - Импорт в сборники командаларын таңдау. Импорт файла диалогтік терезесі ашылады.

Суреттер файлы жазылған папканы ашып, керекті файлды белгіле және Импорт батырмасына тышқанды шерт. 45-суретте көрсетілгендей суреттер файлы Панель содержимого көшіріледі.

Видео жолында әнұранның бейнесінің кадры шығады. Аналогтық түрде қалған эскиздерді де шкалу времени –ге әкеліңіз. Нәтижесінде үш кадрдан тұратын видеоклип құрылады.

Уақыт шкаласын үлкейту үшін PgUp пернесін бір немесе бірнеше рет бас (уақыт шкаласын кішірейту үшін PgDn басу).

Егер Видео жолында кадрлердің орнын ауыстыру керек болса, оны белгілеп Del пернесін басу.

Видеоклиптің 1-кадрына басып, Воспроизведение – Воспроизвести клип командаларын таңдау арқылы монитордан видеоклипті көру.

Видеоклипті сақтау үшін Файл – Сохранить проект командаларын орындау.

Титульдық кадрды көру. Видеоклипті көруді бастайтын титульдық кадрды құру алгоритмі:

Сервис – Названия и титры командасын таңдау. Где добавить название? ашылған менюде атын енгізу текстік терезесі және бірнеше меню пункті бар Добавить название в начале фильма пунктіне шерту.

Текст атын енгіз, мысалы, Қазақстан Республикасының әнұраны.

Изменить анимацию названия меню пуктіне шерт және Две строки бөлімінен Движущиесся надписи, слоями пунктін таңдау.

Изменить цвет и шрифт текста меню пунктіне шерт және шрифті, шрифт түсін, шрифт өлшемін, шрифтің жарықтығын, кадрдегі горизонталь түрдегі мәтінді өзгерт.

Готово, добавить название в фильм меню пунктіне шерту.

Жобаны сақта.

Фильм соңына титр құру. Фильм соңына титр құру алгоритмін қарастырайық:

Сервис – Названия и титры командасын таңдау. Где добавить название? ашылған менюде атын енгізу текстік терезесі және бірнеше меню пункті бар Добавить название в начале фильма пунктіне шерту.

Мәтінді енгіз. Мысалы, Конец фильма.

алдыңғы бөлімде сипатталған 3-6 пунктткрді орында.

Дыбыстық комментарияны жазу. Дыбыстық комментарияны жазу алгоритмі:

Файл-Сохранить файл фильма командасын таңдау. Мастер сохранения фильмов командасын таңдау. Мастер сохранения фильмов диалогтік терезесі ашылады (Каталог фильма).

Мой компьютер меню пунктін таңда. Сохранение фильма для воспроизведения на компьютере және Далее батырмасын басу. Мастер сохранения фильмов ашылады.

Введите имя файла текстік терезеге фильмді сақтау атын енгіз.

Обзор батырмасына шерт және Фильм файлы жазылатын папканы таңда. Далее батырмасын бас. Мастер сохранения фильмов ашылады (Параметр фильма).

Қажетті параметрлерді орнат. Қарастырылған мысалда Максимальная при размере файла таңдау. Файлдың өлшемі 500 кБайтқа шектелген. Далее батырмасын шерту.

Фильмді сақтауды аяқтағаннан кейін Мастер сохранения фильмов ашылады. Готово батырмасына шерту.

Проектіні сақтау.

Movie Maker программасын жабу.

Гиперсілтеменің статикалық карта-менюі. Статикалы және интерактивті карта-меню кескін көмегімен, әлде слайдта ауысулармен, әлде слайд фонын көрсетуде жүзеге асады. Кескіннің кейбір аймақтарына гиперсілтемлер қойылатын меню элементтері орналасады. Бұл аймақтар активті болады.

Слайдта ауысулар кескінінің карта – менюі. Мысал ретінде, Paint графикалық редакторында сипатталған құралдар презентациясын қарастырайық. Презентация құралдар сипаттамасының слайды мен Paint графикалық редакторының экрандық көшірмесінің терезесі орналасқан слайдтан тұрады. Қарастыратын құралдар батырмасына шерткен кезде, оның сипаттамасымен бірге слайд көрсетілуі керек.

Осы презентацияны құру алгоритмін қарастырайық.

Paint программасын жүкте.

Alt+PrintScreen пернесін басу арқылы Paint терезесінің экрандық көшірмесін ал.

Paint программасын жап.

Photoshop программасын жүкте.

Жаңа файл құрып, алмасу буферінен экран көшірмесін қой.

GIF немесе TIFF форматында Paint терезесінің кескінін сақта.

Photoshop программасын жап.

Power Point программасын аш және жаңа презентация құр.

Слайдқа бір сақталған Paint резесінің кескінін қой.

Кескінді құралдар батырмасының атымен толықтырыңыз

11.«Қарындаш», «Шашыратқыш» және «Сызық» құралдары сипатталған үш слайд құр.

13. Меню элементін құр. Мысалы, Настраиваемая басқару батырмасы, оған гиперсілтемені орнатыңыз.

Меню элементінің өлшемін өзгерт және оны «Қарындаш» құралдар батырмасына орналастыр.

«Шашыратқыш» және «Сызық» құралдар батырмасына гиперсілтемемен меню элементін құр және оларды сәйкес құралдар батырмасына орналастыр.

Құрылған меню элементін ерекшеле.

17. Нет заливки және Нет линии командаларын орындап, меню элементін көрінбейтін етіп жаса.

18. 2-4 слайдтағы меню элементін гиперсілтемемен бірінші слайдқа орналастыр.

19. Презентацияны сақта.

Гиперсілтеменің интерактивті карта-менюі. Интерактивті карта-меню статикалықтан айырмашылығы, активті аймаққа тышқан көрсеткішін апарған кезде активті аймақтың графикалық кескіні өзгереді. Мысалы, ол ерекшеленед, түсін т.с.с өзгертеді.

Интерактивті меню. Интерактивті меню интерактивтік қасиеттері бар және «Статистикалық және интерактивті элементтер менюі» бөлімінде сипатталған элементтер менюінің базасында құрылады.

Интерактивті батырмалармен интерактивті меню. Презентацияның мысалы ретінде интерактивті менюді құру үшін интерактивті батырмалар қолданылады, Африка туралы ақпараты бар презентацияны қарастырайық.

Навигациялық схема мен слайдтар сипаттамасының презентациясы

Презентация 10 слайдтан тұрады (47-сурет). Презентацияның навигациялық схемасы 48-суретте көрсетілген.

Мультимедиалық презентацияны басқа компьютерге тираждау

Көптеген жағдайларда мультимедиалық презентация құрылған компьютерде емес, басқа компьютерде демонстрацияланады. Сондай-ақ тираждау проблемасы мультимедиалық компоненттер презентацияға енуі, сондай-ақ онымен байланысуы мүмкін. Ол үшін Power Point программасы сияқты баптауды үйрену керек, яғни (Сервис, Параметры, вкладка Общие, Использовать ссылки на звуковые файлы размером более... Кбайт) дыбыстық файлды енгізу өлшемін қоюдың, сондай-ақ презентацияға мультимедиалық файлды қоюдың көмегімен диалогтік терезені басқару элементін.

Презентацияны қаптау. Презентацияны қаптау үшін келесі әрекеттерді орындау керек:

Мультимедиалық компоненттер қойылған презентацияны ашыңыз.

Файл, Упаковать командаларын таңда. Мастер упаковки диалогтік терезесі ашылады. Далее батырмасын шерт.

Активная презентация жалаушасын активтендіру және Далее батырмасын шертіңіз.

Выберите диск ауыстырып - қосқышын активтендір.

Обзор батырмаға шертіңіз.

Презентацияны сақтайтын дискіні таңда, сонан соң Выберите конечный диск ауыстырып қосқыш батырмасын активтендіріп, Обзор батырмаға шерт, жинақталған презентация жазылатын дискі ашылады. Жазу үшін папканы таңда және Выбрать батырмасын бас, сонан соң Далее батырмаға шерт.

Далее батырмаға шерт, сондай-ақ Power Point XP презентациясын көру үнсіз келісім бойынша қойылмайды.

Дайын батырмаға шерт. Презентация қапталған болады.

Папканы қаптауды аяқтағаннан кейін 106-суретте көрсетілгендей қапталған презентация сақталатын файл құрылады.

1. 
   Movie Maker қандай бағдарлама?
   
2. 
   Гиперсілтеменің статикалық карта-менюі дегеніміз не?
   
3. 
   Flash-фильмді демонстрациялау режимі қалай жұмыс істейді?
   

Macromedia Flash - интepaктивтiлiгi қoлдayлы құpылғaн вeктopлық гpaфикa нeгiзiндe aнимaциялaнғaн жoбaлapды құpyдaғы жәнe қoлдaнy кeзiндгi қapaпaйым, өтe қyaтты құpaл бoлып тaбылaды. Flash cypeтшiлep мeн дизaйнepлep құpғaн Web-тi aнимaция жәнe дыбыc жoбaлapымeн тoлықтыpyғa мүмкiндiк бepeтiн идeaл жұмыc инcтpyмeнтi бoлып тaбылaды.

Flash-тi Web cтaндapт peтiндe қoлдaнyдың қaбылдaнғaн бipнeшe кeлiciмдepдeн кeйiн oл HTML-мeн жeңiл интeгpaлдaнaтын бoлды. Flash ccылкa apқылы өтyгe,бpoyзep тepeзeciн aшyғa, HTML көмeгiмeн кeз кeлгeн нәpceнi жacayғa eштeңeнi қocымшa қaжeт eтпeйдi.

Macгomedia кopпopaцияcы Walt Disney Flash cepвeрдiң бipiн қoлдaнy apқылы өзгepтyгe дeйiнгi aлғaшқы кeзeңдepдe Flash бeлгiciз бoлды .

Oл Flash тexнoлoгияcын үлкeн жapнaмaмeн қaмтaмacыз eттi. Kөптeгeн дизaйнepлiк cтyдиялap Web бeттepдi Flash тexнoлoгияcы көмeгiмeн құpacтыpy үшiн пpoгpaммaлық өнiмнiң пaкeттepiн caтып aлa бacтaды..

Aлғaшындa ocы пpoгpaммa Splash Animator дeп aтaлып, бeлгiciз Future Animation фиpмacымeн PC - кoмпьютepлepдe мyльтфильмepдi құpacтыpy үшiн caтылғaн. Oл cypeтшi-aнимaтopлapғa apнaлып, шeктi cұpaныcқa иe бoлғaн. Aлaйдa, oны Macromedia фиpмacы caтып aлып, aтayын Flash өзгepттi. Flash-тi құpacтыpyшылap жoбaны aвтoмaттaндыpy жәнe жeңiлдeтy үшiн пpoгpaммaның интepфeйciн өзгepтiп жiбepдi. Myльтимeдиялық гигaнт өзiнiң aтayы мeн интepфeйciн өзгepткeнмeн қoca, пaкeттi Web-aнимaции pынкiнe өзгepтiп жiбepiп (coнымeн қaтap, «*.swf» вeктopлық гpaфикacының iшкi пiшiмi ұcынылып, бacқa әйгiлi гpaфикaлық пiшiмдepдiң, coндaй-aқ aнимaицялaнғaн GIF үшiн қoлдayы жacaлды.), пaкeттi жaқcы жapнaмaмeн қaмтaмacыз eттi.

Aлaйдa өзгepicтep cыpтқы кeлбeтiмeн қoca, мaзмұнын дa қaмтыды.

Flash-тe интepaктивтiлiк ұғымы Action Script (Әpeкeт) cцeнapийлepiн қoлдaнy apқылы мaңызды түpдe кeңeйдi. Oлap aвтopлapғa aca күpдeлi әpeкeт cтильдepiн - behaviors құpacтыpy, элeктpoндық дүкeндepдi aлғaш peт құpacтыpy мүмкiншiлiктepiн бepeдi(интepфeйcтiң opын ayыcтыpaтын элeмeнттepi, лoгикa, бacтaпқы мaтeмaтикa). Hәтижeciндe пpoгpaммa Web-құpacтыpyшылapдың opтacындa кeң тapaлa бacтaды жәнe пpoфeccиoнaлды aнимaтopлap үшiн жaқcы тaлac көзi бoлып кeлeдi.

1996 жылы Flash тexнoлoгияcы пaйдa бoлғaннaн бepi мaзмұнды мyльтимeдиялық Web-caйттapдың құpy cтaндapты бoлып қaлды. Mыcaлғa: Citibank, Fox, PepsiCola, Paramount, Plymouth, Chrysler, Nestle и Wamer Bros cepвepлepiн кeлтipyгe бoлaды.

Flash-пeн жұмыc icтey үшiн пpoфeccиoнaлды пpoгpaммалауда бeлгiлi тәжipибe қaжeт eмec. Web - түйiншeктi JavaScript, Java нeмece HTML. бacтaпқы кoдтapын жaзy қaжeттiгiciз, интepaктивтi элeмeнттep көмeгiмeн құpaу мүмкiндiгiн бepeдi.

Интepнeттe кeз кeлгeн Web caйтты құpacтыpy кeзiндe құжaттың шeктepiнiң cтaндapты жәнe гипepтeкcтiк aқпapaттapды жiбepy peтiндe oның aжыpaтылмaйтын бөлiгi бoлып HTML шeгiнiң тiлi кeлeдi.

Flash тexнoлoгияcы HTML opнынa ұмтылғaн eмec, aлaйдa қaзipгi кeздe Flash көмeгiмeн тoлық poлик-бeттi фopмaттayғa бoлaды. Pacындa дa, ocындaй жaғдaйды HTML-дi шeгiндipy бoлып eceптeyгe бoлaды. Macromedia Flash қoлдaнaтын көптeгeн бeттepдe HTMLмүлдeм жoқ cияқты бoлып кeлeдi. Бepiлгeн жaғдaйдa HTML-кoд Flash apқылы минимyмғa жaқындaй бacтaйды. Flash-клиптi дұpыc opнaлacтыpy ocы кoдтың мәнi бoлып кeлeдi. Бiтipiлгeн бeттi cияқты бip үлкeн Flash-poлигi бap нұcқaғa кeлeci түp cәйкec кeлeдi:

Web-бem =HTML+Flash

Flash-тiң Action Sript-тi қoлдaнғaн жaғдaйлapдa, ocы фopмyлaны JavaScript тoлықтыpaды.

Flash-тiң coндaй-aқ CGI-дi opындay кeзiндe кeйбip пapaмeтpлepдi бepy мүмкiндiгi бap. Coндaй-aқ CGI-дi Flash-тe шaқыpy, кeйбip әpeкeттepдi opындay жәнe жayaптapды aлдынaн дaйын бoлғaн Flash-клип түpiндe бepy мүмкiн бoлып кeлeдi. Flash CGI-пpoгpaммaмeн гeнepaциялay әлi мүмкiн eмec. Eгep Flash-тi бapлық жepдe қoлдaнyдың қaжeттiлiгi тycы, oндa Macromedia кecкiндi CGI-пpoгpaммacымeн гeнepaциялayғa apнaлғaн кiтaпxaнa құpaй aлaды. Қaзipшe Flash тexнoлoгияcын қoлдaнyдың eң caнaлы мaқcaты oл түcтi HTML-құжaтты шaмaлы клиптepмeн тoлықтыpy бoлып кeлeдi. Kөптeгeн бeлгiлi caйттap ocы жoлмeн кeтeдi. Қoлдaнyшылap ocы бeттepгe Flash-poликтepдiң (oның opнындa қapaпaйым aяны көpiп, oғaн көңiл ayдapмaй) әpeкeттepiн көpyгe нeмece HTML-бeттepдiң мaзмұнымeн тaныcyғa кipeдi. Oл Flash-клиптepдiң GІF-пeн aнимaциялaнaтыны үшiн қoлдaнaтындығын жәнe бүкiл caйт үшiн үлкeн мaңызы жoқ eкeнiн бiлдipeдi. Ocы жaғдaйдa жaңa фopмyлaны қoлдaнyғa бoлaды:

Web-бemmep=HTML+DHTML(JavaScript/VBScript, CSS) +Flash+CGI

Ocы фopмyлa eң aлғaшқы фopмyлaғa ұқcac бoлып кeлeдi. Flash Web-бeттep дизaйнiнe apнaлғaн cән қocымшaның poлiн aтқapaды. Қaзipгi yaқыттa көптeгeн тexнoлoгиялap oғaн қaлыптacқaн. Mыcaлы: Metastream Web-бeттepдe вeктopлық ЗD гpaфикacын дeмoнcтpaциялayғa мүмкiндiк бepeдi. Oлapдың бapлығындa мaңызды кeмшiлiгi бap, яғни қoлдaнyшыдa apнaйы кeңeйтiлгeн мoдyльдiң бoлyын тaлaп eтyi (plug-in).

Flash-тi құpғaндa Macromedia көптeгeн қyaтты oйлap мeн тexнoлoгиялapды бip пpoгpaммaдa бipiктipiп, қoлдaнyшылapғa Web apқылы мyльтимeдиялық пpeзeнтaциялapды aлyғa мүмкiндiк бepeдi.

Beктopлық гpaфикaны үнciз кeлicім бoйыншa гpaфикaлық peжим peтiндe қoлдaнy Flash-тi Web-тiң құpacтыpyғa apнaлғaн ayыcтыpyғa бoлмaйтын құpaлы peтiндe жacaйды. Beктopлық гpaфикa - мaтeмaтикaлық тeңдiктepмeн нeмece өлшeмi, пiшiмi, түci, шeктepi жәнe opнaлacyы тypaлы aқпapaттapды құpaйтын вeктopлapмeн aнықтaлaтын oбъeкт. Бұл нәтижeciндe күpдeлi cypeттeтмeн қoca, шaмaлы өлшeмдi фaйлдap пaйдa бoлaтын гpaфикaмeн қoлдaнyдың тиiмi әдici. Coндaй-aқ вeктopлық гpaфикa қapacтыpылaтын oбъeктiнiң pұқcaт eтyiнe бaйлaныcты eмec.

Бүгiнгi күндe вeктopлық гpaфикa кeciндepдi кoмпьютepлep мeн мoнитopлapдың (Pc, Mac, NoteBook) көптeгeн түpлepiнe (тиiмдiлiгi бipдeй) қocyды қaмтaмacыз eтeтiн Web-caйттapды құpacтыpyдың идeaлды шeшiмi

Heгiзiндe, pacтpлық кecкiндep мыңдaғaн нeмece жүз мыңдaғaн нүктeлepдeн тұpaды. Oлapдың әpқaйcыcының түci мeн opнaлacyы тypaлы aқпapaттap фaйлдa opнaлacқaн. Ocы aқпapaтқa cүйeнe oтыpып, жүйe кecкiндi құpaйды. Coндықтaн, caпaлы, көп түcтi pacтpлық кecкiндep өтe көп opынды aлaды.

Heгiзiнeн вeктop - нүктeдeн нүктeгe қapaй бaғыттaлғaн түзy бoлып кeлeдi. Өйткeнi, вeктopлық кecкiн түзyлep өтeтiн бұpыштық нүктeлepдiң кoopдинaтaлapынaн тұpaды. Pacтpлық пiшiмдe қapaпaйым түзyдi бeйнeлey үшiн ocы түзyдeгi әp нүктeнiң opнын көpceтy кepeк, яғни 2 нүктe жәнe oлapдың apacындaғы қaшықтықты, түзyдiң қaлыңдығы мeн түciн бepy қaжeт. Kөптeгeн caндық пapaмeтpлepд бipнeшe peт қaйтaлaнып кeлeдi. Oлap вeктopлық кecкiндepдi eкi, үш peт epкiн қыcyғa мүмкiндiк бepeдi. (16 қoлдaнбacы)

Жeлiнiң әp жepiндe қoлдaнылaтын GIF жәнe JPEG cияқты pacтpлық пiшiмдepгe қapaғaндa, гpaфикa, мәтiндep, cұлбaлap, aнимaциялap cияқты вeктopлық кecкiндep SWF (Shock Wave Flash) пiшiмiнiң epeкшe тұтac фaйлдapынa жeңiл экcпopттaлaды. Oлap тeз жүктeлiп, қapaпaйым бpoyзep көмeгiмeн жeлiдe тoлaccыз түpдe жүpe aлaды.

Flash-тi жacay күpдeлi мyльтимeдиялық пpeзeнтaциялapды құpacтыpyды жeңiлдeтeдi. Aл фaйлдapдың өлшeмi шaғын бoлып қaлa бepeдi. Beктopлық, pacтpлық кecкiндep, дыбыcтap cияқты элeмeнттep бip жoбaдa бipнeшe peт кeздeceтiндiктeн, Flash Symbol Conversation дeп aтaлaтын өзiнiң iшкi фyнкцияcы apқылы oбъeктiнiң жaлғын дaнacын құpy мүмкiндiгiн бepeдi. Фaйлды жaңaдaн құpмay үшiн oны қaйтaлaп қoлдaнyғa бoлaды. Oл жoбa фaйлының өлшeмiн кeмiтeдi.

Coндaй-aқ oғaн қocымшa Library кiтaпxaнacы құpacтыpылды. Oл cypeттeлгeн cимвoлдap, импopттaлғaн гpaфиктep, дыбыcтap түpлepiндe қoлдaнылaтын тұpaқтылapдың тiзiмiн құpaйды. Kiтaпxaнa көмeгiмeн қaй қaбaт пeн кaдpдa opнaлacқaндығынa қapaмacтaн кeз кeлгeн элeмeнттi қoлдaнyғa бoлaды.

Tүcтi пaлитpa мeн гpaдиeнттi зaливкaлapды бacқa гpaфикaлық қoлдaнбaлaлapдaн импopттayғa (жәнe экcпopттayғa) бoлaды (мыcaлы, Macromedia Fireworks жәнe Adobe Photoshop). Oл бүкiл caйттaғы түcтepдiң өзгepicciз қaлaтынын қaмтaмacыз eтeдi. Пaлитpa .fla caйтындa caқтaлып, жәнe swf. экcпopттaлaтын фaйлдың өлшeмiнe әcepiн тигiзбeйдi. Yнciз кeлiciм бoйыншa Flash жәнe web-safe пaлитpacын қoлдaнaды.

Symbol Conversation тexнoлoгияcының қacиeттepiн пaйдaлaнa oтыpып, Flash-пpoeктiнi қocқaн кeздeгi мәлiмeттepдi eнгiзyгe мүмкiндiк бepeтiн мәтiндiк өpicтi құpyғa бoлaды. Oлap құpayшылapғa мәлiмeттepдi жинayдың көптeгeн түpлepiн: пapoльдi, peгиcтpaциялық, cұpaныcтық т.б. eнгiзyдi құpayғa мүмкiндiк бepeдi. Oл тoлық Web-caйттapды құpay үшiн мaңызды қaдaм бoлып кeлeдi. Coнымeн қaтap, өpicтep мәтiндi динaмикaлық түpдe өзгepтyгe қoлдaнылaды. Ocындaй қacиeт жиi жaңapып тұpaтын aқпapaттapды: биpжaлық, cпopттық, aya paйын бoлжayды бeйнeлey үшiн қoлдaнылaды. Қoлдaнyшы мәтiндiк өpicтi құpaғaн кeздe, oл өpicкe aйнымaлы жapиялaйды. Coнымeн қoca, aйнымaлылapды poликтiң әp түpлi oқиғaлapынa aлмacтыpy, server-side-қoлдaнбaлapынa, мәлiмeттep қopынa eнгiзyгe жәнe жaңa мәлiмeттepдi жүктeyгe мүмкiндiк бap. Flash-тiң қacиeттepiн aнықтaйтын нeгiзгi фaктop oл - Web-қa apнaлғaн жылдaм жүкeтeлeтiн мyльтимeдия қoлдaнбaлapын құpacтыpy, яғни мaзмұнды aғындық peжимдe жiбepy. Бacқa жeтicтiктepiнe қapaмacтaн, Flash-тiң ocы epeкшeлiгiciз oны Web-тe қoлдaнy қoлaйcыз бoлyшы eдi.

Maзмұнды aғымдық түpдe бepy - oл қaжeттiктeн тyындaғaн тexнoлoгияның тaғы бip мыcaлы. Oл пaйдa бoлғaнғa дeйiн қocылyдың шeктeyлi жылдaмдығы қoлдaнyшылapғa фaйлдың мaзмұны түгeлiмeн кoмпьютepдe жүктeлгeнгe дeйiн фaйлды көpy жәнe тыңдay мүмкiндiгiн бepмeйтiн. Aлaйдa құpacтыpyшылap пaйдaлaнyшылapдың бip мeзгiлдe әp бaйтты көpy мeн тыңдay мүмкiншiлiгi қaжeт eмecтiгiн aңғapды.

Aғымдaғы мүмкiншiлiктep aнимaцияялық жәнe pacтpлық дыбыcтapы бap үлкeн фaйлдap бeйнeлeyдi лeздe бacтaйтынын бiлдipeдi.

Web caйтты aялық әнмeн дыбыcтay cиpeк кeздeceдi, aлaйдa Web-бeттepдi дыбыcтaтyды жaқcы көpeтiндep кeйдe ocы мүмкiндiктepдi пaйдaлaнaды.

Dhtml, html жәнe кeз кeлгeн бacқa cтaндapт дыбыcтық фaйлдapмeн интeгpaциялaнa aлмaйтындығы дәлeлдeндi. BGSOUND нeмece EMBED apқылы қocылaтын aялық дыбыcтap mid нeмec wav пiшiмдepiнe иe бoлa aлaды. 1-пiшiмдi қoлдaнғaн кeздe бeт шyлaй бacтaйды, aлaйдa mid өлшeмi Интepнeт жeлiciнe cәйкec кeлeдi. Mid caпacы жaғынaн кepi әcepлi eкeнi aнық. Wav пiшiмдeгi дыбыcтap caпacы жaғынaн жaқcы, бipaқ өлшeмi caйтты жүктeyдi бaяyлaтaды. Oл нeгiзiнeн дыбыcты жaзy ұзaқтығынa бaйлaныcты бoлaды.

Flash-тiң пaйдa бoлyы мeн тapaлyынaн бacтaп бeттepдi дыбыcтayшылap бeттepгe бeлгiciз жәнe қaйтaлaнaтын дыбыc фpaгмeнтiн шығapaтын шeкciз қaйтaлaнa бepeтiн Flash-клиптepдi opнaлacтыpa бacтaды. Ocы кeздe caпa/өлшeм қaтынacы қoл жeткiзepлiк дeңгeйдe бoлды.

Дыбыcты бaқылay әp кaдpғa дeйiн нaқты бoлып кeлeдi жәнe oны қoлдaнy caнaмeн ғaнa шeктeлeдi. Flash дыбыcбы бipнeшe тәciл apқылы қocaды. Oл aнимaцияның дыбыc жoлaғымeн cинxpoндayынa нeмece yaқытынa бaйлaныcты eмec қocылaды. Coндaй-aқ әp кaнaл үшiн дыбыcтың дeңгeйiн өзгepтyгe, жәнe дayыcтың ұлғайтyдың жәнe төмeндeтyдiң эффeктiciн қoлдaнyғa бoлaды. Coнымeн, Flash дыбыcтың 2 түpiн қoлдaнaды - oқиғaғa бaйлaныcты (event sounds) жәнe aғымдық (stream sounds). Oлapдың нeгiзгi epeкшeлiктepi: бipiншi тoлығымeн жүктeлгeннeн кeйiн, aл eкiншici aлғaшқы бipнeшe кaдpлapды cинxpoндayғa қaжeттi мәлiмeттep қopының кeлyiнe бaйлaныcты қocылa бacтaйды. Экcпopттaлaтын фaйлдың swf өлшeмiнe кoмпpeccия дeңгeйi жeткiлiктi түpдe әcep eтeдi. Oл 8-дeн 160-қa дeйiн kBps құpaй aлaды жәнe Publish Settings тepeзeciндe көpceтiлeдi. Flash дыбыc фaйлдapын AIFF, WAV жәнe MPЗ пiшiмдepiндe импopттaйды.

Flash-фильмдepдi Flash MX-тiң көмeгiмeн құpacтыpy кeзeңiндe кeлeci aппapaтты жәнe пpoгpaммaлық құpaлдap қaжeт:

Intel Pentium 200 MГц пpoцeccopы (400MГц oдaн дa жaқcы бoлap);

64 Mб-тaн кeм eмec oпepaтивтiк жaды (128 Mб ұcынылaды);

қaтқыл диcкiдe шaмaмeн 85 Mб бoc кeңicтiк

1024 нa 768 пикceлдi кeңeйтпeci жәнe 16 биттiк түci бap мoнитop;

нeмece Windows XP oпepaциялық жүйe.

Бpoyзep тepeзeciндe Flash-фильмдepдi қocy үшiн кeлeci пpoгpaммaлық қaмтaмacыз eтy қaжeт:

Бpoyзepлep үшiн Netscape 4 нeмece oдaн жoғapы нұcқaлapымeн

Opera 6 бpoyзepi;

Eгep фильмдe ActiveX-тi бacқapy элeмeнттepi қoлдaнca, oндa
Intemet Explorer 4.0 нeмece oдaн жoғapы бpoyзepi;

AOL 7 құpayшыcы;

Windows 95, Windows 98, Windows ME, Windows NT 4.0, Windows 2000 нeмece Windows XP oпepaциялық жүйeci.

Жалпы алғанда қолдабалы интерфейсін ұйымдастыру редакторы Windows қолданбасы үшін стандартты болып келеді. Меню жолағы, жиі қолданылатын командалар орналасқан негізгі құрал-саймандар панелінің батырмалары да бірдей. Dreamweaver - мен әлі таныс болмағандар үшін уақыттық диаграммалар панелі әрине өзінлдік ерекшелікті болып келеді.

Редакторды ең алғаш іске қосқанда экранда негізгі терезе мен Welcome (Қош келдіңіздер!) диалогты терезесі пайда болады. Осы терезе жұмыс істеу аймағының конфигурациясын өзіне лайықты баптауға мүмкіндік береді. Бұл функция - өте пайдалы. Алайда интерфейсті баптау сұрақтары "Пайдаланушыны қолдау құралдары" тарауының жеке бөлімінде ашылып айтылады. Сондықтан да Welcome терезесін уақытша жауып қойыңыз (Соңынан ол Help менюындағы бір атты команда арқылы экранға шығарылуы мүмкін).Оған тоқталмас бұрын оны неден таңдау керек екені жөнінде айта кетуіміз керек. Flash MX негізгі терезесінің маңызды элементтері 3.1-суретте көрсетілген.

Меню жолағы. Уақыттық диаграмма панелі

3.1 - сурет. Flash MX негізгі терезесінің құрылымы.

Редакциялауға арналған құрал-саймандар панелі терезе шекарасының сол жағында орналасқан. Ол графикалық объектілерді редакциялау және құру үшін пайдаланылатын құрал-саймандарға қатынауды қамтамасыз етеді. Бұл инструменттердің көпшілігі пайдаланушыға графикалық редактормен жұмыс істеу барысынан таныс.

Жұмыс істеу ыңғайлы болу үшін құрал-саймандар панелі 4 бөлікке бөлінеді. (3.2-сурет)

Tools (Инструменттер), мұнда нақты инструменттердің таңдау батырмалары жинақталған. Бұл инструменттер таңдау және сурет салу инструменттері болып екіге бөлінеді. Олармен жұмыс істеу келесі тарауларда анығырақ қарастырылады.

View (Түр) , мұнда үстелде орналасқан кескіндерді карауға арналған басқару құралдары бар. Осы өрісте 2 батырма орналасқан.

Hand Tool (Қол) — айналдыру жолақтарын қолданбай, маус көмегімен жұмыс аймағын кез келген бағытта орын ауыстыруға болатын режимді қосатын батырма.

Zoom Tool (Масштаб) — батырмасы жұмыс істеу аймағындағы кескіннің тез масштабталу режимін қосады. Осы режимді қосқанда Options өрісінде масштабталу бағытын таңдауға мүмкіндік беретін 2 қосымша батырма пайда болады (үлкейту және кішірейту).

Colors (Түстер), объектінің контуры мен заливкасының түстерін бөлек таңдау мүмкіншіліктерін беретін батырма. Анығырақ оның не үшін арналғаны «Түспен жұмыс істеу» бөлімінде айтылады.

3.2-сурет. Редакциялаудың құрал-саймандар панелі.

Options (Параметрлер), таңдалған инструментердің қосымша параметрлерін орнату элементтері көрсетілетін батырма. Қосымша параметрлері жоқ инструменттер үшін Options өрісі бос болып қала береді.

Ескерту

Flash-тің алдыңғы нұсқауларына қарағанда сурет салу инструменттерің кейбір параметрлерін қасиеттер инспекторының панелі көмегімен орындауға болады. Әр инструментті орнату ерекшеліктері келесі тарауда қарастырылған.

Жұмыс істеу аймағы терезенің орталық бөлігін толығымен қамтиды. Жұмыс істеу аймағында объектіні өзгерту бойынша кез келген операцияларды орындауға болады. Бірақ "кадрға" монтажды үстел шегінде орналасқан объектілер ғана кіреді. Осыған байланысты: жұмыс істеу аймағының қалған бөліктері не үшін қажет? деген сұрақ тууы мүмкін. Оған 2 жауап бар: "алғашқы жазылған" жұмыстарды орындау үшін объектінің біртіндеп кадрға кіру (немесе шығу) эффектісін іске асыру үшін. Анығырақ жұмыс істеу аймағының қолдану аспектісі «Анимацияны құру» тарауында қарастырылады. Жұмыс істеу аймағының үстінде оған қатысты құрал-саймандар панелі орналасқан. Мұнда интерфейстің келесі элементтері орналасқан. (3.3-сурет солдан оңға қарай):оқиғаның редактрлеу режиміне қайта оралуын қамтамасыз ететін нұсқамасы бар батырма жеке символдың редактрлеу режимінде жұмыс істеген жағдайда ғана қолайлы болады.

Редактрленетін оқиғаның атауымен аталған мәтіндік өріс(немесе редакцияланатын символ қатынасатын оқиға). Үнсіз келісім бойынша фильмнің оқиғалары Scenе атауынан құралады және оқиғаның реттік санынан тұрады.

Егер берілген символ ішінде басқа символдар болса, қосылған символды редактрлеуге көшкенде панельде өз иерархияларына сәйкес келетін символдар атауы тізбекті түрде бейнеленеді.Оқиғаны таңдайтын батырманы шерту арқылы фильм оқиғаларының тізімі бар менюды ашуға болады. Символды таңдау батырмасын шерту арқылы фильм символдарының тізімі бар менюды ашуға болады. Анығырақ символдарды құру және редактрлеу туралы «Символдарды құру және редактрлеу» тарауында айтылған. Ашылатын тізім көмегімен жұмыс істеу аймағының бейнелеу масштабы таңдалып алынады. Тізім өзгертілуі мүмкін, сондықтан қажетті нұсқаның болмаған ағдайында пернелер арқылы қажетті мәнді енгізуге болады.

3.3-сурет. Жұмыс істеу аймағының құрал-саймандар панелі.

3.4-сурет. Scene панелі.

фильм оқиғаларының тізімін қарауға болады. Тізімдегі оқиға орналасу реті оның шығу ретіне сәйкес келеді.

кез келген фильмнің оқиғасын тізімнен таңдап алу арқылы көшуге болады;

панелдің төменгі бөлігіндегі арнайы пернеге басу арқылы таңдап алынған оқиғаларды көшіруге болады. Көшірме тізімде нақты оқиғадан кейін тіркеледі.

жаңа (бос) оқиғаны қосуға болады. Оқиға тізімдегі таңдалған тізімнің астына тіркеледі.таңдалған оқиғаны өшіруге болады.

Монтажды үстел

Жұмыс істеу аймағының ортасында монтажды үстел (Stage) орналасқан. Оны біз қысқаша "үстел" деп атайтын боламыз. Үстелдің өлшемі мен түсі фильмді көрген кездегі өлшемі мен түсімен анықталады. Жоғарыда айтылғандай, фильді қосқан кезде экранда тек үстелдің шегінде орналасқан объектілер ғана кіре алады.

3.5-сурет. Фильм жоқ болған кезде үстел де болмайды.

3.6-сурет. Бір мезгілде 2 фильммен жұмыс істеу.

Кеңес

Объектіні басқа фильмге көшіру үшін, жоғарыда көрсетілген әрекеттер пернесін басу арқылы жүзеге асады.

Жұмыс істеу аймағының үстінде уақыттық диаграмма панелі (Timeline) орналасқан. Үстел сияқты уақыттық диаграмма да фильмнің нақты оқиғасына жатады. Ол оқиғадағы қабаттардың өзара орналасуы, оқиғада көрсетілген объект күйінің өзгеру тізбегі сипаттала отырып, басқа да әрекеттер жасай алады. Уақыттық диаграмма анимация құрудың және фильмнің интерактивтік элементтерінің беталысын сипаттайтын негізгі құралы болып табылады.

Уақыттық диаграмма панелі күрделі құрылымды болып келеді және көптеген басқару элементтерінен тұрады. Уақыттық диаграмманың сыртқы бейнесі өте үлкен ауқымда орнатылған параметрлерге тәуелді өзгеріп отырады. Алайда Flash - пен жұмыс істеу қарқындылығы уақыттық диаграммен жеткілікті дәрежеде жұмыс істей алумен байланысты.

Берілген бөлімде уақыттық диаграмма панелінің негізгі компоненттері мен оның жалпы пішімін қарастырамыз. Оны пайдалану туралы сұрақтар келесі бөлімдерде анықталып, нақтыланады.

Сонымен, жалпы жағдайда уақыттық диаграмма панелінде келесі элементтер көрсетіледі (3.7-сурет):

Ағымдағы фильм оқиғасының қабатын сипаттау. Бұл сипаттаманың құрамы бірнеше бағаны бар өзіндік кесте түрінде берілген. Онда қабаттың атауы мен оның атрибуттары көрсетіледі. Анығырақ уақыттық диаграмма панелінің осы бөлігі "Анимацияны құру" тарауында қарастырылады.

Уақыттық меншікті диаграмма кадрлар шкаласы, "санауыш бастиек" бейнесі және оқиғаның әр қабатына арналған уақыттық диаграммадан тұрады.

Түсуші меню уақыттық диаграммада кадрларды ұсыну пішімін таңдауға мүмкіндік береді.

Уақыттық диаграмма терезесі күйінің жолында фильмнің кейбір параметрлері туралы ақпарат шығарылумен қатар үстелдегі кадрлар анимациясын бейнелеуді басқаруға арналған батырмалары болады.

Уақыттық диаграмма панелінің элементтерін толығырақ қарастырайық.

Кадрлар шкаласы. Шкала оқиғаның барлық қабаттарына ортақ болып келеді. Мұнда кадрлардың реттік саны өсу ретімен орналасқан. Реттік санының қадамы 5-ке тең. (Ол кез келген кадрдың пішімі үшін өзгеріссіз қалады).

Санағыш бастиек (Play head) анимацияның ағымдағы кадрын нұсқайтын өзіндік индикатор болып табылады. Кезекті кадрды құру және фильмді қосу кезінде санағыш бастиек уақыттық диаграмма бойымен автоматты түрде орын ауыстырады. Маус көмегімен анимациялық фильмді құрған кезде ғана оның орнын ауыстыруға болады. Сонымен қатар оны 2 жақ бағытта да орын ауыстыруға болады. Бұл кезде анимациялық объектілердің де күйлері өзгеріп отырады.

Жеке қабаттың уақыттық диаграммасы кадрлардың тізбекті түрде графикалық бейнесін көрсетеді. Төменде көрсетілгендей, уақыттық диаграммадағы кадрлар бейнесі информативтік болып келеді. Негізінен, кадрлардың бейнесі арқылы берілген қабатқа қолданылған анимация тәсілін анықтауға болады. Төменде қабаттың уақыттық диаграммасының түрлі пішімдерінің (яғни онда орналасқан объектінің) қысқаша мінездемесі көрсетілген.

Орын ауыстыру tweened-анимация үшін түйіндес кадрлар ашық-көк аядағы нұсқағышпен түзу арқылы қосылған қара нүктелер сияқты бейнеленеді.(нұсқағышы бар түзу барлық аралық кадрларды алмастырады)

Түрлендіруші tweened-анимация үшін түйіндес кадрлар ашық-жасыл аядағы нұсқағышпен түзу арқылы қосылған қара нүктелер сияқты бейнеленеді.(нұсқағышы бар түзу барлық аралық кадрларды алмастырады)

Пунктирлі сызық соңғы (қорытынды) түйіндес кадрдың жоқ болуын көрсетеді. Қара нүкте түріндегі жеке түйіндес кадрдан кейін тізбектелген ашық-сұр кадрлар түйіндес кадрдың құрамының өзгертілмейтіндігін білдіреді. Осы жағдайда қорытынды кадр бос тікбұрышпен белгіленеді.

Кішкентай а әрпі Actions (әрекет) панелі көмегімен берілген кадрға кейбір әрекеттер жасалатыны көрсетеді. Қызыл жалауша кадрдың тамғасы немесе түсініктемесі бар екендігін көрсетеді. Қара нүктелермен белгіленген түйінді кадрлардың үздіксіз тізбегі кадрлік анимацияны көрсетеді.

Сары зәкір кадрдың атаулы тамғасы бар екендігін және фильм кадрларының арасын навигациялау үшін қолданылатындығын көрсетеді. Диаграмманың жанында бос орын болса, зәкірдің қасында тамғаның атауы жазылады.

Уақыттық диаграмманың сыртқы бейнесі таңдалып алынған кадрлар пішіміне біршама тәуелді болады. Ол түсуші Frame View меню арқылы орындалады. Меню командаларының әрекеті уақыттық диаграмманың барлық жолдарына (қабаттарына) таралады. Меню пункті 4 топқа бөлінеді (3.8-сурет).

3.8-сурет.

Кадрлар пішімінің түсуші меню

1-топтың командалары кадрлар ұяшығының өлшемін горизонталь орналастыруға мүмкіндік береді.Төмендегі нұсқалардың орындалуы мүмкін:

Small (ұсақ);

Normal (қалыпты);

Medium (орташа);

Large (ірі).

Large пішімі дыбыс сүйемелдеуінің параметрлерін көру үшін бағытты түрде қолданылады.

2-топқа - тек Short (қысқа) командасы қана кіреді. Ол кадр ұяшықтардың өлшемдерін вертикаль бойымен кішірейтуін қамтамасыз етеді. Мұндай өзгерістер 3.9-суретте көрсетілгендей уақыттық диаграмманың (қабаттардың бейнеленуі орналасқан ) сол жақ пішіміне де әсер етеді.

3-топқа да бір-ақ команда - Frames (Боялған кадрлар) кіреді. Берілген пунктіні таңдау кезінде анимацияның әр түрлері үшін түстік индикация қолданылады (3.1-кестені қараңыз). Үнсіз келісім бойынша кадрлардың түстік индикациясы қосылып тұрады.

3.9-сурет. Short командасы бойынша уақыттық диаграмма пішімінің өзгеруі (3.7-суретпен салыстырыңыз)

Соңғы 4-топ 2 командадан тұрады:

Preview (алдын ала қарау) командасы анимацияның түйіндес кадрларының құрылымын кішірейтілген түрде тікелей уақыттық диаграммаға орналастыруы мүмкіндігін береді (3.10-суреттің үстіңгі жағы)

Preview In Context (Контекстіде алдын ала қарау) командасын бағытты түрде тек қана әрбір түйіндес кадрда 2 немесе одан да көп объектілер өзгерген жағдайда қолданылады. Өйткені ол оқиғаның барлық кеңістігін уақыттық диаграммадағы кадр ұяшығына қоюға мүмкіндік береді. Алайда осы жағдайда кадрдың бейнесі Preview командасының қолданылуына қарағанда одан да үлкен дәрежеде кішірейтіледі (3.10-суреттің төменгі жағы).

Жұмыс істеу аймағының төменгі жағында (бастапқы күйдегі) қасиеттер инспекторының панелі орналасқан (3.1-суретті қараңыз). Егер жұмыс істеу аймағында бірде-бір объект таңдалып алынбаса немесе ол мүлдем жоқ болса, онда қасиеттер инспекторы фильмнің жалпы параметрлерін бейнелейді. Кез келген объектіні таңдау кезінде қасиеттер инспекторының пішімі автоматты түрде өзгереді.

3.11-суретте жалпы құжатқа (фильмге) арналған қасиеттер инспекторының пішімі көрсетілген.

Бұл жағдайда инспектор панелі келесі элементтерді кұрайды:

Редакцияланатын файлдың атауы бейнелеген Document (Документ) мәтіндік өрісі.

3.10-сурет. Preview (үстінде) және Preview In Context (астында) командаларын қолдану

.

3.11-сурет. Құжаттың қасиеттер инспекторының пішімі.

Publish (Жариялау) батырмасы параметрлері ертеден (немесе үнсіз келісім бойынша қолданылған) орнатылған фильмді жариялауға мүмкіндік береді.Жариялау негізгі Flash-фильмнің (FLA пішімінде) бастапқы файлын SWF пішімінде конверттауға негізделеді. Сондай-ақ фильмі бар Web-бет (HTML-файл) үнсіз келісім бойынша құралады. Конветтау орындалатын тікелей батырмада жариялау параметрлерінің негізгі Flash-плеер нұсқасы бейнеленеді.

Background (Ая) батырмасын шерткенде фильм аясын таңдауға арналған палитра терезесі ашылады (яғни үстел түстері).

Frame Rate (Кадрлар жылдамдығы) мәтіндік өрісі кадрлар анимациясын өзгерту жиілігін жариялау үшін қолданылады. (жиілік 1 секундтағы кадрлардың санымен өлшенеді — frame per second, fps);

HTML-құжат пішімінде нақты анықтаманы шақыртуға мүмкіндік беретін сұрақ белгісі бейнеленген батырма.

Жұлдызша бейнеленген батырма Accessibility (Мүмкінділік) панелін ашуға мүмкіндік береді. Осы панель фильмнің барлық элементтеріне қосымша қасиетті енгізеді, яғни мүмкіншіліктері шекті болатын адамдарға да қолдануға болады. Қарапайым жағдайда бұл қасиетті ақпаратты ұсынудың балама пішімін қолдану арқылы іске асыруға болады. Мысалы: дыбыстық сүйемелдеуді экранға шығарылатын сәйкес мәтінмен алмастыруға болады.

Ескерту. Қасиеттер инспекторы басқа панельдер сияқты контексті - тәуелді болып келетіндігін ескеру керек. Яғни олардың көмегімен басқа объектілер туралы деректерді алу үшін оларды қайтадан ашпай, редактор терезесіндегі қажетті объектіні таңдап алу жеткілікті.

3.12-сурет. Document Properties диалогтік терезесі

MOVIE EXPLORER фильм шолушысы

Movie Explorer — фильмнің құрылымын көруге мүмкіндік беретін және фильмнің кез келген элементін модификациялау үшін тез арада таңдауға мүмкіндік беретін Flash 5-тің арнайы құраушысы болып табылады. Movie Explorer-ді қолдану фильм құраушының еңбек өнімділігін қарқынды түрде арттырады. Movie Explorer көмегімен келесі операциялар орындалады:

фильмнің элементтерін оның атауы арқылы іздеу.

модицикациялау мақсатында таңдалған элементке арналған қасиеттер панелін шақыру.

басқа автормен құрылған Flash-фильмнің құрылымын қарау. G - берілген символ немесе әрекеттің барлық даналарын іздеу.

барлық кірген қаріптерді басқа қаріппен алмастыру.

емле ережесін тексеру мақсатында сыртқы мәтіндік редакторға тізбекті кірістіру үшін мәтінді алмасу буферіне (Clipboard) көшіру.

Movie Explorer-ді ашу үшін Window менюында Movie Explorer командасын таңдап алу керек. Movie Explorer терезесінің пішімі 3.13-суретте көрсетілген.

3.13-сурет. Movie Explorer терезесінің пішімі.

Фильм бұтақтары 2 бөліктен тұратынын ескеру керек. 1-бөлік оның нақты оқиғаның құрылымын сипаттайды. Мысалы: 3.13-суретте көрсетілгендей Scenel бөлігінің түбірлі элементі оқиғаның атаулы элементі болып келеді. Егер фильм бірнеше оқиғадан тұрса, онда оның әр қайсысының сипаттамасы өзінің жеке түбірінен өседі. Symbol Definition(s) деп аталатын 2-бөлігі берілген фильмге (барлық оқиғаларға) ортақ болып келеді. Ол фильмде қолданған барлық символдардың құрылымы мен құрамын сипаттайды (3.14-сурет)

3.14-сурет. Фильмнің символдарын сипаттайтын бөлім.

Шолушымен жұмыс істеудің тағы да бір маңызды ерекшелігі бар. Егер фильмде оқиға ActiоnScript тілінде қолданылса, онда фильмнің бұтақтарындағы тиісті таңбашаны шерту оқиғаны өрбітуге мүмкіндік береді(3.15-сурет). Түбірлі элементке немесе оқиғаның кез келген жолына 2 рет шерту арқылы оған жүктелген оқиғаны ActiоnScript редакторын шақыртуға болады.

Фильм құрылымының қарау аймағымен қатар, Movie Explorer терезесінде интерфейстің келесі элементтері бар:

3.15-сурет. Шолу терезесінде оқиғаны қарау.

Show (Көрсету) батырмалар тобы - бұтақтар құрылымын бейнелеуге жататын фильм элементтерінің санатын таңдауға мүмкіндік береді. Батырмалар жалаушалармен үйлесімді қолданылады, яғни бір мезгілде бірнеше батырмалар таңдалуы (басылуы) мүмкін.

Элементтерді таңдау нұсқалары батырмалар арасында төмендегідей бөлінеді:

Show Text (Мәтінді көрсету) - бұтақтарда фильмнің мәтіндік элементтері бейнеленеді.

Show Buttons, Movie Clips and Graphics (Батырмаларды, клиптер және графиктерді көрсету) — бұтақтарда тиісті түрлердің символдары бейнеленеді ( яғни, бұтақтарда Symbol Definition бөлігі көрсетіледі); егер батырма басылып тұрмаса, онда бұтақтарда тек қана түбірлі элементтер бейнеленеді.

Show Action Scripts (Оқиғаны көрсету) — бұтақтарда фильмнің интерактивті элементтерінің беталысын бейнелейтін ActionScript тіліндегі сценарийлердің мәтіні сипатталады. Сценарий мәтіні көмескі жарық синтаксисі және пішімделу есебімен бейнеленеді( 3.15-суретті қараңыз);

Show Video, Sounds and Bitmaps (Бейне, дыбыс және растрлық суреттерді көрсету) - бұтақтарда фильмнің сәйкес элементтері бейнеленеді.

Show Frames and Layers (Кадрлар және қабаттарды көрсету) — бұтақтарда анимацияның қабаттары мен түйіндес кадрлары бейнеленеді. Қабаттың кадрға қарағанда үлкен дәрежедегі элемент болып келетіндігіне көңіл аудару керек.

Customize which items to show (Бейнеленетін элементтерді таңдау) - осы батырмаға басу арқылы бұтақтар элементтерінде бейнеленетін үйлесімдерді таңдауға мүмкіншілік беретін қосымша диалогты терезені ашуға болады. Осы үйлесімдер барлық фильмдер үшін үнсіз келісім бойынша қолданады.

3.16-сурет. Бұтақтардағы бейнеленетін элементтерді таңдауға арналған диалогтік терезе.

Меню батырмасы шолудың контекстік менюін ашады. (3.17-сурет). Оның көмегімен таңдалған бұтақтар элементтерінің әрекетін көрсетуге болады.

Сондай-ақ менюда бұтақтар құрылымының пішімін басқару командалары бар. Сонымен қатар Symbol Definition тармағының бейнелеуіне тиым салуға болады. Меню контексті-тәуелді болып келеді. Қатынау командаларының тізімі берілген уақыт мезеттіндегі таңдалған элементтің түріне тәуелді.

3.17-сурет. Movie Explorer панелінің контекстік менюі.

1-мақсатқа жетуі үшін бірнеше пішімде жүзеге асатын көмек жүйесінің жетік дамуы қажет.

HTML пішіміндегі интерактивтік анықтама жүйесі

HTML-беттерде жүзеге асырылған интерактивтік оқулық

10-сериялық Flash-фильм ретінде ұсынылған интерактивтік сабақтар

Web арқылы жасалған оперативтік-техникалық қолдау.

Flash-фильмдердің толық функционалды мысалдарын таңдау: оның әрқайсысы Flash мүмкіншіліктерін суреттеумен қоса, жаңа фильмді құрудың түп нұсқасы болып табылады.

Жұмыс қолайлығы мен қолданушының жұмыс өнімділігі қолданбаның қамтамасыз ететін жұмыс ортасының ұйымдасуына байланысты болады. Құрастырушылар қанша ықыластанса да потенциалды қолданушылардың максималды санының қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкін емес. Мұнда қолданушылар дайындықтарының деңгейіне және олардың жеке қасиеттерімен бірге нақты фильмнің ерекшелігіне байланысты. Сондықтан Flash-тің құрастырушылары редактордың жұмыс ортасын өзінің ыңғайына баптау мүмкіндіктерін алдын ала ескереді.

Қолданушы интерфейсін баптау.

Қолданушының жұмыс істеу ортасын баптауының кейбір аспектілері алдыңғы бөлімде қарастырған, ал қалғандары туралы әзірше айтылған жоқ. Жиі қолданылатындардың қатарына мыналар жатады:

экранда бейнеленетін құрал-сайман панелінің құрамы мен пішімінің өзгеруі;

үстелде көрсетілген кескінінің қарау масштабының өзгеруі;

пішімдеу сызғышы мен координаттық желіні қосу/өшіру.

Жедел пернелердің таралуын тағайындау

Құрал-сайман панелінің құрамының өзгеруі

1-тарауда айтылғандай Flash MX-тің бір жаңалығы - ол жұмыс істеу ортасының конфигурациясын автоматты түрде таңдап алу еді. Көп жағдайда ол өте пайдалы болып келеді. Негізінен 3 конфигурация қарастырылған: дизайнерлер үшін (Designer), құрастырушы үшін (Developer) және әмбебап конфигурация (General). Егер әр конфигурацияға қысқаша сипаттама алғыңыз келсе, онда негізгі терезедегі Help менюының Welcome (Қош келдіңіз!) командасын таңдап алыңыз. Осы кезде экранда Flash арқылы құрастырылған диалогты терезе пайда болады. Ол нақты конфигурацияға сәйкес келетін 3 тармақты өзіндік менюдан тұрады. Нұсқағышты меню пунктіне (шертусіз) бағыттағанда терезенің түрі өзгереді (3.18-сурет). Меню пунктіне мауспен шерткенде,сіз одан әрі өрбітілген ақпараттарды ала аласыз.

Конфигурацияны баптау режиміне көшу үшін:

Негізгі терезе Window менюында Panel Sets (панельдер жиыны) командасын таңдап алу керек.

Ашылған каскадты менюда қолайлы нұсқаны таңдап алу керек. Әмбебап конфигурацияға Default Layout (Үнсіз келісімдегі конфигурация) пункті сәйкес келеді. Designer и Developer нұсқалары үшін қолданбалы монитордың рұқсатымен ажыратылатын 3 модификация қарастырылады.

Алдын ала анықталған конфигурацияны таңдағаннан кейін, оны артық панельдерді жабу немесе жетіспеген панельдерді шақыру арқылы өзгертуге болады. Қатынау панельдердің толық тізімі негізгі терезесінің Window менюында орналасқан.

Панельдерді өздеріңе лайықты біріктіру арқылы, таңдап алған конфигурацияны келесі жұмыс істеу сеанстарында қолдану үшін дискіде сақтауыңызға болады. Конфигурацияны сақтау үшін:

3.18-сурет. Қажетті конфигурацияны таңдап алуға арналған анықтама терезесі.

1. Window менюында Save Panel Layout (Панель конфигурациясын сақтау) командасын таңдау қажет.

2. Ашылған диалогты терезеде сақталатын конфигурацияның атын енгізіп, ОК батырмасын шертеміз. (3.19-сурет)

Қолданушының конфигурациялық панелінің сипаттамасы қатқыл дискінің Flash MX\First Ruu\Panel Sets қапшығының бір атты файлында сақталған. Сондықтан конфигурацияның атауы жұмыс істелініп жатқан жүйедегі файлдар атауларының талаптарын қанағаттадыру қажет. Соңғы құрылған конфигурация Flash MX-тің келесі іске қосылуында автоматты түрде жүктеледі .

3.19-сурет. Қолданушы панельдерінің конфигурациясын сақтау.

3.20-сурет. Қолданушының конфигурациясын шақырту.

Жедел пернелерді жариялау.

Қолданушының графикалық интерфейсінің таралуына байланысты көптеген қосымша функциялар «маустай» жүзеге асты. Бірақ тәжірибелер көрсеткендей, кейбір жиі қолданылатын командалар үшін жедел пернелерді қолдану ыңғайлы болып келеді (Shortcut keys немесе Hotkeys). Flash MX-та қолданушыға өзіндік жедел пернелер комбинациясын тағайындауға рұқсат етіледі. Ол Edit (Өзгерту) менюына кіретін Keyboard Shortcuts («Жедел пернелер» деп аударуға болады) командасымен шақыртылатын арнайы диалогты терезеде тағайындалады. Терезе интерфейстің келесі элементтерін құрайды (3.21-сурет).

3.21-сурет. Жедел пернелерді тағайындау терезесі.

Macromedia Fireworks 4;

Macromedia FreeHand 10;

Adobe Illustrator 10;

Adobe Photoshop 6.

Сонымен қатар Macromedia Standard пен Flash 5 таралуының нұсқалары ескерілген.

Commands (Командалар) ашылатын тізімінің көптеген командалардың қайсысына тағайындалу орындалатынын анықтайды. Ондай көптеген командалар төртеу:

Drawing Menu Commands (Сурет салу меню командалары);

Drawing Tools (Сурет салу инструменттері);

Test Movie Menu Commands (Фильмді тестілеу меню командалары);

Actions Panel Commands (ActionScript редакторының командалары).

Таңдалған ңұсқаға байланысты төменде орналасқан тізімде көрсетілген командалар саны таңдалады. Егер Drawing Menu Commands нұсқасы таңдалып алынса, онда тізімде Flash негізгі терезесінің барлық менюлары аталып шығады (File, Edit және т.б). Кез келген менюдың мазмұнын қарау үшін, меню атауының сол жағында орналасқан крестикке мауспен шерткен жеткілікті.

Командалар тізімі таңдалған санаты командалар саны мен жедел пернелердің ағымдағы тағайындалуынан құралады.

Description (сипаттау) мәтіндік өрісі тізімнен таңдалған командаға түсініктеме шығару үшін қолданылады.

Shortcuts батырмалары (Жедел пернелер) «+» және «-» таңбаларымен белгіленген. Олар тізімнен таңдалған командаларға арналған жедел пернелер комбинацияларын қосып, өшіруге (сәйкесінше) мүмкіндік береді. Тағайындалған комбинация пернелер арқылы енгізіліп, Press Key (пернесін басыңыз) мәтіндік өрісте бейнеленеді. Енгізілген өзгерістер өз күшіне ену үшін Change (Өзгерту) батырмасына басу керек.

Осы жерде бір ескерту айта кеткен жөн. Keyboard Shortcuts негізгі терезесінде Shortcuts пернелері, Press Key өрісі мен Change батырмасы «әрекетсіз» болады. Жедел пернелердің ағымдағы таралуына өзгерістер енгізуден бұрын сипаттау файлының көшірмесін құру қажет. Көшірме Keyboard Shortcuts терезесінің жоғарғы оң жағында орналасқан Duplicate Set (жинақты көшіру) пернесі арқылы орындалады (3.22-сурет). Осы пернені шерту арқылы сипатталған файлдың көшірмесінің атауын енгізуге қажетті қосымша диалогты терезені көруге болады. Осындай файлды құрғаннан кейін Keyboard Shortcuts терезесі қосымша диалогты терезеге жатады. Жоғарыда сипатталған осы терезенің жедел пернелерді тағайындау элементтерімен қоса Duplicate Set батырмасының жанындағы орналасқан 2 қосымша батырмалары болады.

3.22-сурет. Жедел пернелер үйлесімінің жаңадан тағайындалуы.

1. Current Set тізімінен алдын ала анықталған жедел пернелер жинағының біреуін таңдап алу.

2. Duplicate Set батырмасының көмегімен оны жаңа файлға көшіру.

3. Жедел пернелердің жаңа үйлесімін анықтауға арналған команданы тізімнен таңдап алыңыз.

4. « + » батырмасын басыңыз. Осы кезде төмендегі өрістерде (бос) жолы пайда болады.

5. Командамен сәйкестендірілетін пернелер тақтасындағы батырмалар комбинациясын басу керек.

Егер енгізілген комбинация бар болған комбинациямен сәйкес келсе, онда өрісіндегі Press Key жолы берілген комбинациямен өзгертілетін болады. Енгізілген өрістер күшіне ену үшін Change батырмасын басу керек. Сәйкессіздік болған жағдайда Press Key өрісінің төменгі жағында ескерту хабары пайда болады. Бұл жағдайда өзіңіздің таңдауыңызды өзгертуге болады.

Қолданушы жұмыс істеу ортаның параметрлерімен қоса редактордың жұмыс істеуіні басқа параметрелерін де орналастыра алады. Оны негізігі терезедегі Edit менюына кіретін Preferences командасын (Параметрлерді орнату), таңдаумен ашылатын арнайы диалогты терезенің көмегімен орнатуға болады.

Preferences терезесі 5 қосымшадан тұрады: General (жалпы параметрлер), Editing (редакциялау параметрлері), Clipboard (алмасу буфері параметрлері), Warnings (ескерту), ActionScript Editor (ActionScript редакторының параметрлері)

Flash MX - пен жұмыс істеудің алғашқы кезеңдерінде General және Clipboard қосымшада орналасқан параметрлер туралы мағлұматтарды меңгеру жеткілікті. Ал қалған мағлұматтарға сәйкес тарауларда анықтамалар беріледі.

3.23-сурет. Preferences терезесінің General қосымшасы

Undo Levels (шегіну деңгейі) мәтіндік өрісінде Undo командасы арқылы нәтижені болдырмауға болатын редакциялау операциясының санын анықтайды. Оның мәні 0-ден 200-ге дейінгі айқымда бүтін санды болуы керек.

Printing Options: Disable PostScript (Басу параметрлері: PostScript болдырмау) жалаушасын принтердің PostScript пішіміндегі файлдарды баспаған жағдайда орнатқан жөн.

Selection Options: Shift Select (Таңдау параметрлері: Shift арқылы таңдау); жалаушасы орнатылған жағдайда бірнеше объектілерді таңдау Windows-тің белгілі стандартты тәсілімен орындалады, яғни жаңа объект таңдалған объектілер санына жұмыс істелініп жатқан жүйе файлдары атауының таңдауын талап етеді. Flash MX іске қосылғанда ақырғы құрылған конфигурация автоматты түрде жүктеледі.

Show Tooltips (қалқып шыққан көмек көрсету) жалаушасы орнатылса, онда интерфейс редакторына маус нұсқағышы кідіріп қалса, онда қалқып шыққан көмек бейнеленеді.

Timeline Options: Disable Timeline Docking (Timeline бірігуін болдырмау) жалаушасы орнатылып тұрса, онда уақыттық диаграмма панелі "қалқып" қана бейнеленеді.

Span Based Selection (біріктірілген кадрларды таңдау) «Flash 5 стилінде»; уақыттық диаграммадағы кадрларды табуға мүмкіндік береді.Осы режимдегі кез келген тізбектегі кадрды шерту, 2 түйінді кадрлар арасындағы тізбекті кадрлардың барлығын таңдауына (ерекшелеуіне) әкеледі. Flash MX үнсіз келісім бойынша кадрлардың жеке таңдауын қамтамасыз ететін frame-based selection режимі қолданылады.

Named Anchor on Scene (Оқиғаның атаулы тамғасы) жалаушасы басылып тұрса онда Flash - фильмнің әр оқиғасының бірінші түйінді кадрына автоматты түрде атаулы тамға тағайындайды.

Highliht Color (Ерекшелеу түсі) жұп қосқыштары ағымдағы қабаттың сыртқы контурының визуалды ерекшеленуінің 2 түсті сұлбаның 1 нұсқасын таңдап алуға мүмкіндік береді.

Use This Color (Берілген түсті қолдану) түсі қосқыштың оң жағында орналасқан батырма арқылы ашылатын бояу тақтайшасынан таңдалады.

Use Layer Color (Қабаттың түсін қолдану) — контур қабатының түсімен бейнеленеді.

Font Mapping Default (қаріптің ауыстырымдық сұқбасы үнсіз келісім бойынша берілген) түсітін тізім компьютерде орнатылған қаріптің бірін таңдауға мүмкіндік береді.

Clipboard бетбелгісі алмасу буферінде орналсқан объектіні көшіру параметрлерін орнатуға арналған. Қолданушы қажетті параметрлерді объектінің әр түріне орнату мүмкін (3.24-сурет):

3.24. сурет. Flash параметрлерін орнатуға арналған Clipboard терезесінің бетбелгісі

түстің тереңдігі (Color Depth);

қолайлығы (Resolution);

максималды өлшем (Size limit);

тегістеу қажеттіліг (Smooth);

жатады.

Flash-фильмге импортталатын FreeHand пішіміндегі мәтіндер фрагменті. Maintain Text as Block (Мәтінді блок сияқты сақтау) жалаушасы басылып тұрса, онда импортталған мәтінді редакциялау мүмкіндігі сақталады.

Үстел мен жұмыс істеу аймағының түрін өзгерте алатын интерфейстің баптау командаларын қарастырайық. Осындай командалардың көпшілігі Flash құрастырушысымен View (Түр) менюына енгізілген. Zoom In (Үлкейту), Zoom Out (Кішірейту), Magnification (кескіннің өлшемін өзгерту) — үстелдегі кескіннің масштабын өзгертуге (жұмыс істеу аймағының өлшемділігімен қоса) арналған;

Work Area (Жұмыс істеу аймағы); егер берілген команда таңдалған болса (атаудың сол жағындағы маркерге қарап білуге болады), онда жұмыс үстелді қоршап тұрған жұмыс істеу аймағы интерактивті болады және де үстелдің бөлігі ретінде қолданылады. Сонымен қатар, оның үстіне сурет салуға және түйінді кадрлар анимациясын құрған кезде оның үстіне символдарды ауыстыруға болады. Жұмыс істеу амағында объектілерді орналасу мысалы 3.25-суретте көрсетілген. Жұмыс істеу аймағын қолдану түйінді кадрлардың бастапқы және соңғы күйін үстелдің тыс шектерінде колайлы. Сонымен қатар осы режимді бекіту Hand инструментін қолдануға қажет.

Rulers (Сызғыштар), Grid (Тор), Guide (Бағыттаушы) - жұмыс істеу аймағы мен үстелдің белгілеуіне сәйкес келетін құралды қосуға пайдаланылады. 3.26-суретте сызғыштар мен қосылып тұрған торларды қолданғандағы үстелдің түрі көрсетілген.

Рис. 3.25 – сурет. Интерактивті жұмыс аймағын қолданғандағы объектінің орналасу мүмкіндігіктері.

Көрсетілген катергорияның барлық құралдары негізгі терезесіндегі Help менюына кіретін командаларға сәйкес жүзеге асады .

Оларға жататындар:

Lessons (Сабақтар) — Интерактивті сабақтардын қолдану мүмкіндіктерін беретін және негізгі операцияларды орындау техникасын көрсететін Flash-қолданбасын шақырту;

Tutorial (Учебник) — Нақты аяқталған Flash-фильмді өңдеу процедурасын бейнелейтін HTML пішіміндегі оқу құралын шақырту;

Using Flash (Flash-ті қолдану) - Flash MX жұмыс ортасындағы тамамдау мәліметтерді құрайтын HTML пішіміндегі көп беттік анықтаманы шақырту ;

ActionScript Dictionary (ActionScript бойынша сөздік) —ActionScript тілінің синтаксистік құрылысы мен енгізілген функциясы бар HTML пішіміндегі анықтаманы шақырту;

Samples (Мысалдар) — Flash MX мүмкіндіктерін суреттейтін әр түрлі деңгейдегі мысалдарды реттеу папкасын ашады. Барлық мысалдар 2 пішімде берілген: FLA и SWF; Оның біріншісі Flash MX-пен, ал екіншісі автономды Flash-плеермен ашылуы мүмкін;

Flash Support Center ( Flash қолданушыларын қолдау орталығы ) - Flash-ке арналған Web-сайтқа аудару .

3.27-суретте интерактивті сабақтарға қатынау беретін Flash-қолданбасының пішімі көрсетілген.

3.27-сурет. Интерактивті сабақтарға қатынау беретін

Flash-қолданбасының беті
Оның көмегімен төмендегі тақырыптар бойынша мәліметтер мен алғашқы дағдыларды алуға болады:

Getting Started with Flash —Flash-тің негізгі мүмкіншіліктері мен технологиясы туралы жалпы мағлұматтар ;

Illustrating in Flash — графикалық кескінді құру;

Adding and Editing Text — фильмнің мәтіндік мазмұнын құру және редакциялау;

Creating and Editing Symbols —символдарды құру және редакциялау;

Understanding Layers — қабаттарды қолдануды технологияға енгізу;

Creating Tweened Animation — автоматты (tweened) анимация құруды технологияға енгізу;

Creating Buttons — интерактивті батырмаларды құру

Көрсетілгендерге қоса сабақтардың құрамына тиісті өнімдермен таныс, қолданушыларға көмек көрсетуге арналған тағы 3 тақырып кіреді - For Director Users, For FreeHand & Illustrator Users және For Fireworks & Photoshop Users.

Flash MX-ті оқып-білу үшін құрастырушылар оны интерактивті сабақтардағы материалдарды меңгеруден бастауды ұсанады. Бірақ практикаға қарағанда редактордың мүмкіндігі туралы толық және бүтін ұғымдарды, онымен жұмыс істеудің ерекшеліктері туралы түсініктерді электрондық оқулық арқылы алуға болады.

Сонымен, анимация. Біздің жағдайда ол кескіндердің (кадрлардың) ауысу тізбегінің нәтижесінде пайда болатын қозғалыс болмысын білдіреді. Macromedia Flash-та анимацияның 2 түрлі тәсілдері бар. Бірінші тәсіл - әр кадрды өзің суреттеп алып, Flash-ті тек қана кескіндерді тез арада аударуға арналған құрал терінде пайдалану. Екінші тәсіл - Flash-ті аралық кадрларды автоматты түрде санауға мәжбүр ету.

Компьютерлік анимацияның базалық қолданыстарымен таныс болмағандар үшін (немесе анық болу үшін) мысал ретінде көрсетемін. Айталық, сізге экранның сол жағында орналасқан жасыл квадратты экранның оң жағына алмастыру және оны 25 кадр ішінде орындау керек болсын. Анимацияның 1-тәсілі бойынша сізге осы 25 кадрды түгелімен салу керек. 25 кадр да оң жақта болу үшін келесі кадрлардағы квадраттарды кішкенеден жылжытып отыру қажет. Егер сізге квадратты ақырын алдыға жылжытып мүлдем жоғалтып жіберу қажет болса? Ал егер сізге экспоненциалды түрде (мөлдір атрибутын арттырып) жоғалтып жіберу керек болса? Осының бәрін қолымен санап, қажетті мөлдір мәндерді әр кадрға тағайындайсыз ба?

Жоқ. Ол үшін анимацияның 2-тәсілі қолданылады, яғни (tweening animation) аралық кескіндер арқылы анимациялау. Бұл жағдайда сіз тек қана түйінді кадрларды бересіз, ал аралық кадрлар автоматтын түрде саналады. Сізге тек қана 2 : бастапқы және соңғы кадрларды беру жеткілікті. Үнсіз келісім бойынша Flash аралық кадрларды түзу заңымен санайды, ал өспелі және кемімелі экспоненталарды беруге болады. Ол нақты өмірде болып жатқан кейбір құбылыстарды бейнелеуге қажет. Мысалы: доптың қозғалысы.

Анимацияны құру тәсілдерін талдағаннан бұрын, кейбір базалық ұғымдарды анықтап кетейік.Ол ұғымдарға кадрлар (frames), символдар (symbols), қабаттар (layers) и уақыттық шкала (timeline) жатады.

Уақыттық шкала - Flash-та жұмыс істегендегі анимацияның негізгі инструменті болып табылады. Онда қабаттар туралы ақпараттар, қай кадрлар түйінді, ал қай кадрлар Flash-пен генерациялайтыны бейнеленеді. Уақыттық шкала көмегімен қай кадрлар іс-әрекеттер мен тамғалар құрайтынын анықтауға болады. Ол түйінді кадрлар мен анимацияның тұтас бөліктеріннің орнын ауыстыруға мүмкіндік береді. Қолайлы және жақсы ойластырылған интерфейс көмегі арқылы осы инструментті тез меңгере аласыз. Flash-те алғаш рет жұмыс істеп отырсаңыз да уақыттық шакаланы жеңіл таба аласыз:

1-сурет. Уақыттық шкала

- Маркер - терезеде бейнеленген ағымдағы кадрды көрсетеді. Кез келген кадрды шақырғанда маркер автоматты түрде оған көшеді.

- Қабаттар. Сол жақта қабаттар тізімі орналасқан. Оның астыңғы жағында қабаттарды қосып, өшіруге мүмкіндік беретін батырмалар бар. Әр қабатты өзгертілмейтін және көзге көрінбейтіндей етіп жасауға болады.

- Кадрлар шкаласы - қарапайым және түйінді кадрларды қосып, өшіруге мүмкіндік беретін өріс. Кез келген кадрдың контекстік менюін (маустың оң жақ батырмасын басып) шақыртқан жағдайда мүмкін болатын іс-әрекеттер тізімін көруге болады. Шкалада түйінді болып келетін (ондай кадрлар қара дөңгелектермен бейнеленген) әрекеттер (дөңгелектің үстінде "а" әрпі) немесе тамғадан (тамға атауының алдындағы қызыл жалауша) тұратын кадрлар туралы ақпараттар бейнеленеді. Кадрдың түсі де оның түрін анықтайды. Сұр түсті - ол түйінді кадрды (keyframe) дәл қайталайтын кадрлар. Көкшіл немесе жасыл түсті - ол көмескі жарық кадрлардың Flash-пен генерацияланатынын көрсетеді (олардың айырмашылығы туралы кейіннен айтамыз). Ал ақ немесе "бос" жолақты кеңістік - ол осы кадрлардың ішінде ештеңе жоқ екендігін көрсетеді.

- Көлеңкелерді басқару батырмалары - алдыңғы және келесі кадрлардың арасындағы шектерді көруге, көршілес кадрларды калька арқылы бейнелеуге мүмкіндік береді. Осындай кескіннің тереңдігін маркердің 2 жағына да беруге болады.

Уақыттық шкаланың барлық функцияларымен эксперименттер жасау арқылы тез арада таныса аласыздар.

Қабаттар. Компьютерлік графикада осы инструмент өте жиі қолданылады. Мөлдір беттердегі суреттерді бір-бірінің үстіне жапсырып салсақ, онда үстіңгі қабаттағы сурет төменгі қабаттағы суреттің құрамын жауып тастайды. Оқиғаны түгелдей өзгерту жеңіл болу үшін қабаттарды көзге көрінбейтіндей немесе мүмкін болмайтындай ету керек.

Flash қабаттардың 2 ерекше түрі бар. Олар: қозғалыстың траекториясын құрайтын қабаттар және маска-қабаттар. Қабаттардың 1-түріне кейінірек тоқталамыз, ал 2-түрі туралы берілген тарауда айтамыз.

Қабаттарды қолданудың көптеген мысалдары бар. Бірақ Flash-те оларды қолданбау мүмкін емес. Оның негізгі себебі ол анимацияның әр объектісіне 1 уақыт моментінде жеке қабат қажеттігі. Анимация объектісі болып фигура (shape) немес символ (symbol) саналады.

Кадрлдар. Сіздің анимацияңыз кадрлар тізбегінен тұрады. Кадрлар қолдан жасалған және Flash-пен генерацияланған болуы мүмкін. Біздің анимация кадрлар тізбегінен тұрады. Ол қабаттары бір кадрларға тиісті болады. Flash – тің оқиғалары бірнеше қабаттардан тұратындықтан, көп қабатты қорытынды кадрларды генерацияланған және қолдан жасалған кадрлар құрау мүмкін.

Компьютерлік анимацияда – түйінді кадрлар (keyframes) ұғымы кеңінен қолданылады. Ол анимацияны құру процессіндегі Flash өзгерте алмайтын кадрлар. Түйінді кадрларды бергенде аралық кадрларды Flash есептеп отырады. Аралық кадрлардың 2 түрі бар – геометрияны өзгерту негізінде құрылған кадрлар (shape tweening) немесе символдарды өзгерту негізінде құрылған кадрлар (motion tweening). Сондай-ақ кадрлар бос, яғни еш нәрсені құрамайтын болуы мүмкін.

Кадрлармен жасалатын қарапайым операциялар:

Бос түйінді кадрды қою – Insert->Blank keyframe, F7

Алдыңғы кадрдың мазмұнын қайталайтын түйінді кадр қою – Insert->Keyframe, F6

Түйінді кадрды тазарту – Insert->Clear keyframe, Shift-F6

Қалыпты кадрды қою – Insert->Frame, F5

Кадрды жою – Insert->Remove Frames, Shift-F5
Символдар. Символдар - Flash-тегі түйінді ұғымдардың бірі. Символдарға қарапайым геометриямен (немесе оның бірігуі) қоса толық анимация (movie) да жатуы мүмкін. Ол символдарды Flash-те абстракцияны құруға арналған қуатты механизм ретінде қолдануға мүмкіндік береді.

Мысалы: дөңгелек, копрус, шыны, антенна символдарын жасауға болады. Оларды жинақтап, автокөлік символына біріктіріп, автокөлік жүріп жатқан оқиғаны құруға болады. Басқа мысал келтірейік. Айталық, сізге түсіп жатқан қарды салу керек болсын. Сіз қар символын, анимицияланған бірнеше қардан құралған символды, содан кейін құлып жатқан қар бағанының символын құрастырып, осы бағанды көбейтіп құлап жатқан қар анимациясының оқиғасын аласыз.

Символдардың мәнін түсіндіңіздер деп ойлаймын. Символдар оқиғаға иілгіштік қосады. Автокөлік мысалында дөңгелектің айналуы сезілу үшін оны анимацияланған символ ретінде жасауға болады. Есіктің мауспен шерткенде ашылу үшін оны батырма ретінде жасауға болады. Символдардың құрамы мен түрін кез келген уақытта өзгерту мүмкіндігі Flash оқиғаларының мофидикациясына кеткен шығындарды үнемдеуге көмектеседі.

Символдардың 3 түрі бар: анимация (movie clip), батырма (button) және кескін (graphic):

- Кескін (graphic) 1-ақ кадрдан тұратын символ. Осыдан оның статикалық атауы шығады. Егер символ статикалық объектіні беріп тұрса, онда оны кескін ретінде жасау қажет (graphic).

- Батырма (button). Flash-та символдар түрін анықтайтын арнайы құрылғы батырмалар функциясы бар. Ол 4 кадрдан тұрады: Up, Over, Down, Hit. Олар батырмалардың келесі күйлерінен тұрады:

Up - батырмалардың қалыпты күйі.

Over - маустың меңзері батырманың үстінде орналасқан күйі

Down - меңзер батырманның үстінде орналасқан және маустың батырмасы басылып тұрған күйі

Hit - қолданушы кіріп шыққан сілтеме құрайтын батырма үшін қалыпты күй.

- Анимация (movie clip). Ол символдың "ең толық" түрі. Онда кадрдың кез келген мөлшері болуы мүмкін. Бұл түрдің символдары ActionScript-тің (Flash-тің құрамдас тілі) Movie түрінің объектісі ретінде қарастыруға болады.

Символдарды түрге тәуелсіз енгізуге болады. Бұл олардың ең негізгі қасиеті болып келеді. Мысалы: Over символ-анимациясын орнату арқылы батырманың үстінен маустың меңзері өтіп бара жатқанда батырманың қозғала бастауын жасауға болады. Немесе (парадокс!) кескінде жүгіріп бара жатқан мысықты орнатуға болады. Ал қалғандары - сіздің қиялыңызға байланысты.

Символдарды "жаңадан" құруғға(Insert->New Symbol, Ctrl+F8), немесе ағымдағы ерекшелеуді пайдаланып символға орнату арқылы (Insert->Convert to Symbol, F8) қолдануға болады. Екінші тәсіл біріншіге қарағанда жиі қолданылады, өйткені оны қажетті өлшемге өзгерту қажеттілігі жойылады.

Символдарды басқару үшін кітапхана (Library) пайдаланылады. Оны сипаттау берілген тарауға кірмейді. Кітапхананың терезесі Window->Library-де (немесе Ctrl-L) орналасқан . Символдар кітапханасын жеңіл меңгере алатындарыңызға сенемін.