«Болашақ» мектебі мекемесі «Математикалық сауаттылық»
ЖАЙ САНДАР ЖӘНЕ ҚҰРАМА САНДАР
жүктеу/скачать 68.77 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕСКЕРТУ! 1 САНЫ ЖАЙ САНҒА ДА, ҚҰРАМА САНҒА ДА ЖАТПАЙДЫ 3-мысал
- 4-мысал
- 6-мысал
- 8-мысал
| ЖАЙ САНДАР ЖӘНЕ ҚҰРАМА САНДАР.
Сандар жай сандар және құрама сандар болып екіге бөлінеді. ЖАЙ САНДАР дегеніміз тек екі ғана бөлгіші бар сандар, яғни өзіне және 1 санына ғана бөлінетін сандар. Мысалы 23 – жай сан, себебі оның тек екі бөлгіші бар: 1 және 23. Жай сандар: 2; 3; 5; 7; 11; 13; 17; 19; 23; 29; 31; 37; 41; 43; 47;... Ең кіші жай сан: 2 саны. Одан басқа жай сандарда жұп сан жоқ. ҚҰРАМА САНДАР дегеніміз екіден көп бөлгіші бар сандар. Мысалы 24 – құрама сан. Себебі оның екіден көп бөлгіші бар: 1,2,3,4,6,8,12,24. Құрама сандар: 4; 6; 8; 9; 10; 12; 14; 15; 16; 18; 20; 21; 22; 24; 25;... ЕСКЕРТУ! 1 САНЫ ЖАЙ САНҒА ДА, ҚҰРАМА САНҒА ДА ЖАТПАЙДЫ 3-мысал: 1-ден 39-ға сандардың ішінен жұп сандар мен жай сандарды сызып тастағанда қанша сан қалады. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Жауабы: 9 сан 4-мысал: 3 орынды сандар ішінде 7-ге бөлінетін қанша сан бар? 100-999 арасында 900 сан бар. 900:7=128, 4қалдық. 128 сан 7-ге бөлінеді. 5-мысал: 1-ден 45-ке дейінгі сандардың көбейтіндісінде қанша 0 бар? 10,15,20, ,30,35,40,45. 10 нөл бар. 6-мысал:1-ден 100-ге дейінгі сандардың көбейтіндісінде қанша 0 бар? 5,10,15,20, ,30,35,40,45, ,55,60,65,70, ,80,85,90,95, . 24 нөл бар. 7-мысал: Бір цифрді 1 рет пайдаланып ең кіші және ең үлкен 3 және 4 таңбалы сандарды жазыңыз. 3 таңбалы: ең кішісі 102, ең үлкені 987. 4 таңбалы: ең кішісі 1023, ең үлкені 9876. 8-мысал: 7-ге бөлгенде 4 қалдық қалатын санның жалпы түрін табыңыз? 7n+4 9-мысал: 7,14,21,...,2107,2114 – тізбегіне мүше болатын тақ сандар санын тап. 2114:7=302, 302:2=151. 151 сан бар. 10-мысал: 3,6,9,...,1014,1017 - тізбегіне мүше болатын тақ сандар санын тап. 1017:3=339, 338:2=169. 169 сан бар. 11-мысал: 2018-ге дейінгі жай сандардың көбейтіндісі неше нөлмен аяқталады? 2×3×5×7×...×2011×2017, 2×5=10. 1 нөлмен аяқталады. 12-мысал: Тақтада тізбектес 6 натурал сан жазылған. Олардың ішінен біреуін өшіріп, қалғандарын қоссақ 133 саны шығады. Қай сан өшірілген? а,а+1,а+2,а+3,а+4,а+5 1+2+3+4=10, 1+2+3+5=11, 1+2+4+5=12, 1+3+4+5=13, 2+3+4+5=14. а+(а+1)+(а+3)+(а+4)+(а+5)=133 5а+13=133 а=24 24+2=26 26 саны өшірілген. 13-мысал: Берілген k бүтін оң сан болсын. Төмендегі сан тізбегінде неше жұп сан бар: 2k+1, 2k+2,..., 2k+16, 2k+17? (17-1):2=8. 8 жұп сан тізбегі бар. 14-мысал: х-тің қандай мәндерінде 315×5х+1 саны әрқашан тақ болады? Т×Т+Т=Т+Т=Ж. ешқандай х үшін тақ сан болмайды. жүктеу/скачать 68.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|