Булекова гулзат абилкасыновна

58 

 

 

 

Сурет 3.3 – Тұнған фазалардың фазаның температураға тәуелділігі 

 

 

 

Сурет 3.3 – Fe-Si-Al-Mn фазаларының жиынтық қосындысының температураға 

тәуелділігі 

0

0,1

0,2

0,3

0,4

1473

1573

1673

1773

1873

1973

2073

2173

2273

Ф

азаның 

қ

ұр

ам

ы

, к

г/

м

ол

ь

Температура,К

CaAl2O4(c)

x-FeSi(c)

x-Fe3C(c)

FeS(c)

CaSiO3(c)

19,48

39,83

21,16

18,03

0

10

20

30

40

50

1473

1573

1673

1773

1873

1973

2073

2173

2273

Fe

Si

Al

Mn

59 

 

Толық  термодинамикалық  талдау  нәтижесінде,  алюмосиликомарганецті 

кешенді  қорытпалар  балқыту  кезінде  кремний  және  алюминий  субототықтары 

(SiO,  Al

2

O) арқылы түзілетінін анықтай отырып, балқыту кезінде тиімді жоғары 

күлді  таңдау  арқылы  шихта  материалдарынан  металдың  өтімділігін  арттыруға 

болатыны анықталды.  

 

 

3.2.2  «TERRA»  кешенді  бағдарламасының  Fe-Si-Al-Mn  жүйесіне 

изотермиялық қимасына термодинамика-диаграммалық анализ жасау 

 

ТERRA  кешенді  бағдарламасымен  іске  асырылған  күрделі  элементті 

жүйелердегі  фазалардың  құрамын  есептеу  алгоритмі  бастапқы  деректердің 

құрамындағы  өзгерістерге  есептеуге  болады.  Барлық зерттеулер  барлық мүмкін 

қатынастарды  жоспарлауға  және  бір  немесе  оданда  көп  компонентті 

конденсирленген  фазаларды  бірдей  жиынтықпен  анықтауға  болады.  Зерттеу 

кезінде  нақты  шешім  деп  анализделмеседе,  мұндай  есептеулер  бұдан  әрі 

технологиялық  процес  кезінде  зерттелетін  параметрлердің  ауқымын  шектей 

алатын мәлімет ұсынады [83]. 

Моделдеудің  бұл  түрінің  негізгі  қиындығы  болып  көрнекі  инженерлі 

графикалық  кескінді  бейнелеу  арқылы  табылады.  TRANGLE  бағдарламасы 

жүйелі есептеулерді мүмкіншілік бар және үш фазалық диаграммаларды құруға 

болады.  Үш  бастапқы  ретінде  жеке  химиялық  элемент  немесе  реалды 

қосылыстар  әрекет  етуі  мүмкін.  Фазалық  құрамның  тепе-теңдігін  есептеп 

шығарудың екі режиміне ұсынылады: 

-  изотермиялық  жағдайлар  кезінде  жүйенің  тепе-теңдігі  мәндері 

темпертура (Т, К) және қысым (Р, Па) берілсе; 

- адиабаталық тепе-теңдік түрлендіру кезінде әрбір нүктеде қысым (Р, Па) 

мен энтальпиясын есептеу (бастапқы заттардың энтальпиясы) арқылы; 

«TERRA» (интерфейсі Trangle) кешенді бағдарламасы көмегімен Fe-Si-Al-

Mn  жүйесінің  изотермиялық  қимасы  1873  К  температура  үшін  үштігі 

құрастырылды және 3.4 (а,б,в,c) - суретте көрсетілді. 

Trangle  бағдарламасымен  Si-Mn-Fe  (34а  -  сурет)  жүйесінің  1873  К 

температурада изотермиялық қимасы  10 фазалық облыстан және келесі фазалар 

облысынан тұратыны анықталды: Mn; Fe; FeSi-Si; Mn

5

Si

5

-Si;  Fe

5

Si

3

-FeSi-Mn

5

Si

3

; 

Fe-Fe

3

Si-Mn; Fe-Fe

3

Si-Mn; Fe-Mn; Fe

5

Si

3

-FeSi; Fe

3

Si-Fe

5

Si

3

-Mn

5

Si

3

. 

 

60 

 

 

 

3.4 а сурет – 1873 К температурада Si-Mn-Feжүйенің изотермиялық қимасы 

 

Trangle  бағдарламасымен  Si-Al-Mn  (34б  -  сурет)    жүйесінің  1873  К 

температурада  изотермиялық  қимасы  5  фазалық  облыстан  және  келесі  фазалар 

облысынан тұратыны анықталды: Si; Mn; Mn

5

Si

3

-Si; Mn-Mn

5

Si

3

;Mn

5

Si

3

. 

 

 

 

3.4 б сурет – 1873 К температурада Si-Al-Mn жүйенің изотермиялық 

қимасы 

61 

 

 

Trangle  бағдарламасымен  Si-Al-Fe  (34в  -  сурет)    жүйесінің  1873  К 

температурада  изотермиялық  қимасы  6  фазалық  облыстан  және  келесі  фазалар 

облысынан  тұратыны  анықталды:  Si;  Fe;  FeSi-Si;  Fe5Si3-FeSi;  Fe-Fe3Si;  Fe3Si-

Fe5Si3. 

 

 

 

3.4 в сурет – 1873 К температурада Si-Al-Feжүйенің изотермиялық қимасы 

 

Trangle  бағдарламасымен  Mn-Al-Fe  (34с  -  сурет)    жүйесінің  1873  К 

температурада  изотермиялық  қимасы  3  фазалық  облыстан  және  келесі  фазалар 

облысынан тұратыны анықталды: Mn; Fe; Fe-Mn. 

 

62 

 

 

 

3.4 с сурет – 1873 К температурада Si-Al-Mn жүйенің изотермиялық 

қимасы 

«Triangle»  кешенді  бағдарламасымен  Fe-Si-Al-Mn  диаграмалық  жүйесінің 

изотермиялық  қимасыy  толық  термодинамикалық  анализдеу  арқылы  1873К 

температура  келесідей  тұрақты  қосылыстар  анықталды:  Fe;  Si;  Al;  Mn;  FeSi; 

Fe

5

Si

3

 Fe

3

Si; Mn

5

Si

5

; Mn

5

Si

3

; Mn

5

Si

3

. 

Кешенді  «ТЕРРА»  бағдарламасына  ТТМ  нәтижесіне  сүйене  отырып, 

диаграмалық  жүйесінің  изотермиялық  қимасында  Fe-Si-Al-Mn  жүйесі  зерттелді 

және де 1873 К температурада марганец кешенді қорытпаны алудың оптималды 

облысы екені анықталып дәлелденді [83]. 

 

жүктеу/скачать 1.72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: