1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
Сөздер мен заттар мектебі
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 19. Эстетизм
- 20. Неолингвизм
| 18. Сөздер мен заттар мектебі
Сөздер мен заттар мектебінің бастауы 1909 жылдан басау алады. Атақты өкілі Г. Шухгард болған. Бұл аталмыш еңбекте австрия лингвисті сөз бен затқа анықтама беріп, ара- жігін ажыратып зерттеген болатын. Əрбір сөз өзіндік шығу тарихқа ие. Зат алғашқы, сөз заттың атауын білдіреді. Зат тəуелсіз деп анықтама береді. Сөз- соңғы, кейінгі. Сөзің болуы ол затқа тікелей тəуелді жəне байланысты. Қандай да бір зат болмаса оған берілетін атау да, яғни, сөз де болмайды. Бұл ақпараттарды тек осы тіл білімі саласында ғана емес, тарихта да зерттеу аламыз. Лингвист тіл ол жеке тұлғаға тəн құбылыс дейді. Ал сөздердің тарихына байланысты олардың жалпы қолданыста болуы адамның индивидуалды тарихы дейді. Кез-келген сөздің анықтамасын жетік меңгеру үшін, сол сөзге байланысты іс-əрекет, сол салаға үңілу, тереңірек қарастыру. 19. Эстетизм 20-ғасырдың басында пайда болған мектептерің біріңғайына біз эстетизмді жатқызамыз. Алғаш рет Батыс Еуропада пайда болған. Басты өкілі К.Фосслер. Карл Фосслердің эстетизмге байланысты Тіл біліміндегі позитивизм мен идеализм еңбегі 1904 жарық көрген. Жалпы тіл біліміндегі эстетизм дегеніміз ол, тіл-барлық адамзатқа ортақ индивид адамның рухани шығармашылығы, құндылығы. Ал рухани творчество ол əрқашанда эстетикалық мəнге ие. Эстетизмді зерттеуші ғалымдар тілді жеке тұлға қалыптастырады, құрайды деген. Ал жеке адамдардың тұлғалық тілін өзіміз білетіндей стилистика саласы қарастырады. Стилистика да эстетиканың бір бағыты. Осы факторларға сүйене келе эстетик ғалымдардың бірқатары жалпы тіл білімі эстетиканың үзілмейтін бір бөлшегі деген тұжырым жасаған. Эстетизм мектебінде эстетизмді кейбір уақытта индивидуальзммен қатар қойып, атап жатады. 20. Неолингвизм Неолингвизм бағыты 20 ғасырдың бірінші жарты жылдығында пайда болып, дамыды. Бұл мектептің ерекшелігі олар жас грамматизм мектебіне қарсылығы. Неолингвизм сөзі жаңа деген мағынаны білдіреді. Яғни, жаңа лингвистикалық бағыттағы мектеп. Аталмыш мектепке эклектикалық неологизм деген атау берілген. Ол дегеніміз айтарлықтай тосын жаңалықтың болмауы, өздеріне дейінгі пайда болған ой-пікірлерді, түрлі көзқарастарды саралап, қайталаған. Оның арасында бір-біріне қайшы келетін де пікір, тұжырымдамалар баршылық. Неолингвисттер тіл дегеніміз не деген сауалға дəл эстетиктер дің пікірімен жауап берген. Тіл жеке индивидтің творчествосы деген жауап қатқан. Олардың өкілдеріне м.Бартоли, Дж. Бартони, Дж. Бонфантені жатқыза аламыз. М. Бартоли мен Дж. Бартонидің 1925 жылы жарыққа шыққан Неолингвистиканың қысқаша очеркі айтты еңбегі бар. Неолингвисттер басқа да өкілдер секілді тілдің қоғамдағы мəніне дейін қоймаған, елемеген. Тілдегі элементтерді зерттеу кезінде тілдің таралған ортасы, географиялық аймағына көбірек мəн берген. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|