Ќанипа Бітібаева
Абайдың азаматтық үндегі өлеңдері
жүктеу/скачать 3.38 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табиғат лирикасы «Жаз»
- « Қ ыс »
- «Сұр бұлт», «Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай»
| Абайдың азаматтық үндегі өлеңдері
«Қалың елім, қазағым, қайран жұртым» (1886 жылы жазылған «Қалың елі, қазағын ынтыға сүю, халық басындағы трагедияны, ел басқарған қиқымдарды масқаралауы», 114-бет). 1886 жылы жазылған «Адасқанның алды жөн, арты соқпак» өлеңіндегі ащы сынның атқамінер, байларға ғана қарап айтылмауы, оның ел ішіндегі еңбексіз, жалқауларға да арналуы. Адамшылдықты сақтау, «көзді сатып» өмір сүрмеу, еңбек етуге үгіттеу. Өлеңнің халыққа деген қамқорлыққа толы үні. Мысқыл, шенеу үлгісі (116-бет). Табиғат лирикасы «Жаз» өлеңі 1886 жылы жазылған. Табиғат көркі мен адам әрекетінің астаса, үндесе келуі. «Жаз» өлеңіндегі ақындык мәдениет, суреттер, динамикалык козғалыс, жанды-жансыз табиғат арасындағы құбылған қозғалыс, реалистік пейзаж. Өлең ішіндегі жанды тіршілік, қайнар қызу мол болғандықтан, өлең түрі мен ұйқастарының да жүрдектік қарқынмен, өзгеше ағынмен келуі. Қоғамдық қайшылықтардың көрінбеуі, керісінше, көшіп-қонып жатқан бай аулының бай көріністерімен суреттелінуі (117-119-беттер). «Қыс» өлеңі. Орыс классикалық поэзиясыньщ үлгісі мен мәдениеті стилінде жазылуы. Некрасовтағы «Дед Морозға» ұқсастары. Қысты «кәрі құда» деп, метафорамен беруі. Қыс бейнесі - динамикалы жанды образ. Әрдайым айңалып кеп соғып отыратын қысты сұрамсақ, алымпаз, жетімкөз құдаға балауы (136-137-беттер). «Сұр бұлт», «Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай». Бұл өлеңдер - ақынның табиғат турасындағы бар өлеңінен көркемдік жағынан болсын, мазмұн жағынан болсын, халықтык идея жағынан болсын, батыл шыншылдыкпен жазылған биік туындылары. Көшпелі елдің жүдеу тіршілігінің кедей шаруаға аса тиімсіз күз айымен берілуі, реалистік өмір шындығының пейзажы көз алдыңа келеді. Күз арұылы («Қараша, желтоқсан мен...») әлеуметтік теңсіздік, тап жігінің берілуі, қоғамдық кайшылықтың суреттелінуі. Дегенмен, жоқшылықтан шығар жолды айта алмауы. Абайдың қалың еліне деген, ауыр тіршілігіне деген ыстық ықыласы (150-152-беттер). жүктеу/скачать 3.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|