Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров
жүктеу/скачать 3.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.6. Координатты ӛлшеу машиналары
Машина жасау cаласында 60 пайыздан астам бӛлшектерді жазықтықта, яғни 1 координаттық осьтен артық жағдайда ӛлшеу қажет. Осындай кҥрделі бӛлшектерді бақылау компьютерді қолдану арқылы координаттық әдіспен жҥргізіледі. Осы әдіске негізделген координатты ӛлшеу машиналары (КӚМ) жеңіл қызмет кӛрсетуімен, эконмикалық тҧрғыдан ақталғанымен және әмбебаптылығымен ерекшеленеді (5.11–сурет). КӚМ-ның негізгі сипаттамаларына кезкелген 3 жҥйенің біреуінде: ӛлшеу басшалары орналастырылатын, осьтерге сәйкес келетін машиналық жҥйеде, бӛлшек осьтеріне сәйкес келетін қалыпты жҥйеде, қалыпты жҥйеге қатысты 3 координат бойынша орналастырылуы мҥмкін кӛмекші жҥйеде тікбҧрышты координатты ӛлшеу мҥмкіндігін жатқызады. Қандай да болсын жҥйеде алынған ӛлшемдер, кезкелген басқа жҥйеге қайтадан тез саналуы мҥмкін. 138 Математикалық базаландыру бағдарламасы КӚМ-ның кезкелген ӛлшеу жазықтығының жағдайында бӛлшекті бақылауға мҥмкіндік береді және қысу айлабҧйымдары мен ӛлшеу қҧралдарының кӛмегімен қолдап базаландырудың қажеттілігін болдырмайды. КӚМ-ның призматикалық пішіндегі бӛлшектері ҥшін бӛлшектің 5 жағына щуп келтірілуі мҥмкін, бӛлшек орнатылған 6 жағы ӛлшеу базасы болып табылады. Кҥрделі бӛлшектерді ӛлшеуде ӛлшеу базасын ӛзгертудің қажеттілігінің болмауы және бӛлшекті кӛрсету КӚМ-ның артықшылығын қҧрайды. КӚМ-да орналастырылуы фотоимпульстік жҥйемен бақыланатын щупты ӛлшеу басшасы (5.12 -сурет) бар. Ӛлшеу бетінің дәл орналаспауынан туындаған, басшаға қатысты щуптың нӛлдік деңгейден ығысуы ҥшкоординатты датчиктің кӛмегімен дҧрысталады. КӚМ-ның қолданылу облысы әртҥрлі және 2 топқа: механикалық ӛңделетін бӛлшектердің ӛлшемдерін бақылауға және ҥзіліссіз бетпен шектелген бӛлшектердің пішінін бақылауға бӛлінеді. Бірінші жағдайда негізгі талап – алынған нәтижелерді шақтамаларды сақтағандағы номинал мәндермен (сызбада қойылған мәндер) салыстыру ҥшін, белгілі бӛлшектердің ӛлшемдерін бақылау 5.11-сурет немесе салыстырып тексеру. Ол «бір нҥктеден келесі нҥктеге» ӛлшеу ретінде тҧрқыларды, біліктерді, тісті дӛңгелектерді және т.б. бақылау ҥшін қолданылады. 5.11-сурет 5.12- сурет Екінші жағдайда негізгі талап – пішінін сақтап қалу ҥшін белгісіз дененің бетін ӛлшеу, сонымен қатар бҧл пішінді талаптарға сәйкес графиканың кӛмегімен кӛрсету. жүктеу/скачать 3.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|