Байсыдық индира болатбекқызы мінез сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздері
жүктеу/скачать 5.82 Mb. Pdf көрінісі
|
| АУЗЫН БУҒАН ӨГІЗ [ӨГІЗДЕЙ] Үндемейтін, бір ауыз сөз айтпайтын, жуас,
жігерсіз. Оңаша үйде түн бойы екеуден екеу отырғанда бір ауыз сөз айта алмаған мені «жасық, аузын буған өгіз...» – деп қалды-ау! (Ғ.Мұстафин, Көз көрген). Аузын буған өгіздей томсарып отырғандардың тілі ұзарып, бұрын етек астында, жең ішінде жасырынғаны енді әшкерлене бастады (Е.Оразақов, Дәрігер.). 111. АУЗЫНАН СӨЗІ [ҚОЙНЫНАН БӨЗІ] ТҮСКЕН Жасық, бозөкпе, ынжық (адам). «Аузынан сөзі, қойнынан бөзі түсіп» дегендей, қарадан-қарап тұрып-ақ, қысылып- қипақтап, біліп тұрғандарын жөндеп айтып бере алмады (Ө.Қанахин, Жас дәурен). Аузынан сөзі түсіп, былжырап жүргеніне қарамай, ол даауылнай болып жүр ғой (Б.Майлин, Шығ.). «Алматы – әсем астанам» деген хабарды жүргізуші бір журналистің де «аузынан сөзі, қойнынан бөзі түсіп» тұрғаны өкінтіп кетіп еді («Қаз. әдеб.»). Келген басшы алғаш көргеннен-ақ көсіліп сөйлеп, төгіліп тұрмаса, аузынан сөзі, қойнынан бөзі түскен біреу екен, басшы боп не оңдырар дейтін пікірден де ауыл адамдары құр алақан емес-ті (Ә.Қалмырзаев, Ар). 112. АУМАҚАЙ сын. жерг. Қиыншылыққа қарсы тұра алмайтын ынжық, жігерсіз. Ер азаматтың аумақай болғанынан сақтасын («Еңбек туы») 113. АУМАЛЫ ауыс. Ауыспалы, орнықсыз, құбылмалы; тұрақсыз. Жылы суға қолын малып, от басында отыратын мезгілі ғой әкенің. Үлкен-кішіні әуреге түсірген аумалы дүние-ай (О.Сәрсенбаев, Сағым). Ұсталар патшаға келіп жетті, Әділ болған аумалы болмай өтті (Ғашықтық дастан.). Заман ғой сыры қилы, күні аумалы, Татулық сағым кейде бұлаң- дады (Қ.Бекхожин, Әппақ-наме). 114. АУМАЛЫ-ТОЛҚЫМАЛЫ сын. Ауыспалы, бірде олай, бірде бұлай. Мен аумалы- толқымалы кезеңде нысанаңа тап болып тұрмын (Ш.Хұсайынов, Таныс адам.). Шәрипаның аумалы-толқымалы мінезінен қайтып қалған Қасболат көңілі қайта лап етті (Т.Ахтанов, Боран). Жас адамның аумалы-толқымалы мінезге үйір сәті де аз емес, Анар да бұдан мүлде арылып кетпегені аян (А.Байтанаев, Қансонар). 115. жүктеу/скачать 5.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|