Д. Н. Аяганов., доктор PhD, доцент
жүктеу/скачать 6.23 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сүйек қосылыстарының түрлері
- 7.4. ТІРЕК ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІНІҢ ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
| 7.3. СҮЙЕКТІҢ ӨСУІ
Сүйектің ұзындығы сүйек шеміршегін ауыстыру нәтижесінде пайда болады. Бұл процесс оссификация процесі деп аталады. Ол екі жолмен жүре алады: 1. Энхондральды-шеміршек ішінде оссификация нүктелері пайда болады; 2. Перихондральды-шеміршек бетінде оссификация нүктелері пайда болады. Эпифиздерде, қысқа сүйектерде, сүйек процестерінде оссификация эн хондральды типке, ал диафиздерде перихондральды типке сәйкес жүзеге асырылады. Ұзын сүйектердің өсуі диафиздің ортаңғы бөлігінде остеобласттардың бөлінуіне байланысты пайда болатын сүйек манжеттері деп аталатын оссификация ошақтарының пайда болуынан басталады. Сүйек манжеті эпифизге қарай өседі. Сонымен қатар сүйек ішінде остеокласттар шеміршек ортасының лизисі арқылы сүйек пішінін жасайды. Сүйек қосылыстарының түрлері Сүйек байланыстарының келесі түрлері бөлінеді: 1. Үзіліссіз байланыс-синартроз. Сүйектердің дәнекер тін немесе шеміршек немесе сүйек тіні арқылы қосылысы (дамуы бойынша ерте пайда болған, қызметі бойынша аз қозғалатын немесе қозғалмайтын қосылыстар); 2.Үзілісті байланыс-диартроздар; қуысты байланыс немесе буындар (дамуы бойынша кеш пайда болған, қызметі бойынша қозғалмалы қосылыстар). Синартроз-бұл қозғалмайтын дәнекер тінінің көмегімен сүйектердің байланысы (шеміршек немесе сүйек). Барлық синартроздар сүйектерді байланыстыратын тінге байланысты бөлінеді: - синдесмоздар-сүйектер талшықты дәнекер тінінің көмегімен байланысады (талшықты дәнекер); - синхондроздар-сүйектер шеміршек арқылы байланысады; - синостоздар-сүйек тінінің көмегімен қозғалмайтын қосылыстар. Диартроз-бұл үзіліссіз жылжымалы қосылыстар: бірлескен капсула, артикулярлы қуыс, синовиальды сұйықтық және артикулярлы беттер. 7.4. ТІРЕК ҚИМЫЛ ЖҮЙЕСІНІҢ ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Омыртқа бағанының оссификациясы процесі қатаң анықталған тәртіппен жүреді: оссификация ядролары алдымен кеуде омыртқаларында пайда болады (құрсақ ішілік дамудың 2 айы). Оссификация мойны мен сегізкөзге қарай таралады. Өсудің алғашқы қарқыны туғаннан 2 жасқа дейін болады, содан кейін өсу аздап кешіктіріледі, екіншісі 7-9 жаста, үшіншісі жыныстық жетілу кезеңінде болады. Жаңа туылған нәрестенің омыртқалардың барлық доғаларының бойымен артқы жағында ашық, бірақ 7 жасында доғалар үзіліп, омыртқалардың денесінің толық өсуі 18-24 жаста жүзеге асырылады. Омыртқаның физиологиялық қисықтары: мойны лордозы – 2,5–3 ай, кеуде кифозы – 6 ай, алғашқы қадамдардан бастап – 9-10 ай – бел лордозы және сакральды кифоз пайда болады. Алдымен иілу анық болмайды және бұлшықеттері босаңсыған кезде жоғалады. Мойын мен кеуде аймағындағы иілістерді 6-7 жаста, ал белде - 12 жаста болады. Баланың кеудесі бүйірден қысылған, ал ересек адамда кеуде қуысының көлденең мөлшері басым болады. 12-13 жаста кеуде қуысы ересек адамның пішінін алады. Кеуде қуысы – жатыр ішілік дамудың 2 айында оссификация бастайды және 25 жасында аяқталады. Қабырғалардың оссификациясы құрсақ ішілік дамудың 6-8 аптасында басталады, содан кейін 8-11 жаста екінші оссификация ядролары пайда болады. Қабырғаның сүйек бөліктерінің синтезі 18-19 жаста, ал қабырғаның басы мен денесі 20-25 жаста болады. Аяқ-қолдардың қаңқасы құрсақ ішілік дамудың 2-3 айында оссификациялана бастайды. Бұғана сүйектің оссификациясы құрсақішілік кезеңнің 6-шы аптасында және туылған кезде пайда болады. Иық белдеуі 16-18 жасқа толғанда оссофикацияланады. Білек пен қол сүйектері 12-жаста оссификацияланады. Саусақтардың фалангтарының қалыптасуы 11 жасқа дейін аяқталады. Ұлдарда аяқтар қыздарға қарағанда тез өседі. Жамбас сүйектерінің оссификациясы жатыр кезеңінің 3,5-тен 4,5 айына дейін пайда болады. Барлық жамбас сүйектерінің өсуі 14-16 жаста, ал соңғы оссификация 25 жаста болады. Жамбас пішінінің жыныстық айырмашылықтары 9 жастан кейін пайда болады. Туылған кезде оссификация ядролары бас сүйегінің барлық сүйектерінде болады, бірақ олардың орналасуы босанғаннан кейінгі кезеңде жүреді. жүктеу/скачать 6.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|