Салыстырмалы қателік
Абсолют қателікті анықтау жеткіліксіз. Себебі, бір шаманы әртүрлі аспаппен өлшегенде, дәлдік ауытқып отыруы мүмкін. Мысалы: қарындаш ұзындығы – 17 см, ал футбол аланының ұзыныдғы – 10028 см. Қайжағдайда өлшеулер дәлірек болады? Әрине, екінші жағдайда. Бірақ, абсолют қателік екі жағдайда бірдей: = ±1 см.
Мұндай жағдайларда салыстырмалы қателікті анықтау дұрыс болады.
Салыстырмалы қателікабсолют қателіктің ізделінді шаманың өлшеміне қатынасына тең. Мысалы:
G) Зертханалық жұмысты жүргізу. Жұптық жұмыс.
Қорытынды:
Осы кезеңге дейін зертханалық жұмыстың барысы түсінікті ме?
Біз не анықтап жатырмыз?
Зертханалық жұмыста қандай қиындықтар туды?
Сабақтың соңында оқушылар «График» рефлексиясын жүргізеді: сабақта тақырыпты меңгеру қарқындылығы графигі.
7 сыныпта өткен материалды қайталау:
Өлшеу
|
Тура
|
Жанама
|
тікелей құралдың көрсетуімен анықталады.
|
шаманың сандық мәнін белгілі бір формула (тура өлшеу негізінде алынған шама) арқылы анықтау
|
Мысалы, уақытты - сағатпен немесе секундомермен, ал ұзындықты сызғышпен анықтайды.
|
Мысалы, өткізгіштің кедергісін мына формуламен анықтайды R=U/I, мұндаңы U және I өлшеуіш құралдармен өлшенеді
|
Қателіктер
|
Жүйелік
|
Кездейсоқ
|
Егер эксперимент барысында құралдардың құрылысында ақаулар болса немесе аспаптар дұрыс орналастырылмаса, өлшеу тәсілі дұрыс таңдалмай немесе формула дұрыс қорытылмаған болса, онда жұмыс нәтижесінде жүйелік қателер орын алуы мүмкін
|
Өлшенетін заттың өзіндік қасиеттерімен байланысты болатын қателер де кездейсоқ деп саналады. Осындай қатені кестедегі мәліметтер қатарынан анықтауға болады
|
Пайда болу себептері
|
1) өлшеу тәсілінің эталонға сай келмеуі;
2) өлшеуіш құралдарды дұрыс орнатпауы (көлбеуліктепе-теңдіктің бұзылуы);
|
Кездейсоқ қателерге
эксперимент жүргізушінің көру, есту қабілетіндегі ақаулар әсер ету мүмкін. Кездейсоқ қателердің себептері әр түрлі: температураның өзгеруі, жердің сілкінуі, жел; мұндай жағдайларды алдын ала ескеру мүмкін емес.
|
Оқушылар тапсырмамен танысып, орындайды
|
Достарыңызбен бөлісу: |
