Дәрістер Химия пәні және мақсаттары. Химияның негізгі түсініктері мен стехиометриялық заңдары
жүктеу/скачать 2.16 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus) Басылым: екінші Ф ЕНУ 703-08-21. Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Екінші басылым Осы келтірілген реакцияның теңдеуін енді ионды-электронды тәсіл бойынша қайта теңестіріп көрейік. Ол үшін реакцияға қатысатын, яғни тотығып, тотықсызданатын не байланысатын бөлшектерді ғана қалдырып, реакцияның иондык теңдеуін жазайық: SО 3 2- + MnО 4 - + Н + → SО 4 2- +Мn 2+ + Н 2 О Тотығу және тотықсыздану реакцияларының жартылай иондық теңдеулері түрінде жазамыз: 5 SО 3 2- + Н 2 О -2е = SО 4 2- + 2Н + 2 MnО 4 - + 8Н + + 5е = Mn 2+ + 4Н 2 О Соңғы теңдеуде MnО 4 - анионындағы 4 оттек атомын байланыстыру үшін 8Н + керектігін бірдей ecкерiп жазамыз. Табылған коэффиценттерге теңдеулердің оң жағы мен сол жағын көбейтіп қоссақ, иондық теңдеудің теңескен түpi шығады: 5Na 2 SО 3 + 2KMnО 4 + 3H 2 SО 4 → 5Na 2 SО 4 + 2MnSО 4 + K 2 SО 4 + 3H 2 О Тотығу-тотықсыздану процестері табиғат пен ағзаларда мынадай қызметтер атқарады: 1. Жанды ағзалардағы зат және энергия алмасу. 2. Табиғаттағы шіру және ашу. 3. Жасыл өсімдіктердегі фотосинтез реакциясы. 4. Адамдар мен жануарлардың жүйке қызметі. Тотығу-тотықсыздану реакциялары,әсіресе, жанды ағзалар үшін оларда жүретін зат және энергия алмасу процестерінде маңызды орын алады. Бұл алмасу екі бөліктен тұрады: 1. Күрделі органикалық заттардың қорекпен қабылданатын заттардан синтезделуі немесе пластикалық процестер (анаболикалық немесе ассимиляция). 2. Күрделі органикалық заттардың қарапайымдау заттарға дейін ыдырауы немесе энергетикалық процестер (катаболикалық немесе диссимиляция). ТТР анаболикалық та, катаболикалық та процестердің қажетті буыны болып табылады, бірақ олар жанды ағзалар үшін энергия көзі ретінде қажет. Аэробты жағдайларда (ауа оттегісінің тотықтырғыш атмосферасында) тіршілік жасайтын ағзалар аталған энергияны жасушалар мен ұлпаларда жүретін тыныс алу процесінің барысында алады. Оның негізін мына тотығу- тотықсыздану реакциясы құрайды: О 2 + 4Н + + 4 е → 2 Н 2 О Бұл реакция биологиялық жүйелерде сатылап, ферменттердің қатысуымен жүреді. Метаболизм барысында жанды ағзаларда пайда болатын кейбір уытты заттар ТТР-ның көмегімен ыдырайды. Атап айтқанда, ағза осындай әдіспен сутегі пероксидінің зиянды әсерінен арылады: каталаза 2Н 2 О 2 → 2Н 2 О + О 2 |