Не топография негіздері


Топографиялық картаның (планның) басты қасиеті



Pdf көрінісі
бет17/94
Дата09.12.2022
өлшемі5.58 Mb.
#466931
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   94
7261 (1)

Топографиялық картаның (планның) басты қасиеті – оның 
масштабтылығы. Масштаб – картадағы, пландағы немесе профильдегі 
кесінді ұзындығының (ℓ) жер бетінде өлшенген қашықтықтың (D) 
салынды ұзындығына (d) қатысы, яғни
ℓ = 1 = 1 
d d: ℓ М 
мұнда М – салынды ұзындықтың кішірейтілуінің дәрежесі. 
Топогеодезиялық құжаттарда (карта, план, профиль) міндетті 
түрде сандық, атаулық және сызбалық масштабтар көрсетіледі. 
Сандық масштаб – алымы 1 санына тең тұрпайы бөлшек 1:М. 
Атаулық масштаб – сандық масштабқа қатысты 1 см кесінді 
ұзындығына жер бетінде неше метр салынды ұзындық сәйкес 
келетіндігінің есебі. 
Сызбалық масштаб – бұл сандық пен атаулық масштабтардың 
ұштастырылғын түрі. Ол бойлық немесе көлденең бейнелі болып 
келеді. 
Топокарталар мен пландар үшін жалпы қабылданған сандық және 
атаулық масштабтар мынадай: 
Сандық 
масштабтар 
Атаулық масштабтар 
Топокарталар үшін 
1:1000000 
1 см – 10000 м немесе 1 мм – 1000м 
1:500000 
1 см – 5000м « 1 мм – 200м 
1:200000 
1 см – 2000 м « 1 мм – 200 м 
1:100000 
1 см – 1000 м « 1 мм – 100 м 
1:50000 
1 см – 500 м « 1 мм – 50 м 
1:25000 
1 см – 250 м « 1 мм – 25 м 
Топопландар үшін 
1: 10000 
1 см – 100 м « 1 мм – 10 м 
1:5000 
1 см – 50 м « 1 мм – 5 м 
1:2000 
1 см – 20 м « 1 мм – 2 м 
1: 1000 
1 см – 10 м « 1 мм – 1 м 
1: 500 
1 см – 5 м « 1 мм – 0,5 м 
Ескерту. Профиль үшін пайдаланылатын масштаб 10 есе іріленеді. 
Масштаб бойынша есеп (тура және кері есептер) шығару оның 
атаулануынан басталады. Сондықтан атаулау іс-әрекетіне өте зерек 
болу керек. 


23 
Бақылау сұрақтары: 
Карталардың масштабтарын атаңыз. Мектептегі атластарда 
қандай масштаб қолданылады? 
Топографиялық карталардың басты қасиеттерін айтып беріңіз. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   94




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет