Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
жүктеу/скачать 5.26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 12.8 -сурет.
- 12.6. ЖАРЫҚ ДИОДТАР
| 12.5.
ФОТОТИРИСТОР Фототиристор — фотоэлектрлік əсер қолданылатын тиристор. Фототиристорлар жоғары қуатты электр сигналдарының жарық сигналдарымен коммутация үшін қолданылады. Фототиристор басқарылатын тиристордың фотоэлектрлік аналогы болып табылады. Фототиристорды қосу схемасы жəне оның шартты графикалық кескіні 12.8-суретте келтірілген. Фототиристордың төрт қабатты р—п—р—n-құрылымы бар, оның П 1 жəне П 2 ауысулары тура бағытта, ал коллекторлық ауысу П 3 — кері бағытта ығысқан. 12.8 -сурет. Фототиристорды қосу схемасы (а) жəне шартты графикалық кескіні (б) 190 Жарық ағыны, əдетте, тиристордың екі базасына түседі- р 2 жəне n қабаттар. Бұл ретте жарықтандыру артқан сайын эмиттерлік тоқтар артады, бұл эмиттер тоғын тасымалдау коэффициентінің өсуіне алып келеді. Басқа сөзбен айтқанда, фототиристорлар мен кəдімгі тиристорлар арасындағы негізгі айырмашылық фототиристорлардағы тоқ тасымалдау коэффициенттері, жанама түрде, жарықтандыру функциясы болып табылады. Фототиристордың кедергісі оның коммутациялық қасиеттерін бағалаудың негізгі параметрі болып табылады жəне əдетте 200 МОм (жабық жағдайда) 0,1 Ом-ға дейін өзгереді (ашық жағдайда). Фототиристорлар жарық сəулесінің көмегімен елеулі қуаттарды басқаруға мүмкіндік береді. 12.6. ЖАРЫҚ ДИОДТАР Жарық диодтар — бұл бір р—n-ауысуы бар, электр энергиясын когерентті емес жарық сəулелену энергиясына түрлендіретін жартылай өткізгіш аспаптар. Жарық диодтартың əрекет ету принципінің негізінде сəуле шығарғыш рекомбинация - электрон-тесік жұптарын рекомбинациялау кезінде жарық кванттарын шығару қасиетті жатыр . р—n-ауысу тура бағытта қосылған жағдайда рекомбинация байқалады. Рекомбинация əрдайым сəуле шығарғыш болмайды. Бірқатар жағдайларда ауысуға қолданылатын барлық энергия тор торына ауысады, яғни жылу рекомбинациясы орын алады. Осылайша, германий ауысулары кезінде электр энергиясы толығымен жылу энергиясының түрінде шығарылады. Жарықдиодтардың жартылай өткізгіш материалдары ретінде əдетте қосарланған жəне үштік қосылымдар пайдаланады. Қызыл, сары жəне жасыл жарық диодтары галлий фосфидінің негізінде; күлгін жарық - кремний карбидінің негізінде жəне т.б. жасалады. Құрылымдық жағынан жарық диодтар жалпақ жəне жартылай сфералық болуы мүмкін. Жарық диодтарда р—n-ауысулар балқыту немесе диффузия əдісімен жасалады. 12.9 -суретте мысал ретінде жарық диодтың жеңілдетілген конструкциясы көрсетілген. л-типті, р—n-ауысу құрылған монокристалл түріндегі диод корпустың ішіне - шығарылған жарықты өткізетін шыны линзаға орналастырылады. р- жəне n-типті салалардан тоттанбайтын металдан (күміс, алтын) шығыстар жасалған. Жарық диодтардың шағын габариттік өлшемдері мен салмағы, қуаттың төмен тұтынылуы, жоғары тұрақтылық жəне ұзақ қызмет мерзімі бар. Жарықдиодтардың инерциялығы аз. Жарық диодтарғ əртүрлі пішіндер беруге болады, сондай-ақ оларды бір кристалда сызықшалар түрінде орналастыруға болады. |