Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы бiлiм министрлiгi а. Бектаев, Т. Турткулбаева
жүктеу/скачать 1.27 Mb. Pdf көрінісі
|
| Әбіш Кекілбаевтың
«Тасбақаның шөбі» атты әңгімесінде осы тасбақаның аузындағы шөп- кейіпкер характерін ашып, болмысын таныту үшін орнымен тауып қолданылған ұтымды деталь. Әңгіме кейіпкері-Қарабала өзінің адал еңбегіне ғана сенген, анау-мынау пысықай шаруамен жұмысы жоқ жуас адам. Өзі еңбек ететін ұста дүкенінен қарыс жерге шығып көрмеген Қарабаланың ат сабылтып аудан орталығына баратын жөні де жоқ еді. Өтірік-шынды әңгімені судай сапырып жүретін орақ ауыз пысық досы Оңбайдың өзі бітіре алмаған шаруаны екі сөздің басын құрап айта алмайтын, қой аузынан шөп алмас момын Қарабала қайтіп тындырмақ! Әйтеуір, қиналса да, кісі көңілін қалдырып көрмеген Қарабала, «ағайын едің, ең болмаса атыңның бір ащы терін қимадың» деп өкпесі қара қазандай бола ма деген оймен амалсыз жолға шыққан. Оңбайдың кейбір қылығына қынжылғанымен де, оның мүгедек қалпын ойлағанда іші қимайды, жүрегі езіліп жүре береді. Оңбайдың айтуынша, «ішінде бір оңған адамы жоқ» аудан басшыларымен қалай тілі табысып, жолы болғанына Қарабаланың өзі таң қалады. Мұны аңғал да адал, ырымшыл Қарабала «тасбақаның шөбінің» қасиеті деп ұғады. Ол жолы болып, өзіне көрсетілген құрметтің сол адамдарға бір кезде өзі тигізген көмегінің, адал еңбегінің нәтижесі, қарымы екенін де аңғармайды. Әңгімедегі осы іс-әрекеттің барлығы да кейіпкер табиғатын танытуға қызмет атқарып тұр. Әншейінде көптің көлеңкесінде байқалмай жүрсе де, еңбек адамының әр кезде құрметке ие болатындығын, еңбегі ескерілетіндігін аңғартады әңгіме идеясы. Адам адал еңбегімен, қулық-сұмдықсыз түзу тұрмысымен беделді, сонысымен жолы болып, ойға алғаны орындалады деген ой бар. 60 Автор өмірдегі осындай кейбір елеусіз болып көрінетін әрекеттерді терең түйсініп, көркемдік шындыққа айналдырып, кейіпкерлер болмысының табиғи қалыптасуын пайымдатады. Сөйтіп, әңгіме сюжеті байсалды дамиды да, Оңбай Қарабала сияқты кейіпкерлер характері біртіндеп ашыла береді. Бірімен-бірі сабақтасқан жүрек шымырлатар шынайы көріністер еріксіз иландырады, мақұлдатады. Кейіпкер қимыл-қарекетінің шынайылығын психологиялық дәлел-дәйек нанымды да тартымды жеткізіп тұр. Сонымен автор бұл әңгімесінде ақ адал жанымен, адамдық, азаматтық зор қасиетімен көрінген қарапайым еңбек адамының тұлғасын мүсіндеген. Туған жер туралы ерекше бір толғаныспен оқылатын әңгіме – жүктеу/скачать 1.27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|