Сюймекликге харс. Акъ башлыгъым, къара джамчым къарачай



бет11/26
Дата15.07.2016
өлшемі2.14 Mb.
#201828
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   26

АРАБЫЗ ТЕНГИЗ +++++++
Анда – таула,

Мында – мен.

Арабыз – тенгиз.
Анда – халкъым, джуртум,

Мында – умутум.

Арабыз – тенгиз.
Анда – дуниям,

Мында – ахратым.

Арабыз – тенгиз.
Джаным – анда,

Тёнгегим – мында.

Арабыз – тенгиз.
Анда – Къадау Таш,

Мында – Джангыз Терек.

Арабыз – тенгиз.
Анда къайгъы, кюреш – джашаудача.

Мында шошлукъ, тынчлыкъ – къабырдача.

Арабыз – тенгиз.
Анда – Къарча, Адурхай, Будиян, Науруз, Трам...

Анда – Кязим хаджи, джырчы Исмайыл...

Мында – мен.

Арабыз – тенгиз.


Анда – Ачемез, Татаркъан, Умар, Джатдай...

Мында – мен.

Арабыз – тенгиз.
Анда – Ана тилим, Ата джуртум, Халкъым.

Мында – мен.

Арабыз – тенгиз.
Сюелеме джагъадан къараб таулагъа:

Къалай болушайым алагъа?


Арабыз – тенгиз.

Биз –


Ахыр бла Ауалча,

Ахырзаман бла Къалюбалача,

Ахрат бла Дунияча,

Ёлюм бла Джашауча,

Тёнгек бла Джанча,

Тутмакъ бла Тёреча,

Сюлебиз.

Арабыз – тенгиз.


БИР УЛЛУ НАСЫБДАН КЪАЛГЪАНМА КЪУРУ++
Мен – сюймекликни бийи эм къулу –

Бир уллу насыбдан къалгъанча къуру,

Биягъы бёрюм джюрекде улуду,

Энтда тынгым-тынчлыгъым къуруду.


Суууй, джукълана баргъан сезимлеге

Къанатла битиб къалдыла.

Джети къат кёкде, джюрекде джулдузла,

Нюр тёге, джарыкъ джандыла.


Кём-кёк тенгиз бла чыммакъ таулагъа

Къараб, сейирге къалыб тургъанлай,

Аланы унутдура Сен чыкъдынг аллыма –

Джанкъылыч да башынгда тогъай.


Джаным саулай джаннетге киргенча,

Не да дунияда хур къызны кёргенча,

Алай болдум. Кёк-джер да джашнаб,

Кёл-джюрек да джашнаб,

Бир джангы дуния ачылды меннге,

Сенден нюр чачылды меннге.


Дуниягъа джангыдан туугъанча болдум,

Хар нени биринчи кере кёргенча болдум.

Джашауну джукълатмазлыкъ ариулукъну кёрдюм,

Дунияны къутхарлыкъ ариулукъну кёрдюм.


Энтда тынгым-тынчлыгъым къуруду,

Къазакъ бёрю джюрекде улуду.

Мен – сюймекликни келечиси, бийи эм къулу –

Бир уллу насыбдан къалгъанма къуру.


БАРЫСЫНЫ ДА МАГЪАНАСЫ НЕ?
Бу дунияда мен джетмеген джер къалмады,

Ариулукъгъа мен этмеген джыр къалмады,

Сюймекликге мен урмагъан харс къалмады,

Мен чабмагъан, мен озмагъан чарс къалмады...


Барысыны да магъанасы не?
ЭРЕСЕЙ. ИМАНСЫЗ ИНКЪЫЙЛАБ.
Бий аджирлени, ёзден аджирлени да

Кёмдю джерге.

Акъ байталланы къара эшеклеге

Берди эрге.


Къадыр джамагъат – совет халкъ –

Къуралды алай.

Кърал ёресине къул-къарауаш

Болду алай.


Керти тюзлюк-эркинлик

Башсыз болса,

Къул сюрюуге калак ит да

Башчы болса,


Кърал тамаданы оноуу –

Тоноу болса,

Кърал тамада халкъын сойгъан

Мурдар болса,


Къул халкъ да анга баш уруб,

Харс уруб, турса,

Аллах бла, Адам бла кюрешиу

Къралны баш иши болса,


Имансызлыкъ, намыссызлыкъ

Ётсе тёрге,

Къалай къалыр ахырзаман

Келмей джерге?


Имансыз, намыссыз кърал

Оюлмазмы?

Имансыз, намыссыз халкъ

Джоюлмазмы?


Барын кёре, ангылай, биле,

Тынгылаб турсакъ,

Имансызлагъа, сыйсызлагъа

Тёшек болсакъ,


Атыбыз – халкъ, атыбыз – ат,

Кесибиз а –

Эшек болсакъ,

Сора, неге тарыгъабыз?


Кесибизбиз кесибизге къазгъан уру.

Кесибизбиз зорлукъ этген, этдирген да,

Эки дуниядан да кесибизбиз къалгъан къуру.
Шайтаннга баш ургъан адам улу,

Сен къурургъа керексе – къуру.


ЮЛЮШ
Меннге джетген аджир юлюш –

Джыр юлюш.

Меннге джетген топракъ юлюш –

Джыр юлюш.


ОРАЗА АЧЫЛГЪАН КЮН
Ораза джабылды.

Муслиманнга джангы дуния, джангы джашау ачылды.

Ораза да борч болуб келгенди Аллахдан.
Джюрекге, тёнгекге джыйылгъан харамдан, гюнахдан

Боллукъбуз тазаланыргъа, керекбиз тазаланыргъа

Къайда болсакъ да, къачан да, болджалсыз.

Рамазан айда уа артыкъсыз да.


Джангы гюнах этген къой,

Эскиледен да керекбиз къутулургъа.


Аллахны эсде тутуу –

Ол айтханча джашауду.

Иман-шахадат, намаз, ораза, хадж, зекят –

Бу бешисилле иманны барлыгъын кёргюзтген.


Ийнана эсек

Аллахны барлыгъына, бирлигине,

Аны мёлеклерине,

Аны китабларына,

Аны келечилерине-файгъамбарларына,

Къадаргъа эмда Ахратха,


Сора,

Иннетибизни-сёзюбюзню-ишибизни – бютеу джашауубузну

Аллах буюргъанча къураргъа керекбиз.

Алайсыз, ийнаныуубуз, иманыбыз, муслиманлыгъыбыз –

Неди бизни?

Экибетлиликден, ётюрюкден сакъланайыкъ.


...ай озду. Ораза ачылды.

Тыйыншлысыча тутдукъму аны?

«Къабыл болсун» деб, къол тутарча болдукъму?

Ол сыйлы айда Аллах, Адам да къууанырча

Не игилик этдик?

Ёлгенле, саула да разы болурча, не этдик?

Халкъыбыз, джуртубуз сакъланыр ючюн не этдик?

Аллахха джууукълашыр ючюн не этдик?

Къалай джашадыкъ ол айны?
Бюгюн, ораза ачылгъан кюн,

Бу соруулагъа да бир джууаб этейик.


26.11.2003. Ставангер
ХАР НЕСИ ДА КЁК БЛА ДЖЕРДЕН БОЛГЪАН
Сюеме мийик тауланы, къаяланы.

Аллахдан тилейме: ая аланы.

Джеринг тебренмесин оюлурча ала,

Кёгюнг урмасын кюл болурча ала.


Эримей, титиремей, от къусмай,

Джер джутмай, Кёк урмай, Кюн къысмай,

Джашасынла ала – ышара, агъара,

Минги Тауну да алыб арагъа.

Джана тургъан джюрегине Джер

Себеб излейди – Кёкге тиреб башын.

Минги Тауну буз сюммеклерин эмиб,

Алай ёсген бу джуртну джашы –

Мен ангылайма Джерни да, Кёкню да,

Джаралы ташны, кийикни, джюрекни да.


Джангыз Терекни шууулдагъанында да,

Къазакъ Бёрюню улугъанында да –

Бирдиле макъам да, кюу да, тартыу да,

Бирди къайгъы, джарсыу, тарыгъыу да,

Барыбызгъа да бирди джазыу,

Барыбызны да сынайды джазыу.


Алай а,

Ангысы-эси, акъылы-билими болгъан,

Саны топракъдан, джаны нюрден болгъан,

Хар неси да Кёк бла Джерден болгъан,

Хар несин да кёк бла джерден алгъан,

Кёкге, джерге эмда алада болгъаннга

Къууанмай, къыйналмай, сагъыш этмей не этсин?!
КИЙИЗ БЁРК
Кийиз бёркюмю да башыма къаблаб,

Тенгиз джагъасы бла барама атлаб.

Сууда кемеле, къайыкъла – байракълы, байракъсыз...

Джагъада адамла – иманлы, имансыз...


Чабакъ ийис этелле тенгиз да, джагъа да.

Чабакъ туталла гитче да, уллу да.

Чабакъ саталла гитче да, уллу да.

Джангыз менме чабакъ тутмагъан, сатмагъан.


Туугъан сууундан джагъагъа атылгъан

Чабакъча кёреме кесими.

Мен чабакъны къадарын англайма...

...Кийиз бёркюм да башымда агъара,

Мийик джагъадан тенгизге атлайма.
Эки аякълы бир джангы чабакъны джутады тенгиз.

Тенгизни башына къалкъыйды акъ кийиз бёрк.

Тенгизни башында къалады акъ кийиз бёрк.

Худжу къалгъан кийимлеге къошулады ол да.

Ма менден дуниягъа къалгъан:

Акъ кийиз бёрк къара тенгизни башында.


ТАУЛА
Джуртуму Тереги, Ташы да

Хорлай джашаргъа юретелле мени.

Къыйын кюн манга кёл этелле

Джуртуму Тереги, Ташы да.


Сабырлыкъгъа, чыдамлылыкъгъа

Юретелле мени ала,

Адамлыкъгъа, муслиманлыкъгъа

Юретгенча ныгъышды къартла.


Кёзюмю, сёзюмю, эсими да

Таула байлайла кеслерине.

Къараталла, тарталла ёрге –

Джууукъ этелле Тейриге, Кёкге.


Тазалыкъгъа, мийикликге,

Халаллыкъгъа, игиликге,

Бекликге, джигитликге,

Бирликге, сюймекликге

Юретелле таула.

Джер башы Акъ дуниягъа

Чакъыралла, чыгъаралла ала.
КЮН ТЮБЮНДЕ ДЖАУАДЫ ДЖАНГУР
Кюн тюбюнде джауады джангур –

Туугъан джерим, сен джашна, джангыр.

Кюн тюбюнде джауады джангур –

Джюрек, сен да джумша эм джангыр.


Къачхы джелле, къышхы боранла да

Сюрдюле, аямалла бизни.

Душманла умут этселе да,

Тюб этиб къоялмалла бизни.


Онюч джылны уллу аман къыш бла кюрешиб,

Джаралы болса да, джаныбыз сау чыкъды джазгъа.

Джарымыбыз къырылса да сюргюнде,

Джарымыбыз къайыталды Кавказгъа.


Биягъы амантишле бла хоншу маскеле

Алгъын кибик тюшедиле оноугъа.

Мурдар кърал джакълайды аланы –

Ала да усталла ётюрюкге, тоноугъа.


Имансыз джорукъгъа сатылгъанла кёбдюле,

Хакъгъа, Халкъгъа аланы къулакълары бекдиле.

Аланы да, ибилис къралны кёпеклери бла бирге,

Кёмерик болурбуз, узаймайын, кёрге.


Бюгюн а – кюн тюбюнде джауады джангур:

Туугъан джерим, сен джашна, джангыр.

Кюн тюбюнде джауады джангур –

Джюрек, сен да солуу ал, джангыр.


АЛАЙ ХОРЛАРЫКЪДЫ ШАЙТАННЫ АДАМ++
Халкъымы джаулары, амантишле таргъа тыйсала,

Алырма деб, аладан къанымы,

Герох джюрютеме джанымда,

Ол сакъларыкъча мени джанымы.


Герох а тюртгенлей турады къабыргъамдан:

«Этеринги артха къоя турма да

(Къалгъан ишге къар джауады, билесе),

Бюгюн огъуна ал халкъны къанын аладан».


Сюргюнде ёлген 22 минг сабий

Кече джукъларгъа къоймайла мени:

«Бизни къыргъан къралны, джорукъну

Къалай турасыз къырмай, къурутмай?!».


22 минг сабий къычырыкъ, ауаз,

22 минг да шашаргъа джетген ана,

Имансыз къралгъа, ибилис джорукъгъа налат бере,

Кёз аллымда турадыла ала.


Къарачай къралны къурутханланы унутсам,

Къарачай областны къурутханланы унутсам,

Хасаукада ёлген джигитлени унутсам,

Сюргюнде, тутмакъда ёлгенлени унутсам,-

Амантишден башхалыгъым джокъду сора мени да.
Дагъыда нарт сёзле тюшелле эсиме:

«Къанны къан бла джуума»,

«Озгъан джауумну джамчы бла къуума».
Герохну мен къабына салыб,

Къаламны алама къолума.

Бюгюн къалам бла этилмеген иш,

Сауут-саба бла чыртда тюлдю этиллик.


Аллахны сёзюне тынглайма – окъуйма Къуранны,

Джорукъ этеме джашауума аны.

Ёлгенлеге этеме дууа,

Саулагъа береме ауаз:

Джангыз иман-дин бла, окъуу-билим бла

Башына эркин боллукъду Кавказ.


Алай къутуллукъла халкъла зулмудан,

Алай хорларыкъды шайтанны адам.


ОЛДУ АДАМ
Джансыз терекге ушай эдим мен,

Къая ташха ушай эдим мен.

Тюрлениуню, тиллениуню да билмей,

Джаз, къач да бир халда джашай эдим мен.


Къуу терекге ушай эди къарамым,

Къуругъан кёлге ушай эди кёлюм.

Алай а, бир кюн, мен сени кёрдюм...
Къар тюбюнден джанкъозла чыкъдыла,

Таш башында нарат терек ёсдю –

Табигъатны тюрлендирди джаз ала,

Джюрекни тюрлендирди сюймеклик.


Башха тюрлю адам болдум мен.

Джашау тенгизде джашил ада болдум мен.

Къуранны, къаламны да тёрге салдым,

Ариулукъну къучагъыма алдым.


Аллахдан, адамдан да тиледим кечмеклик –

Ташха, агъачха да керекди сюймеклик.

Тейри эшиги ачылды меннге,

Кёкледен нюр чачылды меннге.


Келди илхам, келди керамат,

Къыйын дуния да кёрюндю аламат.

Джюрегинде сюймеклиги, нюрю болгъан

Кертиси бла да ол кёреме керти Адам.


КЁЛГЕ КЕЛГЕН
Кесими этерик эсе да харам,

Къыйынымы халал этсе халкъым –

Болду. Ташха тийиб джарылса да чалкъым,

Чалынныкъ чалыннган эсе – болду.


ЁЛГЮНЧЮ ЁЛМЕЙ ДЖАШАСАКЪ+++
Хар ким сайлайды къадарын

Болгъаны чакълы мадары.

Бери атханды къадарым –

Кетерге джокъду мадарым.


Къайда джыр-ийнар, орайда?

Халкъ, Джурт да кесимме былайда.

Кесимме Таш да, Терек да,

Къазакъ Бёрюдю джюрек да.


Мен бир къуджур тюш кёргенме,

Мында ёллюгюмю билгенме.

Аллах буюргъан болады –

Джарылгъан джюрек, илгенме.


Иманы болгъан иман бла,

Иманы азыракъ умут бла,

Шайыр да назмусу бла

Джашайла, ёлелле не этейик.


Ёлгюнчю ёлмей джашасакъ,

«Хакъ», «Халкъ» дегенлей джашасакъ,

Ёлгенден сора да джашарбыз,

Тирилгенлеге ушарбыз.


ДЖАШАСЫН ЁМЮРГЕ КАВКАЗЫМ+++
Айырылгъанлы джуртумдан, халкъымдан

Ёлюм да болгъанды джууукъча.

Таб кесими алайгъа санайма –

Бу дунияда мен энди джокъча.


Ёлген джулдузну джарыгъыча

Кёкледен келир ауазым:

Эркинлик, ёзденлик байрагъыча

Джашасын ёмюрге Кавказым.


САКЪЛАН
Сагъыш этеме Къарачайыма-Малкъарыма –

Халкъымы джазыууна-къадарына.

Сёзюм-тилегим бирди:

Уян марджа, уян.

Сакъла джуртунгу, кесинги.

Сакъ бол. Сакълан.


СЮЙГЕНИНГЧА АНГЛА
Бирле ёлгюнчю джашаргъа излейле,

Бирле ёлгенден сора да.

Алалла дуниягъа къыйынлыкъ келтирген.
ДЖАШАЙДЫ, ДЖАШАРЫКЪДЫ МИЛЛЕТИМ
Халкъымы саны миллион болгъан кюн,

Экиге бёлюннген Къарачайым-Малкъарым бир болгъан кюн,

Джазыууна бий болгъан кюн,

Башына эркин, Джуртуна ие болгъан кюн,

Аллахны Сёзюн Анаяса этиб,

Алай джашаб тебреген кюн,

Ким болса да, келиб къабырыма,

Былай айтыб бир къычырса:

«Эй, Аллахны къулу, Лайпанланы Билал!

Хаджи эмда Шайыр,

Умметчи эмда Миллетчи,

Халкъы-къаууму ючюн джанын къурман этген,

Муратына джетмей, джюреги джарылыб ёлген,

Бу кюнню келтирир ючюн къазауат этген, джихад этген,

Эшит:

Къарангыны хорлагъанды джарыкъ.



Джюрекле толгъанла нюрден.

Адамла айталла бирден:

Ля иляха илляллах

Мухаммадун расулулллах.


Эшит:

Сау-эсенди халкъынг:

Сыйы, намысы, адети бла

Ата джуртунда джашайды,

Ана тилинде сёлешеди,

Бир Аллахха этеди къуллукъ,

Бир Аллахха бойсунады джангыз,

Аллах буюргъанча джашайды,

Ангысы, билими, саны да барады ёсе.
Эшит:

Таулучукъла ёсюб-ёсюб джетгенле.

Къан дертни джууабларын этгенле,

Къурагъанла Алан къралны джангыдан.

Къалтырайла ит джыйынла джанлыдан.
Учуб баргъан акъ къушча, Минги Тау,

Джашил байракъдан, къанат къагъа, къарайды.

Мингини башындан а Джангы Ай бла Джулдуз –

Джангыз Терекге да,

Къадау Ташха да,

Къазакъ Бёрюге да,

Азат тёлюге да –

Нюр чача, джол ача къарайды.


Сын ташынгда да – Джангы Ай бла джулдуз,

Тау башында да – Джангы Ай бла джулдуз.

Китабда, байракъда да – Джангы Ай бла джулдуз.

Кёкде да, джюрекде да, тёгерекде да –

Аны джарыгъы, нюрю, къудурети.
Сауду, Билал, сауду миллетинг.

Иман бла, къууанч бла, насыб бла, хорлам бла

Джашдан джаш бола, башдан баш бола,

Джашайды, джашарыкъды миллетинг.

Рахат болсун кёб къыйналгъан джюрегинг.
ХАЛКЪНЫ КЮЧЮ
Тилни, сёзню да учуз этген

Аман адамла бардыла ансы,

Аман тил, аман сёз джокъду.
Аллай сёз джокъду

Биз аны этерча харам.

Сёз джаратылгъан эсе, къуралгъан эсе,

Тилде орун алгъан эсе,

Ол сёзге ат-бет атагъандан,

Аны юйден къыстагъандан

Хайыр джокъду.
Сёз халкъда джюрюй эсе,

Аны къуруталлыкъ тюлсе.

Халкъ харам этмеген затны

Не адам, не кърал, не дин

Къуруталмагъанла –

Алай уллуду халкъны кючю.


САУЛА, ЁЛГЕНЛЕ ДА БУРАЛЛА ЧАРХНЫ+++
Сал басхычха салыб,

Саула ёлюкню алыб баралла.

Огъесе,

Ёлюкмю алыб барады сауланы?


Ёлгенле къоймайла бизни.

Бир-бирде аланы ауазларын эшитебиз,

Кеслерин да кёребиз.

Чакъыралла, тарталла кеслерине бизни ала.


Ёлгенле тынч джашаргъа къоймайла сауланы.

Саула да бузалла ёлгенлени тынчлыкъларын:

Ёлгенлени ызларындан сёз этиб, тюрлю-тюрлю айтыб,

Рахат джукъларгъа къоймайла къабырда.


Саула бла ёлгенлени,

Дуния бла ахратны

Байлаб тургъан бир таша кюч барды.
Ол кёкден эннген Китаблада да,

Бурху адам джазгъан затлада да

Кёрюнеди.
Ёлгенлени ызындан саула,

Сауланы ызындан ёлгенле

Тизилиб кетиб баралла.

Ёлюкле – унутулгъан саула,

Саула да – тирилген ёлюкле.
Тарих чарх бурулады –

Орнунда, ызына, аллына...

Ёлгенле, саула да тарталла, буралла аны:

Ёлгенле – артха, саула – алгъа;

Саула – артха, ёлгенле – алгъа;

Ёрге-энгишге, энгишге-ёрге;


Бурулады чарх

Бу дуниядан ахратха дери,

Къалюбаладан ахырзаманнга дери;

Джерден джулдузлагъа дери.


Тюбдегин баш эте,

Башындагъын тюбюне тюшюре,

Дуния кёзюудю дей,

Бурулады чарх.


Ёлгенле, саула да тарталла, буралла аны.

Къызгъан чарх да бурады аланы.

Бурулуу – джашауду, тохтау – ёлюм.
Бурулады чарх, буралла чархны

Ёлгенле, саула да.


КЯЗИМ. СЫМАЙЫЛ. КЪАЙСЫН +++
Къарачай-Малкъар халкъны барлыгъына, бирлигине,

Шайыр да аны къулу, келечиси эмда ёкюлю болгъанына

Хакъ кёлюм бла ийнаныб, айтама:

Кязим. Исмайыл. Къайсын.


Къарачай-Малкъар тилни барлыгъына, бирлигине,

Шайыр да аны къулу, бийи, келечиси, ёкюлю болгъанына

Хакъ кёлюм бла ийнаныб, айтама:

Кязим. Исмайыл. Къайсын.


Къарачай-Малкъар джуртну барлыгъына, бирлигине,

Шайыр да аны къулу, иеси, келечиси, ёкюлю болгъанына

Хакъ кёлюм бла ийнаныб, айтама:

Кязим. Исмайыл. Къайсын.


Керти Сёзню, Иги Сёзню, Эркин Сёзню

барлыгъына, бирлигине, ёлюмсюзлюгюне,

Шайыр да аны къулу, бийи, келечиси, ёкюлю болгъанына

Хакъ кёлюм бла ийнаныб, айтама:

Кязим. Исмайыл. Къайсын.
РАЗЫМА+++
Джауумча джаууб, сингиб, тас болуб кетерге разыма

Туугъан джерим кёгериб, тиллениб джашнар ючюн.

Мен кёкледен, мийикледен энерге разыма

Джуртуму терегинде, кырдыгында джашар ючюн.


ТЮШЛЕ
1
Быллай ишни кёргенд ким?

Кече арасында тийгенд Кюн,

Бир кечеге толгъанд Ай –

Кърал болгъан Къарачай.


2
Быллай ишни кёргенд ким?

Ата джуртну бергенд ким?

Ана тилни бергенд ким?

Алыргъа уа излейд ким?

Къурутургъа излейд ким?
СЮЙМЕКЛИК КЕТСЕ...
Джау джуммакъ бла эт кесек –

Ма тиширыу.


ХАЛКЪ КЁЗ БЛА КЪАРАСАНГ
1

Семизлик малгъа джарашады,

Адамгъа уа – огъай.

Субай къызланы, сингир джашланы

Юлгюге тутханды Къарачай.
2

Дин киргинчи да, бегигинчи да

Халкъда джюрюгенди адет-тёре.

«Ахрат азабдан да дуния намыс кючлю»,

«Намыс болмагъан джерде насыб болмаз» -

Намысны халкъ алай тутханды ёрге.


БИЗДЕН КЪАЛДЫ ДУНИЯГЪА
Мёлекни

Суу джагъада джашил кырдыкда кёргенме.

Эки джарыб, къая кибик, кёкрекни,

Сюймекликден толуб къалгъан джюрекни

Анга бергенме.
Толгъан Айла аны къойнунда

Дуниягъа нюр тёгеелле.

Ол акъ сууну бойнунда

Къара къайгъыла бары ёлеелле.


Джокъ эди аны юсюнде кийими,

Кюнча ачыкъ эди берекети, сюйюмю.

Алай а аны къатына барыргъа,

Тынчлыгъын бузаргъа – киши да базмай эди.

Ол къыз аллай эди.
Джанкъылыч джурунлача, гёбелеккеле

Юсю бла учхан болмаса,

Кёзлери къыйыб, анга ала да къонмаелле.

Къалгъан ариула аны къатында – кёлеккеле,

Ол къыз аллай эди.
Мен а – сёлешдим базыб.

Джазыуубузну тебредим джазыб.


Назму-джыр тебредим джазыб.

Джылла ётдюле...


Къанатсыз болуб къалды мёлек.

Къанатсыз болуб къалды джюрек.

Бизден къалды дуниягъа

Мёлек къанатлы бир бёлек назму.


ДЖАРЫЛГЪАН ДЖЮРЕК +++++
Алайсыз да кёб эди душман, сатлыкъ,

Энди джюрегим да къошулгъанды алагъа.

Айтханымы этерге унамай,

Той тутдуруб турады джаулагъа.


Мен анга айтама: алкъын кёбдю иш,

Ол а излейди тохтаргъа, тынчайыргъа.

Айхай, Керти Сёз, файгъамбар сёз келмейди,

Джюреги джарылмаса, шайыргъа


Халкъ къайгъысы, къыйынлыгъы, бушууу

Ашай-ашай, бошайдыла джюрекден.

Дагъыда чыдаргъа, хорларгъа юренеме

Ата джуртда Къадау Ташдан, Терекден.


Джарылгъан джюрекден тууады назму,

Ташны джарылгъанындан чыкъгъанча зыгыт.

Джуртну Ташын, Терегин да къоруулар ючюн

Болургъа керекди джети къат джигит.


Ёзге къадаргъа джокъду мадар:

Болджал джетди – тохтады джюрек.

Къалды сыфаты – Таш бла Терек.

Сын-сураты да – Таш бла Терек.


Джашауу къалды Ташха, Терекге.

Сакъ болугъуз, кёлге, джюрекге.

Сакъ болугъуз Ташха, Терекге.
ДАУЛАШЫУ
- Джангыз кесинг, биягъынлай,

Кимге базыб чыкъгъанса джолгъа?

- Къарачай деб, барды бир джулдуз,

Олду джарытхан мени джолуму.


Аны иги кёрюр ючюн,

Анга тюз багъа берир ючюн,

Айырылгъанем андан узакъгъа.

Айхай, мында да тюшдюм тузакъгъа –

Бир башха тюрлю тузакъгъа.

Тансыкълыкъ тузакъгъа тюшгенме,

Кеси кесим бла тюйюшгенме:

Тюбеб къалсакъ, не дерикме Къарчагъа?

Назмуларым чабалла орчагъа:
Сен Ата джуртдан айырылгъанлыкъгъа,

Ана тилинг бла джашайса.

Халкъ къайгъысы бла джашайса.

Халкъ, джурт, тил деб, сермеше,

Ёлюб кетерге да ушайса.
- Огъай, шайыр халкъы бла джашаргъа керекди.

Ол туугъан джеринде ёсген терекди,

Ол башха джуртда тамыр иелмез.

Джуртунда уа – ёлсе да ёлмез.


Кече узуну даулашыу барады...

Танг саргъалады, агъарады:

Бетим – къыбылагъа, джюрегим – Кавказгъа

Бурулуб, уюйма намазгъа...

Аллаху тагъала англар эм кечер.

Мында кюнюм да болгъанды кече.


КЪУДЖУР НАЗМУ
1

Къар. От. Тау. Ай. Къычырыкъ.

О хахай! Къуугъун! О хахай! О...

Танг. Элге джууукълаша кишнейди ат.

Айталла: тынчлыкъ-эсенлик; джокъду хата.

Къызны орайдасыз таулугъа, Алауганнга, къачырдыкъ.


2

Горда бычакъ да шош болады къынын табса.

От да тамызыкъсыз джанмайды.

Терк джаннганны терк джукъланнганы да белгилиди.

Тынгысыз кечеден сора шош атыучанды танг.

Ай толгъан кече джазылады джазыу.


ЭКИ КЪАУУМ
Адам улу эки къауумгъа юлешинибди:

Иманлыла бла шайтанлылагъа.

Иманлы адам иги адам болур:

нюрлю, берекетли, ышаннгылы, сабыр,

къутлу, огъурлу, халал, джарыкъ;

иннети, сёзю, иши да – Аллах-Адам.


Шайтанлы адамны – аман адамны – шартлары:

уубет, зар, берекетсиз, къутсуз, огъурсуз, харам, кёзбау, эки бетли, сёзчю, тилчи, ётюрюкчю, сатлыкъ;

онглугъа – къул, онгсузгъа бий болургъа излер;

иманы-дини болмагъаны себебли,

Аллах берген затланы сакълар, джакълар, къатлар орнуна,

Аланы сатыб, бай болургъа, къуллукъгъа илинирге умут этер;

Халкъым, джуртум, тилим, адетим,

бетим, сыйым, намысым, тарихим, бюгюнюм, тамблам демез –

барына да базар багъа салыр, дуния малгъа ауушдурургъа кюрешир.

ДЖАШАСЫН ХАЛКЪЫМ, ДЖУРТУМ+++
Тюрлю сагъышла келе башыма,

Кетдим тышына –

Имам Шамил кетген кибик,

Минг-минг мухаджир кетген кибик.

Минг-минг мюлтеджи кетген кибик,

Кетген кибик Махмуд Дуда.


Аман кюнню къаргъалары

Къаралта джерни-кёкню,

Толтурдула тёгерекни.
Кюнню бузгъанла айтдыла:

« Бирлери бол сен да аланы,

Къой мийик кёкню, тауланы.

Къаргъа джыйыннга джараша,

Уч сен да джертин, алаша.
Ала къычыргъанны къычыр сен да,

Кюн аманны чакъыр сен да,

Къара джиннге табын сен да.

Алайсыз – ёлюм не чалдыш:

Заман беребиз, эт сагъыш».
Бойнун сынджыргъа кесдире,

Къралны манга юсдюре,

Амантиш джыйын, ит джыйын

Юрюрге къалды кюн сайын:


«Къазакъ болса да, бёрюдю,

«Эркинлик» дегенлени бириди,

Джуртун, къауумун къоруйду,

Тынчлыкъны буза, улуйду.

Не бизге къошулсун да ит болсун,

Алай тюл эсе, тюб болсун».


Джети кюн, джети кече

Мен къуш болуб да учмадым,

Бёрю болуб да чабмадым –

Кёз къысмай сагъыш этдим:


«Джыйын джанлыдан да джокъ хайыр.

Ичлеринде джокъ къайыр.

Кийиклеге чабар орнуна,

Уучуланы къабар орнуна,

Итлени кесер орнуна,

Къой урларгъа тюзелгенле...

Керти бёрюле ёлгенле.
Джашырмай айтсакъ джукъну –

Итле кючлегенле джуртну.

Бёрю къандан къызаргъанды къар.

Таргъа тыйылгъанды Къарачай-Малкъар.

Итлеге къошулгъан бёрюле да бар.

Ит болгъан тёлюле да бар.


«Ай марджа, ёрге турайыкъ,- дедим,

Бёрю къралны къурайыкъ дедим.

Унамады джыйын джанлы,

Киши болмады мени джанлы.


Андан бери мен да къазакъ,

Джулдузум да – Темиркъазакъ.

Тейри эшиги ачылды:

Биз кирмедик – джабылды.

Къазакъ джюрегим – джарылды.
Айырылдым джуртумдан,

Айырылгъанча джанымдан.

Кёлюм чыкъды халкъымдан,

Кесимден да чыкъды кёлюм.


Кетдим сора...назмума.

Кетдим сора...тышына.

Эталгъанымы этдим мен.

Джюрек джарылыб кетдим мен.


Къачхынчы болуб кетдим мен,

Кюч алыб къайытыр ючюн,

Биягъы Сёзню айтыр ючюн:
Джашасын Халкъым-Джуртум,

Джашасын Тюзлюк-Эркинлик!!!




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   26




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет