Усмон Хаким بسم الله الرحمن الرحيم


و الشـَّفـَاعَة الـَّتِي ادَّخـَرَهَا لـَهُمْ حَقٌ، كَمَا رُويَ فِي الأخـْبَار



бет4/9
Дата16.07.2016
өлшемі0.63 Mb.
#202491
1   2   3   4   5   6   7   8   9

47.و الشـَّفـَاعَة الـَّتِي ادَّخـَرَهَا لـَهُمْ حَقٌ، كَمَا رُويَ فِي الأخـْبَار

 

47-матн: Хабарларда ривоят килинганидек, Аллохнинг Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам умматлари учун захирага олиб кўйган шафоат-оклов хакдир.

 Шарх: Шафоатнинг бир неча тури бор. Уларнинг баъзиларига бутун уммат иттифок килган бўлса, баъзиларига Мўтазила ва улар каби бошка бидъат ахли карши чиккан.

Шафоатнинг биринчи тури энг улкан шафоат бўлиб, факат бизнинг пайгамбаримиз Мухаммад саллаллоху алайхи ва саллам га хос. Бухорий, Муслим ва Ахмад рахимахумуллохлар Абу Хурайра разияллоху анхудан ривоят килишган хадисда, одамлар Киёмат куни улуг пайгамбарлардан бориб шафоат сўрашади. Пайгамбарлар шафоат кила олмасликларини айтишади. Шунда одамлар бизнинг пайгамбаримиз Мухаммад саллаллоху алайхи ва саллам олдиларига келишиб бундай дейишади: (Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам хабар беряптилар)

 

" يا مُحَمَّدُ, أنـْتَ رَسُولُ اللهِ, وَ خَاتـَمُ الأنبيَاءِ, غـَفـَرَ اللهُ لـَكَ ذنـْبَكَ, مَا تـَقـَدَّمَ مِنـْهُ وَ مَا تـَأخـَّرَ, فـَاشْفـَعْ لـَنـَا إلـَى رَبِّكَ, ألا تـَرَى إلـَى مَا نـَحْنُ فيهِ؟ ألا تـَرَى مَا قـَدْ بَلـَغـَنـَا؟ فـَأقـُومُ, فـَآتِي تـَحْتَ العَرْش, فـَأقـَعُ سَاجدًا لِرَبِّي عَزَّ وَ جَلَّ, ثـُمَّ يَفـْتـَحُ اللهُ عَلـَيَّ و يُلـْهمُنِي مِنْ مَحَامِدِهِ و حُسْن الثـَنـَاءِ عَلـَيْهِ شـَيْئًا لَمْ يـَفـْتـَحْهُ عَلـَى أحَدٌ قـَبْلِي, فـَيُقـَالُ يَا مُحَمَّدُ, ارْفـَعْ رَأسَكَ, سَلْ تـُعْطـَهُ, اشـْفـَعْ تـُشـَفـَّعْ, فـَأقـُولُ: [يَا] رَبِّ أمَّتِي أمتي, [يا رب أمتي أمتي, يا رب أمتي أمتي], فـَيَقـُولُ: أدْخِلْ مِنْ أمَّتِكَ مِنْ لا حِسَابَ عَلـَيْهِ مِنْ البَاب الأيـْمَن مِنْ أبْوَاب الجَنـَّة,ِ ... ثـُمَّّ قال: و الذي نـَفـْسِي بيَدِهِ, لِمَا بَيْنَ مِصْرَاعَيْن مِنْ مَصَاريع الجنة كَمَا بَيْنَ مَـكَّة و هَجَرََ, أوْ كَمَا بَيْنَ مَـكـَّة و بُصْرَى" و اللفظ للإمام أحمد.

Маъноси: “Эй Мухаммад, Сиз Аллохнинг элчиси ва пайгамбарларнинг сўнггисисиз. Аллох Сизнинг ўтган ва кейинги гунохингизни кечириб кўйган.  Роббингиздан бизга шафоат сўранг. Бошимизга тушган мусибатни курмаяпсизми? Бизга етган кайгуга назар солмаяпсизми? Шунда мен туриб, Аршнинг остига келаман-да, Роббим азза ва жаллага сажда килган холда йикиламан. Кейин Аллох таоло менга, Ўзининг мактовлари ва Ўзига айтиладиган шунака чиройли саноларни очиб, илхом киладики, мендан бурун бирор кишига уларни очмаган. Сўнг менга айтилади: Эй Мухаммад, бошингизни кўтаринг. Сўранг, сўраганингизни оласиз. Шафоат сўранг, шафоатчи килинасиз. Шунда мен айтаман: Эй Роббим, умматим, умматим. Эй Роббим, умматим, умматим. Эй Роббим умматим, умматим. (Аллох) айтади: Жаннат дарвозаларининг ўнг дарвозасидан, хисоб-китоби йўк бўлган умматингизни киритинг”. Кейин Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам бундай дедилар: “Менинг жоним Унинг кўлида бўлган зотга касамки, жаннат дарвозаларининг бир тарафи билан иккинчи тарафининг ораси, Макка билан (Ямандаги) Хажар шахар орасича ёки Макка билан (Шомдаги) Бусро шахри орасича”.

Иккинчи тури - яхшиликлари билан ёмонликлари тенглашиб колган кавмларнинг жаннатга киришлари учун Расулуллох  саллаллоху алайхи ва саллам нинг киладиган шафоатлари.

Учинчи тури - дўзахга амр килинган кавмларни, у ерга кирмасликлари учун киладиган шафоатлари.

Тўртинчи тури - жаннатга кирган кавмларни, амалларининг савоби такозо киладиган даражалардан-да юкорирок мартабаларга кўтарилишлари тўгрисидаги шафоатлари. Шафоатнинг мана шу турида мўтазилалар Ахли суннатга кўшилдилар. Бошкаларига эса карши чикиб, адашишди.

 Бешинчи тури - баъзи кавмларнинг хисоб-китобсиз жаннатга киришлари хусусидаги шафоатлари.

Олтинчи тури - азобланишга лойик бўлган кавмларнинг азобини енгиллаштириш учун киладиган шафоатлари. Масалан: Ўз амакилари Абу Толибдан азобнинг енгил килиниши борасидаги шафоатлари каби. (Бу хакдаги хадисни Муслим ривоят килганлар, дейдилар Албоний рахимахуллох.)

 Еттинчи тури - мўминларнинг барчасини жаннатга киришлари учун изн берилиши тўгрисидаги шафоатлари.

Саккизинчи тури - Ул зот саллаллоху алайхи ва саллам нинг умматларидан гунохи азим килиб, дўзахга тушиб колганларнинг у ердан чикарилишлари борасидаги шафоатлари. Шафоатнинг бу туридаги хадислар мутавотир даражасига етган. Ушбу хадислар илмидан хавориж ва мўтазилалар жохил колишиб, шафоатнинг бу турига хам карши чикишди. Бундай адашган тоифалар даъвосига кўра, умматнинг гунохкорлари дўзахга киргандан кейин кайтиб чикмас экан!!! Мазкур шафоат турига пайгамбаримиз саллаллоху алайхи ва саллам дан ташкари фаришталар, пайгамбарлар ва мўминлар хам шерик бўлишиб, улар хам шафоат килишади.

(Эй Аллох, Киёмат кунининг шиддатида севимли пайгамбаримиз Мухаммад саллаллоху алайхи ва саллам шафоатлари билан бизни хам кувонтир. Сен бандаларингга рахми кенг Зотсан!)

 

48.  والمِيثـَاقُ الـَّذِي أخـَذهُ اللهُ تـَعَالى مِنْ آدَمَ و ذرِّيـَّتِهِ حَقٌ



48-матн: Аллох таолонинг Одам ва унинг зурриётидан олган мийсоки хакдир

Шарх: Аллох таоло айтади:

 

" وإذ أخذ ربك من بني آدم من ظهورهم ذريتهم وأشهدهم على أنفسهم ألست بربكم,  قالوا بلى شهدنا أن تقولوا يوم القيامة إنا كنا عن هذا غافلين"الأعراف: 172.



 

Имом Ахмад Умар бин Хаттоб разияллоху анхудан ривоят киладилар: Мазкур оят хакида  савол берилганда Умар айтдилар: Расулуллох صلى الله عليه وسلم  ушбу оят хакида сўралганларида, бундай жавоб берганларини эшитдим:

 

   "إنَّ اللهَ خـَلـَقَ آدَمَ عَلـَيْهِ السَّلام, ثـُمَّ مَسَحَ ظهْرَهُ بيَمِينِهِ فاسْتـَخْرَجَ مِنهُ ذرِّيَّة, قال: خـَلقـْتُ هَؤلاءِ لِلـْجَنـَّةِ وبعَمَل أهْل الجَنـَّةِ يَعْمَلـُون. ثـُمَّ مَسَحَ ظهْرَهُ, فاسْتخرَجَ مِنهُ ذرِّيَّّة قال: خلقتُ هؤلاء لِلنار وبعَمَل أهل النار يعملون فقال رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللهِ, ففِيمَ العَمَلُ؟ قال رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: [إنَّ اللهَ عز و جل] إذا خـَلقَ العَبْدَ لِلجَنةِ اسْتـَعْمَلهُ بعَمَل أهل الجَّنة, حتى يَمُوتَ عَلى عَمَل مِنْ أعْمَال أهل الجنة, فيَدْخلُ [به] الجَّنة, وإذا خـَلـَقَ العَبْدَ لِلنار استعمَلهُ بعَمَل أهل النار, حتى يَمُوتَ عَلى عَمَل مِن أعمَال أهل النار فيَدْخـُل به النارَ". و رواه أبو داود, و الترمذي, و النسائي, وابن أبي حاتم, و ابن جرير, و ابن حبان في "صحيحه" (قال الألباني رحمه الله: هذا الحديث صحيح لغيره إلا مسح الظهر, فلم أجد له شاهدا)



Маъноси: “Хакикатда Аллох Одам алайхиссаломни яратди. Кейин ўнг (кўл)и билан оркасини силаб, ундан зурриёт чикариб айтди: “Буларни мен жаннат учун яратдим. Булар жаннат ахлининг амалини килишади”. Кейин Аллох (яна) Одам алайхиссаломнинг оркасини силаб, зурриёт чикариб, деди: “Буларни мен дўзах учун яратдим. Булар дўзах ахлининг амалини килишади». Шунда бир киши: “Ё Расулаллох саллаллоху алайхи ва саллам, унда амалнинг нима кераги бор?” деб савол берди. Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам айтдилар:  “Аллох азза ва жалла бир бандани жаннат учун яратганда, унга жаннат ахлининг амалини килдиради. Бориб-бориб у банда жаннат ахлининг амалларидан бири устида вафот этади. Кейин у ўша амал сабабли жаннатга киради. Аллох бир бандани дўзах учун яратганда, унга дўзах ахлининг амалини килдиради. У хам бориб-бориб дўзах ахлининг амалларидан бири устида ўлиб, ўша сабабли дўзахга киради”.

 

49.و قـَدْ عَلِمَ اللهُ تـَعَالى فِيمَا لم يـَزلْ عَدَدَ مَنْ يَدْخـُلُ الجَّـنـَة، و عَدَدَ مَنْ يَدْخـُلُ النـَّار, جُمْـلة وَاحِدَة, فلا يَزْدَادُ فِي ذلِكَ العَدَدِ و لا يَـنـْقـُصُ مِنـْهُ, و كذلِكَ أفـْعَالهُمْ فِيمَا عَلِمَ مِنـْهُمْ أنْ يَفـْعَلـُوهُ

 

49-матн: Аллох таоло, азалдан бўлган илмида жаннат ва дўзахга кирадиган халкларнинг сонини бира тўла билган. Бу сон кўпаймайди  хам, камаймайди  хам. Шунингдек, Ул зот халкларининг нима амаллар килишларини азалдаги илми билан билган.

Шарх: Аллох таоло айтади:

"إن الله بكل شيء عليم"   الأنفال: 75

Маъноси: “Шубхасиз Аллох барча нарсаларни билгувчи зот”. Аллох таоло хам азалда, хам доимо, барча нарсаларни билгувчи, деган сифат билан сифатланган.

 

50.   و كُلّ مُيَسَّرٌ لِمَا خـُلِقَ لـَهُ, وَ الأعْمَالُ بالخـَوَاتِيم, و السَّعِيدُ مَنْ سَعِدَ بقـَضَاءِ اللهِ, و الشَّقِيّ مَنْ شَقِيَ بقـَضَاءِ اللهِ



50-матн: Хар бир одамга яратиб кўйилган жойининг амаллари енгил килиб кўйилган. Амаллар охирларига караб эътибор килинади. Саодатли инсон Аллохнинг такдири билан саодатли бўлган. Бахтсиз кимса хам Аллохнинг кисмати билан бахтсиз бўлган.

Шарх: Юкоридаги хадисда айтилгандики: “Аллох азза ва жалла бир бандани жаннат учун яратганда, унга жаннат ахлининг амалини килдиради. Бориб-бориб у банда жаннат ахлининг амалларидан бири устида вафот этади. Кейин у ўша амал сабабли жаннатга киради. Аллох бир бандани дўзах учун яратганда, унга дўзах ахлининг амалини килдиради. У хам бориб-бориб дўзах ахлининг амалларидан бири устида ўлиб, ўша сабабли дўзахга киради”.

Расулуллох саллаллоху алайхи ва саллам Бухорий ривоятларида: «Амаллар факат охирларига караб эътибор килинади», деганлар.

Саодатли инсон Аллохнинг такдири билан бахтли бўлганлиги хамда бахтсиз кимса хам Аллохнинг кисмати билан бахтсиз бўлганлиги борасида, Абдуллох бин Масъуд разияллоху анхудан ривоят килинади, айтадилар: Расулуллох صلى الله عليه وسلم бизга бундай хадис сўзлаб бердилар:

 

عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه, قال حدثنا رسول الله  صلى الله عليه وسلم- وهو الصادق المصدوق-: " إن أحدكم   يجمع خلقه  في بطن أمه أربعين يوما نطفة,  ثم يكون علقة مثل ذلك, ثم يكون مضغة مثل ذلك, ثم يرسل إليه الملك فينفخ فيه الروح, ويؤمر بأربع كلمات: بكتب رزقه وأجله وعمله وشقي أو سعيد, فوالذي لا إله غيره, إنّ أحدكم ليعمل بعمل أهل الجنة حتى ما يكون بينه وبينها إلا ذراع, فيسبق عليه الكتاب فيعمل بعمل أهل النار فيدخلها, وإنّ أحدكم ليعمل بعمل أهل النار حتى ما يكون بينه وبينها إلا ذراع,  فيسبق عليه الكتاب فيعمل بعمل أهل الجنة فيدخلها" (رواه البخاري و مسلم)

Маъноси: “Сизлардан хар бирингиз онасининг корнида кирк кун нутфа-маний холда бўлади. Кейин шунча вакт лахта кон холда бўлади. Сўнг яна шунча вакт парча гўшт бўлиб туради. Кейин Аллох унга бир фариштани юборади. Фаришта унга рух киргизади хамда тўртта калимани: унинг ризки, ажали, амали ва бахтли ё бахтсиз бўлишини ёзишга амр килинади. Ундан бошка ибодатга хакли илох йўк бўлган Зот - Аллохга касам ичаманки, сизлардан бирингиз сўзсиз жаннат ахлининг амалини килиб боради. Хатто у билан жаннат орасида факат бир билакча масофа колганда, унинг ёзуви-такдири ўзиб келиб, у дўзах ахлининг амалини килади. Кейин шу сабабли дўзахга кириб кетади. Сизлардан бирингиз хакикатда дўзах ахлининг амалини килиб боради. Хатто у билан дўзахгача бор-йўги бир билакча масофа колганда, ёзуви ўзиб келиб, у жаннат ахлининг амалини килади-да, шу туфайли жаннатга киради.”

 

51.  و أصْـلُ القـَدَر سِرّ اللهِ تـَعَالى فِي خـَلـْقِهِ, لـَمْ يَطلعْ عَلى ذلك مَلـَكٌ مُقـَرَّبٌ, و لا نـَبيّ مُرْسَلْ, و التـَّعَمّقُ و النـَّظرُ فِي ذلك ذريعَة الخِذلان, و سُلـَّمُ الحِرْمَان, و دَرَجَة الطـُغـْيَان, فالحَذر كُلّ الحَذر مِن ذلك نـَظرًا و فِكْرًا و وَسْوَسَة, فإنَّ اللهَ  َطوَى عِلـْمَ القـَدَر عَن أنـَامِهِ, و نـَهَاهُم عَن مَرَامِهِ, كَمَا قال تعالى فِي كِتابهِ: { لا يُسْألُ عَمَّا يَـفعَلُ و هُمْ يُسْألـُون} الأنبياء: 23. فـَمَنْ سَألَ: لِمَ فعَلَ؟ فـَقـَدْ رَدَّ حُكْمَ الكِتاب, وَ مَنْ رَدَّ حُكْمَ الكِتاب, كَانَ مِن الكَافـِرينَ



51-матн: Такдирнинг асли Аллох таолонинг халклари орасидаги сири хисобланади. Уни, Аллохга якин бўлган  фаришта хам, юборилган пайгамбар хам билмайди. Такдир хусусида чукур кетиш - уни ўрганишда муболага килиш ва бехад назар солиш, Аллохнинг ёрдамидан, тавфику хидоятдан махрум бўлиб, тугёнга кетишга сабаб бўлади. Бу масалага назар солиш, фикр юритиш ва васвасага боришдан жуда-жуда хазар килмок лозим. Чунки Аллох таоло такдир илмини халкларидан махфий килди. Уни билишга касд килишдан уларни кайтарди. Аллох таоло айтди: (маъноси) “Аллох таоло киладиган бирор нарса хакида сўралмайди, халклар эса сўраладилар” (Анбиё-23). Шундай экан, кимки “Нима учун Аллох бундай килди?” деган савол килса, хакикатда Куръоннинг хукмини рад этган бўлади. Кимда-ким Куръоннинг хукмини рад этса, шубхасиз, кофирлардан бўлади.

Шарх: Такдирнинг асли Аллох таолонинг сиридир. Аллох таоло халкларни вужудга келтиради. Бою камбагал килади. Адаштиради ва хидоят килади. Ўлдиради ва тирилтиради. Али разияллоху анху айтадилар: “Такдир Аллохнинг сиридир. Уни кашф килишга уринмаймиз”.

Такдир масаласида одамлар орасидаги тортишув машхурдир. Ёлгиз нажот топгувчи тоифа бўлган Ахли суннат ва жамоат мазкур масала борасида бундай эътикод килади: Хар бир нарса Аллохнинг такдири билан бўлади. Аллох таоло бандаларнинг амалларини хам яратгувчидир. Аллох субханаху ва таоло айтади:



"إنا كلَّ شيء خلقناه بقدر" القمر:  49

Маъноси: “Албатта Биз хар бир нарсани такдири билан яратганмиз”. (Камар-49).

Яна Ул зот Сажда сурасининг 13-оятида айтади:

"و لو شِئنا لآتـَينا كلَّ نـَفس هُداها"   السجدة: 13

(Мазкур оят маъносини Саъдий куйидагича тафсир киладилар: “Аллох таоло айтади: Агар Биз хохлаганимизда, одамларнинг барчасига хидоят бериб, тўгри йўлга йўллаган бўлар эдик. Аммо, одамларнинг барини хидоят устида бўлишидан Аллохнинг хикмати бош тортди.)

Имом Муслим ўзларининг “сахих” китобларида Абдуллох бин Амр разияллоху анхумодан ривоят киладилар, пайгамбаримиз саллаллоху алайхи ва саллам  бундай дедилар:

 

" قدّر الله مقاديرَ الخلق قبل أن يخلق السموات و الأرض بخمسين ألف سنة و كان عرشه على الماء"

Маъноси: “Аллох таоло осмонлар ва Ерни яратишидан эллик минг йил аввал халкларининг такдирларини белгилаб кўйди. Ўшанда Ул зотнинг Арши сув устида эди”.

Аллох таоло кофир кимсадан куфрни хохлайди, ундан рози бўлмайди ва уни яхши кўрмайди. Аммо уни дунёга келиб яшашини хохлайди. Диний жихатдан эса ундан рози бўлмайди.

Кадария ва Муътазила тоифалари бу мусаффо акидага карши чикишди. Уларнинг даъвосича, Аллох таоло одамларнинг баридан Иймонни хохлаган, кофир эса куфрни хохлаб кофир бўлган. Бу даъво бемаъни, ботилдир. Чунки у Куръон, суннат ва соглом аклга каршидир.

Амр бин Хайсам айтадилар: “Кемага чикдик. Биз билан бирга бир кадарий билан мажусий - ўтга сигинувчи хамсафар бўлишди. Шунда кадарий мажусийга: мусулмон бўл, деди. Мажусий: Аллох хохлаганда, деб жавоб берди. Кадарий: Аллох шубхасиз хохлайди, лекин Шайтон хохламайди, деди. Мажусий айтди: Аллох хохлади, Шайтон хам хохлади. Бас, Шайтон хохлагани бўлар экан. Бу Шайтон кувватли экан-да!!! Мен кувватлироги билан бирга бўламан!!! (Мана кадарийнинг бузук эътикодидан келиб чиккан нарса. Аллох асрасин!) (Амр бин Хайсам Багдод ахлидан бўлиб, иккинчи хижрий асрдан кейин вафот этганлар. Аллох у кишини Ўз рахматига олсин!)



(أبو قطن عمرو بن الهيثم  الزبيدي من أهل بغداد يروى عن شعبة ومالك وأبى حنيفة روى عنه أحمد بن حنبل رحمه الله وأبو ثور مات بعد المائتين.  (البستي: الثقات ج: 8 ص: 484)

Бир аъробий (сахрода яшайдиган араб) Амр бин Убайд даврасининг устига келиб: Эй одамлар, менинг туям ўгирланди. Аллохга дуо килинглар, уни менга кайтарсин, деди. Шунда Амр бин Убайд: Эй Аллох, Сен бу киши туясининг ўгирланишини хохламаган эдинг, ўгирланиб кетди. Унга кайтаргин, деб дуо килди. Бунака дуони эшитган аъробий айтдики: Сенинг дуоингга хожатим йўк! Сени гапингга караганда унинг ўгирланишини Аллох хохламаган бўлса хам, у ўгирланди. Энди кайтиб келишини хам Аллох хохласа, кайтиб келмаслигидан кўркаман. (Аъробий мўтазилийнинг акидасини ботилга чикарди.)

Аллох таоло айтади:

"من يشإ   الله يضلله  ومن يشأ يجعله على صراط مستقيم"   الأنعام: 39

Маъноси: “Аллох кимни хохласа адаштиради. Кимни хохласа, Сироти мустакимга тўгрилаб кўяди.”

Таквир сурасининг 29-оятида эса бундай дейди:

"و ما تشاءون إلا أن يشاء الله رب العالمين"  التكوير: 29

(Мазкур оят маъносини Ибни Касир рахимахуллох куйидагича баён киладилар: “Сизлар факат бутун оламларнинг Роббиси бўлган Аллох хохласагина хохларсизлар. Хохиш сизларнинг кўлингизда эмас. Аллох таоло кимга хидоят беришни хохласа, у одам албатта хидоят топади, кимнинг адашишини истаса, у кимса шубхасиз адашиб кетади. Бу ишларнинг бари оламлар Роббиси бўлган Аллох таолонинг хохишига боглик. Суфёнус-Саврий Саъийд бин Абдулазиздан, бул киши эса Сулаймон бин Мусодан ривоят киладилар, айтадиларки: “Аллох сизлардан кимни хидоят топиб, тўгри йўлдан юришингизни хохлаган бўлса, (Куръон унга ибрат оладиган эслатма бўлади, маъносидаги) оят тушганда, Абу Жахл айтдики: “Иш, ўзимизнинг кўлимизда. Хохласак, тўгри бўламиз, хохласак эгри бўламиз”. Шунда Аллох таоло юкоридаги “Сизлар факат бутун оламларнинг Роббиси бўлган Аллох хохласагина хохларсизлар” оятини туширди”.)  

(Пайгамбаримиз саллаллоху алайхи ва саллам айтадилар:

عن بن مسعود قال قال رسول الله  صلى الله عليه وسلم: "إذا   ذكر القدر  فأمسكوا" رواه الحارث بن أبي أسامة (186-282ه) و الطبراني (260-360ه)

Маъноси:“Такдир зикр килинганда тилларингизни тийингиз”.

“Кимки, “Нима учун Аллох бундай килди?” деган савол килса, хакикатда Куръоннинг хукмини рад этган бўлади. Кимда-ким Куръоннинг хукмини рад этса, шубхасиз, кофирлардан бўлади”, ибораси куйидагича шархланади: Кулчилик килиш, Аллохга, Унинг китобларига ва элчиларига Иймон келтириш - таслим бўлиш устига бино килинган. Хамда шариатдаги буйрук ва кайтариклар хикматининг баён килинишини сўрамасликка курилган. 

 

52.   فـَهَذا جُمْـلة ما يَحتاجُ إليه مَن هو مُنوَّر قـَلبُهُ مِن أولياء اللهِ تعالى, و هي دَرَجَة الرَّاسِخِين فِي العِلم, لأن العِلمَ عِلمَان: عِلمٌ فِي الخـَلق  مَوجُودٌ, و عِلمٌ فِي الخلق مَفقودٌ, فإنكارُ عِلم المَوجُودِ كـُفرٌ, و ادَّعَاءِ عِلم المَفقودِ كـُفرٌ, و لا يَثبُتُ الإيمَان إلا بـِقـَبُول العِلم المَوجودِ, و تـَركِ طلب العلم المفقود.



52-матн: Юкорида зикри ўтган жумлаларга Аллох таолонинг дўстларидан калби мунаввар бўлган кишилар мухтож бўлади. Ва у илмдаги пешкадам уламолар даражасидир. Чунки илм икки кисмга бўлинади: халклар орасидаги мавжуд бўлган шариат илми ва халклардан сир тутилган гайб илмидир. Шариат илмини инкор килмок куфр. Гайб  илмини даъво килмок хам куфр бўлади. Иймон, факат шариат илмини кабул килиб (унга амал килиш) ва гайб илмининг талабини тарк килиб (таслим бўлиш) билангина саботли-мустахкам ўрнашади.

Шарх: Гайб илмидан максад - такдир илми. Аллох таоло бу илмни халкларидан яширди ва уни талаб килишдан кайтарди. Мавжуд илмдан мурод шариат илми, унинг асослари ва бўлакларидир. Кимда-ким пайгамбар келтирган нарсалардан бирортасини инкор килса, сўзсиз кофирлардан бўлади. Хамда кимки гайб илмини даъво килса, у хам шубхасиз кофирлардан бўлади. Аллох таоло айтади:

" عالم الغيب فلا يظهر على غيبه أحدا. إلا من ارتصى من رسول"  الجن: 26-27.

 

Маъноси:  (Оят маъносини Табарий рахимахуллох бундай тушунтирадилар: (Аллох таоло) гайбни - халклар кўрмайдиган нарсаларни билгувчи зот. Ул зот халкларидан бирортасига гайбни зохир килмайди. Факат Ўзи рози бўлган (хикмати такозо килган) расулига гайб илмидан хохлаганини кўрсатади.)



 

53.   ونـُؤْمِنُ باللـَّوْح والقـَلـَم وبجَمِيع مَا فـِيهِ قـَدْ رُقِمَ.

 

53-матн: Лавхул-махфуз, калам хамда унга ёзиб кўйилган барча нарсаларга иймон келтирамиз.



Шарх: Аллох таоло айтади:

 "بل هو قرآن مجيد. في لوح محفوظ"   البروج: 21-22.

Маъноси: (“Йўк, (улар ёлгон дейишаётган нарса) Лавхул-Махфуздаги (яъни хар кандай бузилиш ва ўзгаришдан сакланган-химояланган Лавхдаги) Буюк Куръондир.” Алоуддин Мансурнинг изохли таржимасидан). Халойик такдирлари ёзиб кўйилган лавхга Лавхул-Махфуз дейилади.

 Мазкур Каламни эса, Аллох яратиб, у билан Лавхул-Махфузга халкларнинг такдирларини ёзган. Пайгамбаримиз саллаллоху алайхи ва саллам бу маънода айтадилар: “Аллох яратган нарсаларнинг аввалгиси каламдир. Уни яратиб бўлгач, унга: ёз, деди. Калам: Эй Роббим, нимани ёзай, деди. Аллох: Киёмат соати коим бўлгунча бўладиган барча нарсаларнинг такдирларини ёз, деди” (Сахих. Абу Довуд ва Термизий ривоятлари).

(Лавхул-Махфуз ва Каламга Иймон келтириб, уларнинг кандайлиги борасида бош котирмаймиз.)

 

54.   فـَلـَوْ اجْتـَمَعَ الخـَلقُ كُلـّهُمْ عَلى شَيءٍ كَتـَبَهُ اللهُ تعالى فيه أنـَّهُ كَائِنٌ، لِيَجْعَلوهُ غـَيْر كائِن – لم يَقـْدِرُوا عَليهِ. ولو اجْتـَمَعُوا كُلـّهُمْ على شَيْءٍ لـَمْ يَـكْتبْهُ اللهُ تعالى فِيه، لِيَجْعَلـُوهُ كَائِناً لـَمْ يَقدِرُوا عَليْهِ. جَفَّ القـَلـَمُ بمَا هُوَ كَائِن إلى يَوم القِيَامَةِ

 

54-матн: Агар халкларнинг барчаси, Аллох таолонинг Лавхул-Махфузга ёзиб кўйган, вужудга келувчи бир нарсани вужудга келтирмаслик учун жамлансалар, кодир бўла олмаслар. Бордию халойикнинг бари Аллох таолонинг Лавхул-Махфузга ёзмаган бир нарсани вужудга келтириш учун йигилсалар, унга хам кодир бўла олмаслар. Калам сиёхи Киёмат кунигача юзага келадиган нарсаларни ёзиб, куриб бўлган.

  Шарх:



عن عبد الله بن عباس رضي الله عنهما, قال: كنت خلف رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يوما فقال: " يا غلام ألا أعلمك كلمات: احفظ الله  يحفظك, احفظ الله  تجده تجاهك, إذا سألت فاسأل الله, وإذا استعنت فاستعن بالله, واعلم أن الأمة لو اجتمعت على أن ينفعوك بشيء لم ينفعوك إلا بشيء قد كتبه الله لك, ولو اجتمعوا على أن يضروك بشيء لم يضروك إلا بشيء قد كتبه الله عليك, رفعت الأقلام وجفت الصحفرواه الترمذي وقال حسن صحيح.

Абдуллох бин Аббос разияллоху анхумодан ривоят килинади, айтадилар: Мен бир кун Расулуллох صلى الله عليه وآله وسلم ортларида эдим. Шунда Ул киши айтдилар: (Маъноси) “Эй болакай, сенга бир неча калималар-насихатларни ўргатмайинми? Аллохнинг чегараларини сакла, шунда Ул зот сени саклайди. Аллохнинг чегараларини сакла, шунда Уни олдингда топасан. Качон сўрасанг, Аллохдан сўра. Качон ёрдам талаб килсанг, Аллохдан ёрдам талаб кил. Билгин, агар умматнинг барчаси сенга фойда бериш учун жамлансалар, факат Аллох сенга ёзган нарса билангина фойда бера олурлар. Агар улар сенга зарар бериш учун жамлансалар хам, факат Аллох сенга ёзган мусибат билангина зарар бера олурлар. Каламлар кўтарилиб, сахифалар куриб бўлган.”

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет