Топырақтану ғылымының XX ғасырда Ресейдегі дамуы

Топырақтану ғылымының XX ғасырда Ресейдегі дамуы 
XX ғасырда Ресейде топырақ зерт- 
теу жұмыстары негізінен топырақтың 
географиялық жұмыстарымен байла- 
нысты болды. Топырақтану саласында 
кейін аса белгілі тұлғаларға айналған 
В. В. Докучаевтың шəкірттері Л. И. Пра- 
солов, С. С. Неуструев, А. И. Безсонов, 
Н. А. Димо, Б. А. Келлер, М. М. Фи- 
латов сияқты ғалымдар шықты. 1908 
жылы Ресейдің бас көші-қон басқармасы 
4-сурет. В. В. Вильямс 
Сібір мен Орта Азияға (Қазақстанды 
(1863-1939) 
қоса) топырақ-ботаникалық экспедиция- 
лар ұйымдастырды. Бұл жұмыстарды К. 
Д. Глинка басқарды. Экспедицияның мақсаты – Ресейдің Еуропалық 
бөлігінен халқы аз Азиялық бөлігіне көшіру, топырақ жер жағдайын 
зерттеу еді. Бұл материалдардың бастапқы есептері арнайы енбек-терде, ал 
ең соңғы нəтижелері 1920 жылдары К. Д. Глинканың авторлы-ғымен 
бірнеше монографияларда жарияланды (К. Д. Глинка, 1923). Бұл 
аймақтарда бұрын топырақтанушылар кездестірмеген топырақтар типтері 
(құба, қара қоңыр, сұр, сортаң жəне сор топырақтар) кездесіп картаға 
түсірілді. Бұл зерттеулер ауылшаруашылық өндірісіне жаңадан жер 
қорларын игеруге мүмкіндік берді. 1913 жылы Ерікті экономикалық 
қоғамның топырақ комиссиясы өз алдына жеке До-кучаев топырақ 
комитетіне айналды, оны К. Д. Глинка, Л. И. Пра-солов пен С. С. Неуструев 
басқарды. 
Комитет 
топырақтану 
сала-сында 
экспедициялар 
ұйымдастырып 
еңбектерін 
жариялап 
тұрды. 
Сонымен 
қатар 
топырақтанумен Петербург университетінде про-фессор С.П.Кравков, 
орман институтында проф. П. С. Коссо-вич, академик К. К. Гедройц 
шұғылданды. XX ғасыр басында Мəскеу университетінде топырақтану 
кафедрасын талантты ғалым А. Н. Са-банин басқарды, кейін профессорлар 
В. В. Геммерлинг, М. М. Фила-товтар жалғастырды. 
Мəскеудегі топырақтанудың тағы бір орталығы Тимирязев атын-
дағы ауылшаруашылығы академиясы болды. Мұндағы аса көрнекті 
тұлға – академик В. В. Вильямс (1863-1939) еді. Ол топырақтанудың 
биологиялық бағытын қолдады. Топырақтың құнарын арттырудың 
13 

егіншіліктегі шөптанапты жүйесін ұсынды. Егіншіліктің бұл жүйесі ТМД 
елдерінің көп аймақтарында осы күнге шейін қолданылып келеді. 

жүктеу/скачать 446.02 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: