Көліктік таңбалауды қолдану орны мен тәсілдері

- контейнерлердің басқа түрлерінде және көлік контейнерлеріне салынбаған 
жүктерде-ең ыңғайлы, жақсы көрінетін жерлерде. 
Таңбалауды тікелей ыдысқа салған кезде, егер ыдыстың өлшемдері мен 
конструкциясы қажетті таңбалауды бүйір қабырғаға орналастыруға мүмкіндік бермесе, 
таңбалауды бүйір, шеткі қабырғаларға және (немесе) қақпаққа орналастыруға жол беріледі. 
Қапталмаған бұйымдарға таңбалауды тікелей бұйымға салуға жол беріледі. 
Манипуляциялық белгілер (ескерту жазбалары) ыдыстың екі іргелес қабырғасының 
жоғарғы сол жақ бұрышындағы әрбір жүк орнына салынады . 
Бөшкелер мен барабандарда белгілер түбінің бірінде немесе корпустарда; қаптарда-
бүйірлерінің бірінде орналастырылады. 
№ 9 белгі екі қарама-қарсы жақтан тікелей ыдысқа салынады. Оралмаған жүктерге 
№ 9 белгіні жапсырмаларға немесе тікелей жүкке қоюға жол беріледі. 
№ 12 белгі осы беттерге жүктің нақты ауырлық центрінің проекциясы орнында 
қаптаманың көршілес бүйір және соңғы беттеріне қолданылады. 
Ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерге № 12 белгі қаптаманың 
жоғарғы және төменгі жағына қосымша жағылады. 
Паллетсіз немесе төрт жақты паллеттерде пайда болған пакеттерде таңбалау 
көршілес бүйір және соңғы беттерге қолданылады. 
Екі жақты паллеттерде қалыптасқан пакеттерге таңбалау екі ұстау жағына 
қойылады. 
Таңбалауды типографиялық, литографиялық, электролиттік тәсілдермен, трафарет 
бойынша бояумен, штамптау, штамптау, күйдіру, басу, машинкада басып шығару, таңбалау 
машиналарымен қолданады. 
Затбелгілерде жүк алушының және межелі пункттің атауын анық және анық, сондай-
ақ затбелгілерде және тікелей ыдыста-алушыға дейінгі жазулардың сақталуын қамтамасыз 
ету шартымен жүк орындарының санын және партиядағы орынның реттік нөмірін қолмен 
жазуға жол беріледі. 
Жапсырмалар қаптамаға (жүкке) желіммен, болттармен, бұрандалармен, сыммен, 
жіппен және жүктің және таңбалаудың сақталуын қамтамасыз ететін басқа да 
материалдармен бекітіледі. 
Таңбалау үшін қолданылатын бояу жабысқақ және жуылмауы керек, қажет болған 
жағдайда бояу су өткізбейтін, жарыққа төзімді, тұзға төзімді және тропикалық климатқа, 
жоғары және төмен температураға төзімді болуы керек. 
Манипуляциялық белгілер мен жазулар ашық беттерде қара түсті, ал қараңғы 
беттерде ашық түсті болуы керек. № 1 белгіні темір жол арқылы жүкті тасымалдау кезінде 
ашық фонда қызыл түспен орындауға рұқсат етіледі. № 6 белгі ашық фонда көк түспен 
орындалады. № 13 белгі қызыл түспен орындалады. № 3 белгіде жаңбыр тамшыларының 
белгісін көрсетпеуге жол беріледі. Люмендері бар манипуляциялық белгілерді қолдануға 
рұқсат етіледі. 
Манипуляциялық белгілерді қолдану қажеттілігі стандарттарда немесе өнімге 
арналған басқа нормативтік құжаттарда белгіленуі керек. 
Көліктік таңбалау (негізгі, қосымша және ақпараттық жазулар манипуляциялық 
белгілер) әрбір жүк орнына салынуы тиіс. 
Негізгі, қосымша және ақпараттық жазуларды (брутто және нетто массасынан басқа) 
барлық жүк орындарында емес, бірақ вагон жөнелтілімдерімен тікелей темір жол 
қатынасында біртекті жүктерді тасымалдау кезінде кемінде төртке жазуға жол беріледі. 
Жүктерді автомобиль көлігімен және әмбебап контейнерлерде тасымалдау кезінде, 
шағын жөнелтілімдермен тиелетін автомобильдер мен контейнерлерден басқа, негізгі, 
қосымша және ақпараттық жазбаларды (брутто және нетто массасынан басқа) жазбауға жол 
беріледі. 
Қауіпті жүктерді таңбалау. Қазақстанда ол ГОСТ 19433-88 сәйкес келуі керек. БҰҰ 
ұсынымдары негізінде әзірленген жіктеу және таңбалау және мыналарды қамтиды: 

- қаптамада және (немесе) көліктік пакетте қауіптілік белгісі, жүктің көліктік атауы, 
БҰҰ нөмірі 5, кластық шифр; 
- ірі көлемді ыдыста немесе контейнерде қауіп белгісі, БҰҰ нөмірі, сондай-ақ 
теміржол арқылы тасымалдау кезіндегі авариялық карточка нөмірі (мұндай нөмір болған 
кезде). 
1-кластағы жарылыс қаупі бар жүктер үшін (жарылғыш заттар мен бұйымдар, 
пиротехникалық заттар, құрамдар мен бұйымдар) жүктің шартты нөмірін жан-жақты 
үшбұрышта қосымша қолданады. 
Қауіп белгілері бір бұрышы төмен орналасқан квадрат түрінде болады және шартты 
түрде көлденең диагональмен екі үшбұрышқа бөлінеді. Жоғарғы үшбұрышта, әдетте, 
қауіптілік белгісі немесе қауіпті жүктің тиісті кіші сыныбының нөмірі, қауіпті жүктің 
төменгі сыныбының (немесе кіші сыныбының) нөмірі орналастырылады, алаңның 
ортасында көлденеңінен қауіптілік түрін сипаттайтын жазу жазылады. 
Контейнерлерге және ірі габаритті ыдыстарға салынатын таңбалауда БҰҰ нөмірі 
қауіптіліктің тиісті белгілерінде ақ фонда немесе қызғылт сары тікбұрышты тақтайшадағы 
белгінің астында қара сандармен көрсетіледі. 
Халықаралық бағытта тасымалдау кезінде жүкті таңбалау қауіпсіз тасымалдау үшін 
қажет. Ел шегінде жүкке түсіру үшін міндетті шартты белгілерден басқа, халықаралық 
тасымалдау кезінде қосымша мәліметтер талап етіледі. Негізгі жазуларға: шетелдік сатып 
алушымен жасалған келісімшарттың немесе тапсырыстың нөмірі туралы ақпарат; 
тапсырыс нөмірі-наряд; тауар белгісі және жүк жөнелтушінің маркасы; соңғы пункт және 
жүк жолы қосылады. 
Жүкті бір елден екінші елге тасымалдау кезінде таңбалау алушының тілінде 
жазылуы тиіс. Импорттау кезінде алушы мен келу орны туралы деректер орыс тілінде 
қайталанады. 
Әрбір таңбалау элементінің өз орны бар. Негізгі ақпарат орталықта, қосымша 
ақпарат оң жақта көрсетілуі керек, манипуляциялық белгілер не белгіленгеніне байланысты 
орналасады. Бүйірлерінде қораптар таңбаланады, түбінде бөшкелер таңбаланады, ал 
жоғарғы тігісте сөмкелер таңбаланады. 
Таңбалауды бірнеше негізгі тәсілдермен қолданады: бояғыш қосылыстармен, 
типографиялық тәсілмен, штамптау, басу. 
Қате таңбалау келесі салдарға әкелуі мүмкін: 
- егер жапсырмалар қатемен ресімделсе немесе қандай да бір ақпарат көрсетілмесе, 
жүк ұсталады, партияны қайта таңбалау күтуі мүмкін; 
- қате таңбалау әкімшілік құқық бұзушылық болып табылады және іс қозғауға және 
айыппұл салуға әкелуі мүмкін; 
- егер алынбаған кедендік төлемдердің сомасы екі миллионнан жоғары болса, онда 
қылмыстық іс қозғалады. 
Барлық көрсетілген белгілер халықаралық стандарттарға бейімделген және жүктерді 
басқа елдерге тасымалдау кезінде міндетті болып табылады. Алайда, жөнелтуші, алушы 
және жүк туралы ақпараттан басқа, таңбалауда басқа да мәліметтер қажет: 
- әр түрлі елдердегі Тараптар арасындағы тапсырыс туралы ақпарат (Халықаралық 
келісім-шарт нөмірі және тапсырыстың өзі); 
- жөнелтушінің маркалары мен сауда белгісі; 
- жүк тасымалдаушыға арналған адресаттың нақты көрсетілуі және жол 
сипаттамасы; 
- егер жүктің көлемі 1 м
3
артық болса, оның нақты көлемін көрсету қажет. 

жүктеу/скачать 170.14 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: