Дәрістер жиынтығы пәннің\модульдің атауы


Пальпацияның жалпы ережелері мен мақсаты



бет99/163
Дата27.09.2024
өлшемі2.31 Mb.
#504077
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   163
лекц комплекс ішкі ауруларпропедевтикасы 3

Пальпацияның жалпы ережелері мен мақсаты
Пальпация науқастың іш қуысы бүлшық еттері босаңсыған жағ-дайда жүргізілуі шарт және зерттеуші өзінің қатысуымен, әдістерімен бүлшық ет кернеуін туғызбау керек.
Науқас іштің бүлшық еттерін бос үстап, қатқылдау төсекте не-месе кушеткада аяқтары созылыңқы, тізелері сәл бүгілген түрде жатады жөне қолдарын кеуде түсына жинайды, аса терең дем ал-майды, ал басының астында қатқылдау жастық болуы қажет. Дәрігер оң жағында, оның төсегіне қарсы орындыққа отырады, ал орындық биіктігі науқас адамның жатқан төсегімен бірдей болуға тиіс. Тексеретін бөлме жылы болып, науқастың іші ашық, дәрігердің қолы да жылы, жүмсақ, қүрғақ болғаны жен. Зерттеуді абайлап, ауырт-пай жүргізеді, ал егер суық қолмен пальпация жасаса немесе қолды қаттырақ батырса іштің бүлшық еттері рефлекторлы түрде жиыры-лады да, ол іш қуысын зерттеуді қиындатады. Науқастың іші ауаға толып кеуіп кетсе, іштің бүлшық етін жүмсартьш, босату үшін және ішекті босату үшін алдын ала клизма жасайды. Науқасты тек жат-қан жағдайда тексеріп қоймай, оны түрғызып та зерттейді, өйткені түрған қалыпта кейбір ағзалар сипап сезінуге ыңғайлы болады, мысалы: бауырдың сол жақ бөлігі, асқазанның кіші иіні, көк бауыр, бүйрек, соқыр ішек.
Пальпацияньщ мақсаты ағзалардың қалыпты физиологаялық орна-ласу жағдайын, олардың қалыпты топографиялық қатынасьш болжау.
Ап патологиялық үдеріс пайда болған жағдайда, онда бүл үде-рістің орналасуын, табиғатын, сипатын анықтайды. Бүл үшін екі түрлі пальпация әдісін қолданады: беткі жағынан жасалатын жөне терең жылжымалы пальпацияны жүзеге асыра отырып ағзалардың физикалық және функционалдық жағдайын, қүрсақ қуысы ағзала-рының топографиясын анықтайды.
Беткі жағынан жасалатын бағдарламалық пальпация. Дәрігер жо-ғарыда жазылғандай ыңғайлы жағдайда отырып, оң қолын науқас ішіне қояды, немесе сәл ғана бүгілген саусақтарының үшымен біртіндеп симметриялық аймақтарды салыстыра отырып, іш қуысы-ның барлық бөліктеріне беткі жағынан пальпация жүргізеді. Пальпация кезінде іштің қатаюьгаа, кернеуіне, ауыру сезіміне және оның таралуына көңіл қоюы қажет.
Пальпацияны көбінесе сол жақ шап аймағынан (егерде бүл жерде наукастың ауыру шағымы болмасы) бастайды, содан кейін іштің оң жақ және сол жағын симметриялы түрде салыстыра отырып, жоға-ры эпигастрияға қарай көтеріледі. Егер науқас адам сол жақ шап аймағына арыз-шағым жасаса, онда пальпацияны іш қуысының алдыңғы аз ауыратын бөлігінен бастайды. Пальпация кезіңде іштің терісіне, тері асты шеліне және іш қабатының кернеуіне көңіл ауда-ру қажет; сонымен қатар, ауыру сезімінің орналасуына, жарықтар-ға, тік бүлшық етгердің ажьфауына және басқа да өзгерістерге терінің беткі жағынан жасалатын пальпация арқылы көз жеткізуге болады. Егерде іштің, бүлшық етгерінің кернеуі жөне серпінділігі (резис тентгілігі), осы жердегі іш пердесінің қабыну үдерісімен қосылатын болса, онда ол закымданған ағза үстінде жақсы анықталады. Іш пердесінің өткір қабынуында (іріңді аппеңдицитге, холециститге) жергілікті қатга ауыру тудырады, яғни Щеткин-Блюмберг симпто-мы оң болады. Паренхиматозды ағзалар біршама үлкейгеңде, асқа-зан кернеуінде ірі ісік пайда болғанда, беткейліх пальпация диагно-стика үшін көп нөрселер береді. Іш қуысының және ондағы ағза-лардың жағдайын таддап тексеру және топографиясын анықтау терең жүйелі пальпация әдісімен қамтамасыз етіледі.
Терең өдістемелік жылжымалы палыіация Образцов-Стражеско әдісімен орыңдалады. Терең пальпацията кірісер аддында, іш қуысы-ның анатомо-топографиялық қатынасына, олардың пішініне және физикалық қасиетіне, науқас дене бетіміне байланысты топо-графиялық вариантына, оның тығыздығына, іштің бұлшық етінің тонусына көңіл аудару қажет. Іш қуысының ағзаларының пальпа-циясында Образцов тапқан қүбылыстарда, яғни екі рет тексеру прин-ципіне сүйеніп жүргізеді. Мысалы, сипап сезілген ішек бөлігі (кесІндісІ) ііеип іегтіпаіе екеніне коз жеткізу үшін, соқыр ішекті табу керек; асқазанның үзындығын анықтау үшін пальпация негіздерін перкуссиямен қоса тексереді. Ағзаларды сипап сезу кезінде тыныс экскурсиясы өдісін қолданады және оны қатаң түрде белгілі бір жоспар бойынша жүргізу керек, оны палыіацияға өте ыңғайлы ағза-дан бастайды. Мынадай реттілік кажет: сигма тәрізді ішек, соқыр ішек өсіндісімен, мықын ішектің соңғы бөлімін, тоқ ішектің өрлеме және төменгі жерін, арқазан бөліктерімен бірге, кәлденең жолақты ішек, бауыр, көк бауыр, он екі елі ішек, үйқы безі және бүйрек.
Ішкі ағзалардың пцльпациясын белгілі бір ережеге сай жүргізеді. Наукас жөне дәрігер жағдайы беткейлі пальпациядағьщай. Паль-пацияны оң қолмен немесе екі қолмен жүргізеді, оң қолмен паль-пация жасағанда, сол қол төменде болады да, оң қолға қарай қүрсақ-тың артқы қабьфғасын итереді (бимануалды пальпация). Егер паль-пацияны бір қолмен жасайтын болса, онда екінші қолмен іш пресін басады, сөйтіп іш қабырғасының қарсылығын төмендетеді, немесе зерттелетін ағзаны пальпация жасайтын қолға жақындатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   163




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет