Дипломдық ЖҰмыс «6В02209 Шығыстану»
Жаңа Жібек жолына қатысушы елдердің сауда-экономикалық тиімділіктері
жүктеу/скачать 107.36 Kb.
|
| 2.3 Жаңа Жібек жолына қатысушы елдердің сауда-экономикалық тиімділіктері
Жаңа Жібек жолының сауда пайдасы әртүрлі. Жақсы дамыған құрлық және теңіз бағыттарының желісін құра отырып, бұл өршіл бастама халықаралық саудаға байланысты логистикалық кедергілер мен көлік шығындарын азайтуға бағытталған. Нәтижесінде өңірде жұмыс істейтін кәсіпорындар тиімділік пен бәсекеге қабілеттіліктің артуынан пайда көреді, бұл сауда көлемінің ұлғаюына және экономикалық өсуге әкеледі. Үлкен өлшемдер мен масштабтар. "Бір белдеу - бір жол" жобасына қатусышы елдер әлемдік ЖІӨ мен сауданың үштен бірін және әлем халқының үштен екісін құрайды. Кейбір бұл бастамаға қатысушысы елдерінде кедейлік коэффициенті-кедейлік шегінен төмен тұратын халықтың пайызы әлі де жоғары: Кенияда 25%, Өзбекстанда және Джибутиде 23% және Лаоста 21%. Егер жобалары сәтті болса, олар көптеген кедейлерге және әлемдік экономиканың үлкен бөлігіне пайда әкеледі, бұл жаһандық әл-ауқатқа айтарлықтай оң жанама әсер етеді. "Бір белдеу - бір жол" елдерінің экономикасы бүкіл әлеммен және бір-бірімен көбірек интеграциялануда. Соңғы екі онжылдықта БББЖ елдерінің әлемдік экспортқа қосқан үлесі екі есеге жуық өсті. Алайда, бұл экспорттың арыстан үлесі бірнеше БББЖ елдеріне, ең алдымен Қытайға тиесілі. Ауғанстан, Непал, Тәжікстан және Лаос сияқты көптеген "Белдеу және жол" елдерінің саудасы инфрақұрылымның жеткіліксіздігіне, саясаттың әлсіздігіне және басқа да кемшіліктерге байланысты әлеуеттен төмен. Егер сәтті болса, жоба халықаралық сауданы ынталандыру арқылы осы олқылықтардың орнын толтыруға ықпал ете алады, әсіресе әлемдік экономикаға толық ене алмаған елдер үшін. [51]. Сонымен қатар, "Жаңа Жібек жолы" елдері әлемдік нарықтарға қолжетімділікті кеңейтуден пайда көреді. Жаһандық құн тізбегіне интеграция тереңдеген сайын, бұл елдер жаңа нарықтарды игеруге, шетелдік инвестицияларды тартуға және экспортты ұлғайтуға көбірек мүмкіндіктерге ие болады. Бұл экономикалық белсенділіктің жоғарылауы, өз кезегінде, жұмыс орындарына қосымша мүмкіндіктер туғызады, бұл сайып келгенде кедейлікті азайтуға және аймақтағы өмір сүру деңгейін жақсартуға ықпал етеді. Сауда пайдасынан басқа, "Жаңа Жібек жолы" бастамасы қатысушы елдерге айтарлықтай экономикалық дивидендтер төлеуге уәде береді. Бұл жобаның негізінде инфрақұрылымды дамыту жатыр: автомобиль және теміржол, порттар және басқа да маңызды нысандарды салуға миллиардтаған доллар бөлінді. Бұл инвестициялар тауарлар мен адамдардың қозғалысына ықпал етіп қана қоймайды, сонымен қатар жұмыс орындарын құру және байланысты салаларда сұранысты ынталандыру арқылы ішкі экономикалық өсуді ынталандырады. Сондай-ақ, бастама дамудың әртүрлі деңгейлері бар елдер арасындағы ынтымақтастыққа ықпал ете отырып, аймақтық экономикалық интеграцияны ынталандыруға бағытталған. Жаңа Жібек жолы елдері ортақ мәселелерді бірлесіп шешіп, ашылатын мүмкіндіктерді пайдалана отырып, олар неғұрлым үйлесімді және өзара байланысты экономикалық қоғамдастықтың негізін қалады. Қазақстанда темір жол импульсі "Қазақстан темір жолы" делегациясының (ҚТЖ) Қытайға жақында жасаған сапарларымен байланысты. Наурыз айында "Қазақстан темір жолы" өкілдері Сианға барған сапарында, онда қалалық әкімшілікпен бірге құрлық портының аумағында терминал салу туралы шешім қабылданды. Қазір ол жерге қазақстандық импорттың 40 пайызы келіп түсуде, деп атап өтті дереккөз. Көп ұзамай ҚТЖ делегациясы Шыңжаң астанасы Үрімші қаласына барды. Мегаполисте China Railway Enumqi Group Co компаниясымен бірнеше келісімдер жасалды. Ltd, Шыңжаңдағы мемлекеттік теміржол операторы. Басылымның мәліметінше, Үрімшіде қосымша қазақстандық терминал салу мүмкіндігімен Бақты-Аягөз және Достық-Мойынты темір жолдарындағы жолдарды жаңғырту мәміленің негізгі сәттері болды. Сондай-ақ, Цзиньхэ-Алашанькоу теміржолында жолдардың екінші кезегінің құрылысы туралы хабарланды. Сонымен қатар, Қытай Қазақстан арқылы Еуропаға баламалы бағыттарды сынақтан өткізуде. Ең қолайлы балама-орта дәліз. Қазіргі уақытта Орта дәлізде екі маңызды бағыт бар. Бұл трансқазақстандық теміржол магистралі және Баку-Тбилиси-Карс теміржолы. Екі жол да 2017 жылы басталды. [52]. Алайда, 2023 жылдың наурыз айында ғана ҚТЖ Қытайдың шығысындағы Цзяочжоудан Словениядағы Копер портына бірінші рет Трансказахстан магистралін пайдаланып алғашқы пойыз жіберді. 45 күнде 13000 шақырымды жүріп өтіп, пойыз Еуропаға жаңа электромобильдер әкелді. Басылымның хабарлауынша, бұл алғашқы сапар Қара теңізді кесіп өтпейтін жаңа бағыттарының сынағы деп санауға болады. Бұл қысқа бағыт болса да, Қара теңіз арқылы саяхаттау өткізу қабілеттілігінің әлдеқайда төмен болуына мүмкіндік береді. Тағы бір кемшілігі-жолдардың, атап айтқанда түрік теміржолының тиімділігінің жеткіліксіздігі. Дереккөзге сәйкес, бағыттың осы бөлігінің көлемін ұлғайту үшін жергілікті инфрақұрылымды дамытуға жаңа серпін беру қажет. Біріншіден, теміржолды жаңарту және еуропалық нарықтарға қосылу. Біріншісі республика үшін ерекше маңызды, өйткені Қазақстанның көлік жүйесі оның экономикалық дамуының әлсіз жері болып табылады. Басылым география мен кеңестік мұраға байланысты Қазақстан өз тауарларын экспорттау үшін Ресей арқылы өтетін Солтүстік теміржол бағытына тәуелді болғанын атап өтті. Осылайша, Қытай темір жол желісіне қосылу, сондай-ақ орта дәліздегі темір жол желісімен интеграциялау Қазақстанға бір бағытқа тәуелділіктен құтылуға ғана емес, сонымен қатар өз тауарларын еуропалық нарықтарда сату арқылы экспорт көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Екіншіден, орта дәлізге қатысу логистиканың жақсаруын білдіреді. 2023 жылғы наурызда Қазпошта, WEA-Transport GmbH (ЕО уәкілетті теміржол операторы) және Huapengfei Company of China (Қытайдың ұлттық логистикалық операторы) арасында меморандумға қол қойылды. Бұл келісім Еуразиялық кеңістіктегі трансшекаралық сауданы жеңілдетуге және коммерциялық тауарлар үшін халықаралық логистикалық дәліз ұйымдастыруға арналған. Бұл Қазақстан, Қытай және ЕО ұлттық логистикалық операторлары арасындағы үшжақты ынтымақтастық туралы алғашқы меморандумға қол қойылды. Қорытындылай келе, жоғарыта айтылған мәліметтер бойынша "Жаңа Жібек жолы" бағдарламасының қатысушы елдерге беретін пайдасының аз емес екендігіне көз жеткіздік. Мемлекеттердегі беріліп жатқан ауқымды инвестициялардың сауда-экономикалық тұрғыдан қарағандағы көрінісі жақсы болғанымен , саяси тұрғыдан қарастырғанда біршама күмән туғызады. Сондықтан, әрбір келіп жатқан инвестицияларды алдымен толықтай сараптама жасап, қарастырған жөн деген ойға келеміз. жүктеу/скачать 107.36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|