Дипломдық ЖҰмыс (жоба) Мамандығы 5В100100 «Өрт қауіпсіздігі» Диплом жазушы: А. И.Қуандық Көкшетау-2015

Бакалавр

5В100100 «Өрт қауіпсіздігі» мамандығы бойынша дипломдық жұмысты (жоба) дайындау

ТАПСЫРМА

Жұмыс (жоба) тақырыбы: Жамбыл облысы Бауыржан Момышұлы ауданында орналасқан «Бурный ірімшік зауыты» ЖШС автоматты өртке қарсы қорғанысы.

Автоматты өртке қарсы қорғау өрт қауіпсіздігі сұрақтарын шешкенде маңызды ролді алады. Спринклер-дренчерлі қондырғыны жарты ғасырдан астам уақыт пайдалану шаруашылық объекттерінде өртке қарсы қорғауды қамтамасыз ететінін көрсетеді.

Техника дамуымен жаңа технологиялық үрдістер енгізіледі, олар жоғары деңгейдегі механизация және автоматизациямен ерекшеленеді, өндірістің концентрациясы қоймада айтарлықтай мөлшерде шикізат пен дайын бұйымдарды сақтауға әкеледі. Осыларға байланысты автоматты өртке қарсы қорғаудың ролі артады, олардың қондырғылары күнделікті жаңартылады, өз уақытындағы талаптарға жауап беретін тиімді өрт сөндіру жолдарын ашады. Бірақта өз кезегінде экономиканың әр түрлі деңгейіндегі техникалық үрдіс өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін мәселелермен тығыз байланысты, себебі ол өрт пайда болу мүмкіндігін және мүмкін болатын шығындар өлшемі артуына әсер етеді. Қазіргі уақытта өлшемі бойынша айтуға тұрмайтын өрттер де шығындар әкеледі және солардың нәтижесінде ірі өрттер пайда болуы мүмкін. Осы мәселелердің барлығы біздің республикамызда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларын бір қатарға қойып отыр.

Өрт автоматикасы құралдарын кеңінен қолдану адам өмірін өрттің қауіпті факторларынан қорғауға кепілдік береді, өртті тиімді сөндіру кепілдігін арттырады, олардың ірі түрге айналуына жол бермейді, бұнын барлығы мемлекетіміздің материалды және құнды байлықтарын сақтауға әкеліп соқтырады. Өрт автоматикасы құралдарының әлеуметтік-экономикалық мәні келесі түрде жөнделген. Республикамыздағы өрт қауіпсіздігі шаралары жүйесіндегі өрт автоматикасы әлеуметтік тыныштықты қамтамасыз етудің маңызды буыны, ұлттық байлығымызды қорғаудағы нормальды экономикалық функциялары болып табылады. Қазақстан Республикасында локальды диспропорциясы әрекетін және мүмкін болатын пайда болулардың алдын алады. Кеңінен қолданылатын өндірістік автоматикаға байланысты «адамсыз технология» пайызы артады. Егер 60 жылдардың аяғымен 70 жылдардың басында өндірістік мекемелер цехтарында қызмет ететін персоналдар саны көп болған, олар маңызды емес еркін өрт есептерін тудырды, солардың көмегімен өртті өз уақытында табылды және ол туралы дер кезінде хабарланып, өртті сөндіру бойынша шаралар қолданылып отырды, ал қазіргі кезде цех көлемі үлкен және бірнеше операторлар (кейде бір-екі) болғандықтан өртті өз уақытында көру мүмкін болмайды. Егер осыған тағы да объективті себептерді, өрт автокөліктерінің жылдамдығы аздығын, айтарлықтай көшелердегі көліктер ауыртпалығын, қоссақ, онда өртке қарсы қорғаудың автоматикалық құралдарын кеңінен қолдану қажеттігі туады.

Сонымен қоса өрт автоматикасы құралдарын қолдану өртке қарсы қызметте адамдар, техника санын азайту керек еместігін ескеру қажет. Автоматиканы еңгізу – бұл өрт сөндіру бөлімінде техника мүмкіндігі мен штат арасындағы құтылмайтын жарылыс компенсациясы және пайдалануға берілетін объекттерге еңгізу санынын артуына әкеледі.

1. 
   Өрт қауіпсіздігі қағидалары
   

Осы Қағидалардың ережелерімен қатар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 16 қаңтардағы № 14 қаулысымен бекітілген «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламенті, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 16 қаңтардағы №16 қаулысымен бекітілген «Объектілерді қорғауға арналған өрт техникасының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламенті, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 29 тамыздағы № 796 қаулысымен бекітілген «Ғимараттарды, үй-жайларды және құрылыстарды автоматты түрде өрт сөндіру және автоматты өрт дабылымен, өрт кезінде адамдарға хабарлау және оларды эвакуациялауды басқару жүйелерімен жабдықтау жөніндегі талаптар» техникалық регламенті және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 29 тамыздағы № 803 қаулысымен бекітілген «Өндірістік объектілердегі сигналдық түстерге, белгілеулерге және қауіпсіздік белгілеріне қойылатын талаптар» техникалық регламенті (бұдан әрі – Өрт қауіпсіздігі саласындағы техникалық регламенттер) басшылыққа алынуы тиіс.

Осы Қағидалар азаматтық авиация объектілері үшін, ормандарда және энергетикалық (энергия шығаратын және энергия беретін) объектілерде қолданылмайды, олар үшін өрт қауіпсіздігі қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

Жұмыскерлер тек өртке қарсы нұсқаулықтан өткеннен кейін ғана жұмыс істеуге жіберіледі, ал жұмыстың ерекшелігі өзгергенде ықтимал өрттердің алдын алу және оларды сөндіру бойынша қосымша оқудан өтеді. Өртке қарсы нұсқаулықтан өтетін мамандықтар (лауазымдар) тізбесін, тәртібі мен мерзімдерін, өрт-техникалық минимум бойынша өртке қарсы нұсқаулық пен сабақтарды өтудің тақырыптық және оқу жоспарларын өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) белгілейді.

Өрттен қорғау жүйелері мен құралдарын өшірумен байланысты жұмыстарды жоспарлаған жағдайда, сондай-ақ ұйымның теңгеріміндегі немесе оның аумағындағы жолдар мен кіреберістердің жай-күйінің өзгергені туралы объектілердің иелері жергілікті өртке қарсы қызмет органдарына жұмысты жүргізу мерзімдері, өзгеріс сипаты туралы алдын ала ақпаратты қамтитын хатпен хабарлауы қажет. Жұмыстың авариялық сипаты болғанда хабарлама үш тәулік ішінде жүргізіледі. Тиісті жерлерде жолдарды жабу кезінде айналып өту бағытын нұсқағыштар орнатылуы немесе жолдың жөнделетін учаскелері арқылы өтпелер немесе өту жолдары салынады.

Ұйымдар мен елді мекендердің аумақтарын, ғимараттарды, құрылыстар мен құрылымдарды, эвакуациялық жолдар мен шығу жолдарын ұстау тәртібі «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентіне сәйкес анықталады.

Электр қозғалтқыштары, электр шамдары, басқару аппараттары, іске қосуды реттегіш, бақылау-өлшеу және қорғау аппаратурасы, қосалқы жабдықтар, электр сымдары мен кабель желілері Электр қондырғыларын орнату қағидалары мен «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентінің 1-қосымшасы бойынша аймақтардың класына сәйкес қорғау дәрежесімен қолданылады.

Барлық электр қондырғылары өртке және жануға әкеліп соғатын қысқа тұйықталу тоғынан және артық жүктемеден қорғайтын аппараттармен қорғалады.

Барлық ток өткізгіш бөліктер, бөлу құрылғылары, аппараттар мен өлшеуіш аспаптар, сондай-ақ бөлгіш түріндегі сақтандырғыш құрылғылары, ажыратқыштар және барлық іске қосатын аппараттар мен аспаптар тек жанбайтын негізде (мрамор, текстолит, гетинакс) құрастырылады.

Өткізгіштер мен кабельдердің сымдарын жалғау, түйіндеу және тармақтау өртке қатысты қауіпті ауыспалы кедергілерді болдырмау үшін сығымдау, дәнекерлеу, пісіру және арнайы қысқыштардың көмегімен жүргізіледі.

Өткізгіштер мен кабілдердің сымдарының қосылған және тармақталған жерлері, сондай-ақ қосу және тармақтау қысқыштары осы өткізгіштер мен кабельдердің тұтас жерлері сымдарының оқшаулағышына тең оқшауланады.

Оқшаулағыш тіреуіштерінде төселген өткізгіштерден басқа өткізгіштер мен кабельдердің қосулары және тармақталуы қосу және тармақтау қораптарында, қосу және тармақтандыру қысымдарының оқшауланған сырттарында, құрылыс конструкцияларының арнайы текшелерінде, электр орнату бұйымдарының, аппараттардың және машиналардың тұрқыларының іштерінде орындалады. Оқшаулағыш тіреуіштерінде төсегенде сымдарды қосуды немесе тармақтауды тікелей оқшаулағыштың жанында, немесе сондай-ақ роликте орындалады.

Қосу және тармақтағыш қораптары қорғайтын қақпақтармен қамтамасыз етіледі.

Уақытша электр желілерін орнатуға және пайдалануға жол берілмейді. Құрылыс және уақытша жөндеу-құрастыру жұмыстарын жүргізу орындарын қоректендіретін уақытша иллюминациялық қондырғылар мен электр өткізгіштері ерекшелік ретінде болуы мүмкін. Уақытша электр желісінің кернеуі 36 Вольттан, ал аса қауіпті орындарда (аса ылғалды учаскелер, құдықтар, металл резервуарлар, қазандықтар) 12 Вольттан аспауы тиіс.

Тасымалды шамдар қорғағыш шыны қалпақтармен және торлармен жабдықталады. Осы шамдар мен басқа да тасымалды электр аппараттары үшін ықтимал механикалық әсерлерді ескере отырып, осы мақсатқа арналған иілгіш кабельдер мен мыстан жасалған сымдар қолданылады.

Автоматты өрт сөндіру, өрт дабылы, авариялық жарық беру қондырғыларын қоректендіру үшін енгізу-тарату құрылғысынан бастап электр қуатын тұтынушыға дейін өзіндік электр желісі қарастырылады.

Құрылыс алаңында уақытша электр өткізгішін жұмыс орындарынан 2,5 метрден, өту жерлерінен 3 метрден, өту жолдарынан 6 метрден кем емес биіктікте оқшауланған өткізгішпен орындалып, сым арқан мен берік тіреулерге ілінеді.

Құрылыс алаңы аумағында жарықтандыру прожекторлары жеке тіреулерге орнатылады.

Прожекторларды жанғыш материалдардан жасалған шатырларда және полимерлі жылытқыштары бар ғимараттарда орнатуға жол берілмейді.

Өндірістік және басқа үй-жайларда пеш жағуды жылыту құралдарын пайдаланған кезде өрт қауіпсіздігі шаралары туралы нұсқаулық алған арнайы бөлінген тұлғалар (пеш жағушылар) жүргізеді.

Ғимараттар мен құрылыстарда (тұрғын үйлерді қоспағанда) пеш жағуды жұмыс аяқталғанға дейін кемінде екі сағат бұрын, ал емханаларда және басқа да тәулік бойы адамдар жаппай болатын нысандарда ұйықтағанға дейін екі сағат бұрын тоқтатылады.

Балалар күндіз болатын балалар мекемелерінде пеш жағу балалар келгенге дейін бір сағат бұрын тоқтатылады.

.Шатырларда барлық түтін құбырлары мен түтін арналары өтетін қабырғаларды әктеу қажет.

Пеш оттығына сұйық отынды жеткізу тек саңылаусыз металл отын өткізгіш арқылы ғана жүргізіледі. Тек зауытта шығарылған отын өткізгіш қосқыштар мен арматура қолданылады. Отын беру жүйесінен сұйық отынның ағуына немесе газдың шығуына жол берілмейді.

Жылу генераторларын монтаждау және пайдалану кезінде мынадай талаптар сақталады:

отынға арналған сыйымдылықтың көлемі, оны орналастыру және ауа жылытқышқа беру осы аппараттарға паспорттық деректер мен техникалық шарттардың талаптарына сәйкес болуы;

жылу шығаратын аппараттардың жанарғылары, отын өткізгіштердегі қосқыштар мен арматура тек зауытта дайындалған болуы;

жанарғылар жалынды үзбей және агрегаттың жылу жүктемесін қажетінше реттеу шегінде оны жанарғы ішіне өткізбей тұрақты жұмыс істеуі тиіс.

Жылу шығаратын аппараттарды пайдалану кезінде:

отын өткізгіштерінің герметикалығы бұзылған аппаратта және ондағы тиек клапаны ақаулы болса, форсунка корпусы жылу шығаратын аппаратпен тығыз қосылмаса, түтін жолдары, электр қозғалтқыштары мен қорғау аппараттары жарамсыз болса, сондай-ақ электр қозғалтқыштың жылу қорғағышы болмаса және өзге де ақаулықтарда, жұмыс істеуге;

ашық отын бактары бар аппаратта жұмыс істеуге;

тыныс алу құбырларының үй-жайлардың ішіне немесе шатыр үй-жайларына шыққан жолымен жұмыс істеуге;

ретке келтірілмеген форсункамен жұмыс істеуге (отын беру бұзылса);

жылу шығаратын аппараттарды қосу үшін резеңке немесе полимер шлангілер мен муфталарды қолдануға;

аппарат пен шығыс бактарының жанында жану тобы материалдардан жасалған қоршаулар орнатуға;

отын өткізгіштерді ашық отпен қыздыруға;

қысқа мерзімге тоқтап тұрғаннан кейін ауамен үрлемей жылу шығаратын аппаратты іске қосуды жүзеге асыруға;

жұмыс істейтін қоспаны көру тесігі арқылы жағуға;

жылу шығаратын аппарат жұмыс істеп тұрған кезде шамшырақтардың электродтары арасындағы саңылауды реттеуге;

жылу шығарғыштың ауа сорғыш коллекторында қорғаныштары болмаса, жұмысқа қосуға;

жұмыс істеп тұрған жылу шығаратын аппараттарды қараусыз қалдыруға немесе оларды қарауды балаларға тапсыруға;

жылу шығаратын аппараттарды пайдалану шарттарын бұзуға, оларды осы мақсатқа арналған үй-жайларға (орындарға) орналастыруға жол берілмейді.

Электрокалориферлерді монтаждау және пайдалану кезінде мынадай талаптар сақталады:

тек зауытта шығарылған, дабылы мен желдеткіш жұмыс істемегенде қыздырғыш элементтерге электр энергиясының берілуін болдырмайтын бөгет және шығатын ауаның температурасын бақылау және электр мен жылудан қорғауды реттеу автоматикасы жарамды электрокалориферлер пайдалануға беріледі;

электрокалориферді монтаждау, оны жұмысқа дайындау және іске қосу бұйымға пайдалану құжаттамасында баяндалған талаптарға сәйкес орындалады.

Калориферлерді пайдалану кезінде:

дабылды немесе бұғаттағышты сөндіруге;

электрокалорифердің корпусы мен желдеткіш арасындағы иілгіш ендірме үшін жанғыш материалдарды қолдануға;

электрокалориферден шығу жолындағы дайындаушы-зауыт белгілеген шекті рұқсат етілген температураны арттыруға;

желдеткіш жұмыс істемей тұрғанда электрокалориферді қосуға (қондырғыны әр іске қосқан сайын бұғаттағыш тексеріледі);

электрокалориферде немесе оның маңында киімді немесе басқа да жанғыш материалдарды кептіруге жол берілмейді.

1.4 Желдеткіш жүйелерін ұстау тәртібі
Желдеткіш жүйелерін пайдалану кезінде осы Қағидалардың ережелері, «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентінің талаптары сақталады.

Ауа өткізгіштердегі от жалынын бөгейтін құрылғылар (жапқыштар, шиберлер, клапандар), автоматты өрт дабылы немесе өрт сөндіру құрылғылары бар желдеткіш жүйелерінің бұғаттау құрылғылары, өрт кезінде желдеткішті автоматты түрде өшіретін құрылғылар техникалық құжаттамада белгіленген мерзімдерде тексеріледі және жарамды күйде ұсталады. Ысырма жетегінің сезгіш элементтері (тез балқитын құлыптар, тез жанатын ендірмелер, термосезгіш элементтер) жанғыш тозаңмен ластанудан уақытылы тазартылады.

Желдеткіш камераларында қандай да бір жабдық пен материалдарды сақтауға жол берілмейді. Желдеткіш камералары үнемі құлыппен жабылады. Оларға бөгде адамдардың кіруіне жол берілмейді.

5. 
   Тоңазытқыш қондырғыларын ұстау тәртібі
   

Тоңазытқыш қондырғыларына қызмет көрсетуді арнайы дайындықтан өткен адамдар жүзеге асырады. Олардың дербес жұмыс істеуіне рұқсат беру объект бойынша өкіммен жүзеге асырылады.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының машина және аппарат бөлімшелері үй-жайларында кемінде екі хладоагентті булардың газ талдағышы орнатылады, олар ағынды-сорғыш желдеткішпен және компрессорларды ажырату құрылғыларымен бұғатталады.

Хладоагенті (аммиак) бар баллондар арнайы қоймаларда сақталады. Оларды машина бөлімшелерінде сақтауға жол берілмейді.

Хладоагенттері бар коммуникацияларды эвакуациялау дәліздерінде және өтетін жерлерде, сатылы торларда, көтергіш шахталарында орналастыруға, сондай-ақ оларды өрт және жарылыс қауіпті үй-жай арқылы транзиттік төсеуге жол берілмейді.

Машина және аппарат бөлімшелерінің желдеткіш жүйелері басқа үй-жайлардың желдеткіш жүйелерінен оқшауланады.

Аппарат және машина бөлімшелерінің авариялық жарық беруі үнемі жарамды күйде ұсталады.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының машина және аппарат бөлімшелеріндегі жарылыстан қорғалған электр жабдығы техникалық ақаусыз күйде ұсталады.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының машина және аппарат бөлімшелерінің үй-жайларын пайдалану барысында жеңіл лақтырылатын элементтерін (панелдерді, терезелерді, есіктерді) құрылымдардың басқа түрлеріне ауыстыруға жол берілмейді.

Компрессорлар мен газ құбырларының герметикалығына жүйелі бақылау белгіленеді. Газ шығаратыны анықталған жағдайда ақаулығын жою үшін компрессорды тоқтату керек. Компрессордың тығыздағыштары арқылы хладоагенттің шығатыны анықталған жағдайда олар дереу ауыстырылуы тиіс.

Қысымда тұрған жабдықты жөндеуге, жұмыс істеп тұрған компрессорлар мен сорғылардағы тығыздағыштарды толтыруға және тартуға, жүйедегі қысымды төмендетпей (түсірмей) аппараттардағы және құбырлардағы фланецтерді тығыздауға жол берілмейді.

Компрессорлардың барлық үйкелетін бөліктері үнемі майланады.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларының машина және аппарат бөлімшелерін алдын ала тексеру кезінде жарылыстан қорғала жасалған кернеулігі 12 Вольттан аспайтын жарық беруге арналған тасымалданатын шамдарды пайдалануға рұқсат етіледі.

Жүйені толтыруды тездету үшін хладоагенттері бар баллондарды жылытуға жол берілмейді. Аммиагы бар баллондар ашық от көздерінен кемінде 10 метр және жылу беру аспаптарынан 5 метр қашықтықта алыс орналастырылады.

Майлау материалдарын компрессорлық үй-жайларда тек саны ауысымдық қажеттіліктен аспайтын жабық металл ыдыста сақтауға рұқсат етіледі.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғыларда компрессорға сұйық хладоагенттің түсу мүмкіндігін болдырмау қажет.

Аппараттардан майды жіберу май жинағышта ерітілген хладоагентті алдына ала сорып алғаннан кейін сол арқылы жүргізіледі.

Май жинағыштан май желдеткіш жұмыс істеп тұрған кезде суы бар ыдысқа жіберіледі.

Аммиакты тоңазытқыш қондырғылардың үй-жайларында ішкі өрт крандары шашыраған суды алуға мүмкіндік беретін шашыратқыш оқпандармен жабдықталады.

Компрессорлық бөлектеу үй-жайларында компрессорлармен құрылымдық немесе технологиялық байланысы жоқ аппараттар мен жабдықтарды орнатуға, сондай-ақ кеңселер мен қоймалар жасауға жол берілмейді.

Құбырларды, бекіту қондырғыларын және басқа жабдықты ашық оттың көмегімен қыздыруға жол берілмейді. Оларды қыздыру үшін ыстық су, бу немесе қыздырылған құм пайдаланылады.

Хладоагенттері бар құбырлар оларда тасымалданатын заттарға байланысты танып ажырату бояуымен және сандық белгілеулермен қамтамасыз етіледі.

Хладоагенттері бар құбырлардың қолданыстағы орналасу сызбасын, сондай-ақ хладоагентті тиісті жоспарды әзірлемей және оны бекітпей өзгертуге жол берілмейді.

Хладоагенттері бар құбырлардың механикалық зақымдалуы мүмкін жерлерге қорғайтын бүркеніштер, торлар, кішкене көпірлер орнатылады.

Хладоагенттері бар құбырлардың жанбайтын жылу оқшаулағышын жанатынға ауыстыруға жол берілмейді.

Тоңазытқыш станциясы кемінде екі шығу жолымен жабдықталады, оның біреуі тікелей сыртқа қарай орнатылады.

Тоңазытқыш станциясының үй-жайлары өздігінен сәл тығыз жабылатын есіктермен жабдықталады.

1.6 Инженерлік жабдықтың басқа түрлерін ұстау тәртібі
Инженерлік жабдықты пайдалану кезінде осы Қағидалардың ережелері, «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламентінің талаптары орындалады.

Ұйымдардың «өрт сөндіру бөлімшелерін тасымалдау» деген жұмыс режимі бар лифтіні пайдалануы ұйым басшысы бекітетін техникалық нормалармен регламенттеледі.

Ғимараттардағы барлық үй-жайлар тазалықта ұсталады. Қағаздарға және басқа да жанғыш қалдықтарға арналған себеттер мен жәшіктер үнемі тазартылып, қоқыстары ғимараттан тыс арнайы бөлінген орынға шығарылады.

Барлық жанғыш декорациялар, сахналық рәсімдеу, сондай-ақ көрермендер залының, дәліздің және басқа да үй-жайлардың терезелері мен есіктерінде қолданылатын перделеу өрттен қорғайтын құраммен өңделеді.

Әлеуметтік қызмет көрсету ұйымдарында жанғанда уыттылығы жоғары өнімдер шығаруы мүмкін полимерлі материалдар қолданылып жасалған жиһаз бен жабдықтарды пайдалануға жол берілмейді.

Темекі шегуге бөлінген орындар тиісті белгілермен белгіленіп, жанбайтын материалдан жасалған, үштен бір бөлігінен кем емес көлемде сумен толтырылған урналармен (күл салғыштармен) жабдықталады және алғашқы өрт сөндіру құралдарымен (өрт сөндіргіш немесе құмы бар жәшік) қамтамасыз етіледі. Үй-жайларында темекі шегуге арналған орындарды орналастырған кезде олардың ішіндегі қоршау конструкцияларын (едендер, қабырғалар мен жабындарды) өндеу жанбайтын материалдардан жасалады. Темекі шегуге арналған орындарда жұмсақ жиһаз қоюға жол берілмейді.

Ғимараттардың ішінде су құбырларын, канализация құбырлары мен жылыту жүйелерін жылыту үшін ашық от пен қыздырылған заттарды қолдануға жол берілмейді.

Әлеуметтік қызмет көрсету ұйымдарының қызметтік үй-жайларында тұрмыстық электр аспаптарын (тоңазытқыштарды, қысқа толқынды пештерді, электр жылытқыштарын, электр шәйнектерін) орнатуға және пайдалануға жол берілмейді.

Тамақты тек осы мақсаттарға арнайы бөлінген және жабдықталған жерлерде ғана дайындауға (ысытуға) болады. Бұл ретте тұрмыстық қажеттілікке арналған электр жылытқыш аспаптарын автоматты өшіру құралдарынсыз қолдануға жол берілмейді.

Әлеуметтік қызмет көрсету ұйымдарында үй-жайларды жарықтандыру үшін керосинді шамдар мен шырақтарды қолдануға жол берілмейді.

Электрмен жылыту құралдарын, үстел шамдарын, радиоқабылдағыштарды, теледидарларды, тоңазытқыштарды, шаң сорғыштарды тек зауыттан шыққан дұрыс штепсельді розеткалар арқылы ғана желіге қосылады.

Жұмыс аяқталғаннан кейін кезекші жарықтандырудан, автоматты өрт сөндіру қондырғыларының электрмен қоректендіру көздерінен, дабыл және түтін жою жүйелерінен, сондай-ақ технологиялық үдерістің шарттары бойынша тәулік бойы жұмыс істеуі тиіс электр қондырғыларын қоспағанда, барлық электр қондырғылары ажыратылады.

Әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінде қызмет көрсету персоналының тәулік бойлы кезекшілігі ұйымдастырылады. Кезекшінің қолында үнемі эвакуациялық шығу орындарының есіктеріндегі барлық құлыптардың кілттері жиынтығы болуы тиіс. Кілттердің басқа жиынтығы кезекшінің бөлмесінде сақталады. Екі жиынтықта да әрбір кілттің тиісті құлыпқа жататыны туралы жазуы болады.

Қоғамдық ғимараттардың түнгі кезекшілері телефон орнатылған үй-жайларда болады және қол электр фонарларымен қамтамасыз етіледі. Дәліздерде, холлдарда және басқа да эвакуациялау жолдарына кереуеттер орналастыруға жол берілмейді.
1.8 Көбікпен өрт сөндірудің автоматтандырылған қондырғысының мақсаты мен мәліметтер
Көбiктi өрт сөндiрудi автоматты қоюлар химия, нефтехимиялық өндiрiстердiң қорғауының жанында қолданады, басқа және жанғыш сұйықтық оңай тұтанатын болып көп еселi қолданылатын басқа объекттер, қойма және мұнайды ашық қора және мұнай өнiмдерi.

Көбікті өрт сөндіру қондырғыларының құрылғылары көп жағынан сулы өрт сөндіру қондырғыларына ұқсас. Автоматты дозатор бұл қондырғылардағы қосымша торап болып табылады, сондай-ақ көбік қоспалауыш та қосымша торап ретінде қолданылады. Көп жағдайда конструкцияны ықшамдау мақсатында көбік қоспалауышты қолданудан бас тартады, ал көбік түзуші қоспаны алдын ала қажетті көлемде дайындап, резервуарларда сақтайды.

Көлемнің бастапқыға қарағанда қаншалықты ұлғаятындығына байланысты көбіктер төмен (20-ға дейін), орташа (20-дан 200-ге дейін) және жоғары еселікті болады (200-ден аса) болады. Өрт сөндіру қондырғылары сәйкесінше төмен, орта және жоғары еселікті көбікпен өшіру қондырғыларына бөлінеді.

Спринклерліке көбікті қондырғылар шашылған су қажетті нәтиже бермегенде немесе тактико-техникалық көрсеткіш бойынша оны қолдану мүмкін болмағанда, бөлмедегі өртті жергілікті өшіру немесе оқшаулауға арналған.

Әуе-механикалық көбікпен өртті сөндірудің спринклерлік қондырғылары (ӘМП) негізінен аз, сулы спринклерлік қондырғылардан сонысымен ерекшеленеді. Айырмашылығы - сулы спринклерлер жабық автоматты әрекет ететін көбікті спринклерлік сулағыштармен алмастырылған және көбіктүзуші дозалайтын құрылғысы бар .

Көбiктi өрт сөндiрудi автоматты қоюлар химия, нефтехимиялық өндiрiстердiң қорғауының жанында қолданады, басқа және жанғыш сұйықтық оңай тұтанатын болып көп еселi қолданылатын басқа объекттер, қойма және мұнайды ашық қора және мұнай өнiмдерi.

Көбікті өрт сөндіру қондырғыларының құрылғылары көп жағынан сулы өрт сөндіру қондырғыларына ұқсас. Автоматты дозатор бұл қондырғылардағы қосымша торап болып табылады, сондай-ақ көбік қоспалауыш та қосымша торап ретінде қолданылады. Көп жағдайда конструкцияны ықшамдау мақсатында көбік қоспалауышты қолданудан бас тартады, ал көбік түзуші қоспаны алдын ала қажетті көлемде дайындап, резервуарларда сақтайды.

Көлемнің бастапқыға қарағанда қаншалықты ұлғаятындығына байланысты көбіктер төмен (20-ға дейін), орташа (20-дан 200-ге дейін) және жоғары еселікті болады (200-ден аса) болады. Өрт сөндіру қондырғылары сәйкесінше төмен, орта және жоғары еселікті көбікпен өшіру қондырғыларына бөлінеді.
Көбікті өрт сөндіру қондырғыларының әрекет мүдддесі мен құрылғысы.
Спринклерліке көбікті қондырғылар шашылған су қажетті нәтиже бермегенде немесе тактико-техникалық көрсеткіш бойынша оны қолдану мүмкін болмағанда, бөлмедегі өртті жергілікті өшіру немесе оқшаулауға арналған.

Әуе-механикалық көбікпен өртті сөндірудің спринклерлік қондырғылары (ӘМП) негізінен аз, сулы спринклерлік қондырғылардан сонысымен ерекшеленеді. Айырмашылығы - сулы спринклерлер жабық автоматты әрекет ететін көбікті спринклерлік сулағыштармен алмастырылған және көбіктүзуші дозалайтын құрылғысы бар .

Спринклерлік көбікті қондырғылардың құбырлары басқару торабынан соң көбіктүзушінің ерітіндісімен немесе ауамен (жылдың жылы мезгілінде ерітіндімен, суық кезінде ауамен) толтырылған болады.

Мұндай қондырғының су көзі (суретте көрсетілмеген) шаруашылық- немесе өндірістік-өрт сөндіру құбыр, сонымен қатар шынайы немесе жасанды өрт суқоймалары бола алады. Спринклерлік көбікті қондырғының екі суқоректендіргіші болуы керек: автоматтық 2 және негізгі 1. Автоматты суқоректендіргіш ретінде гидропневматикалық ыдыстарды қлолданады.

Кезекші режимде көбікті қондырғы 0,3 МПа (3 кгс/см²), 0,15 МПа төмен емес(1,5 кгс/см²) қысымдағы автоматтық суқоректендіргіштен судың тегеуріні әсерінде болады. Көбікті спринклер 4 іске қосылғанда, көбік берілуінің бастапқы сәтінде су берілуінің есебінен қамтамасыз етіледі . Бұдан кейін негізгі суқоректендіргіш (насосжоғарылатқыш) ретінде на есептік режимге шығады, кері

қақпақтың жабылу нәтижесінде автоматтық суқоректендіргіш сөнеді. Көбіктүзуші 8 дозалайтын құрылғының 9 көмегімен 7 ыдыстан кран арқылы беріледі. 7 ыдыстағы көбіктүзуші негізгі және автоматты суқоректендіргіштерде қысымды 0,2—0,3 МПа (2—3 кгс/см²) көтеретін ауаның артық қысымда болады. Көбіктүзушінің берілуі жапқыш -реттегіш құрылғымен 8 бір уақытта жүйенің әрекетке келуімен қосылады. . Дозаторға 9 көбіктүзуші қондырғы арқылы ағатын су шығынының 4—6% (ПО-ЗАИ-3% үшін) көлемінде түседі,.

Сондай-ақ өрт хабарын қабылдау-тексеру құралдары мен өртті басқару құралдарының қызметін қоса атқаратын бұйымдарға да таралады. Бұл жағдайда осы бұйымдар өрт хабарын қабылдау-тексеру құралдары мен өртті басқару құралдарына қойылатын талаптарды қанағаттандыруы тиіс.

Өрт сөндіруді басқару құралы: Автоматты өрт сөндіру құралдарын басқару сигналдарын қалыптастыруға, олардың жай-күйін бақылауға, жарықпен және дыбыстап хабарлауыштарды, сондай-ақ әртүрлі ақпараттық кестелерді басқаруға арналған қабылдау-тексеру құралдарынан, хабарлағыштардан (сигнал сүйреткісінен) хабарларды қабылдайтын өрт сөндіру сигнализациясы қондырғысының құрамдас бөлігі.

- өрт хабарын қабылдау-тексеру құралы: Өрт хабарлағыштарынан ақпарат қабылдауға, өрттің шығуы немесе қондырғының ақауы жөнінде сигналды өндіруге, өрттен қорғау жүйелерін қосу сигналын қалыптастыруға және команданы басқа қондырғыларға жеткізуге арналған өрт сөндіру синганилизациясының қондырғысының құрамдас бөлігі.

- өрт сигналы қондырғысы: Қорғалатын нысандардағы өртті анықтауға, өңдеуге, осы нысандардағы өрт туралы хабарды берілген түрінде ұсынуға, арнайы ақпараттарды және (немесе) автоматты өрт сөндіру қондырғыларын қосуға команда беруге арналған техникалық құралдар жиынтығы және техникалық құрылғылар.

- өрт сигналының сүйреткісі: Өрт сигналы жүйесіндегі қабылдау-тексеру құралы мен өрт хабарлағышы арасындағы электрлік қосқыш желі.

- өрт хабарын қабылдау-тексеру және өрт сөндіруді басқару құралдары: Белсенді (тоқты пайдаланатын) өрт хабарлағыштарын электр қорымен қамтамасыз етуге, олардан сигнал қабылдауға, ақпараттар беруге, жарық және дыбыс хабарлауыштарын басқаруға, сондай-ақ өрт сөндіру қондырғысы мен түтін сейілту жүйесін іске қосатын (жіберетін) және желдеткішті ажырататын шыға беріс сигналдарын қалыптастыруға арналған өрт сигналы қондырғысының құрамдас бөлігі.

1. ӨҚТҚ құрылысында қорғаныстық жерге тұйықтау "Жер" клеммасы болуы тиіс.

2. ӨҚТҚ құрылысы кем дегенде 20 МОм оқшаулаудың электр кедергісін қамтамасыз етуі тиіс:

- "220 В" көзінінің бірге біріктелген клеммалары арасында, "220 В" көзіне қосуға арналған АӨСҚ басқару құралдары клеммалары арасында және ӨҚТҚ-ның бірге біріктелген басқа клеммалары арасында;

- "220 В" көзінінің бірге біріктелген клеммалары, "220 В" көзіне қосуға арналған АӨСҚ басқару құралдарының клеммалары және ӨҚТҚ-ның қорғаныстық жерге тұйықтау клеммасы (корпусы) араларында;

- ӨҚТҚ-ның қорғаныстық жерге тұйықтау клеммасы (корпусы) және бірге біріктелген басқа барлық құралдардың клеммалары араларында.

3. Қалыпты және авариялық жұмыс режимдерінде ӨҚТҚ құрылысының кез-келген бөлшегінің температурасының ұлғаюы МСТ 12.2.006 бойынша рұқсат етілетін мағынадан аспау керек.

Жалпы ережелері

1. ӨҚТҚ-ны сынау, тексеру және параметрлерін өлшеу, олардың климаттық әрекеттерге шыдамдылығын тексеруді қоспағанда, қалыпты климаттық жағдайларда МСТ 15150 бойынша жүргізілу керек.

2. Пайдаланылатын жабдықтардың негізгі техникалық сипаттамалары нақты сынақ түріне арналған нормативтік құжаттар бойынша сыналатын жабдыққа қойылатын талаптарға сай болу керек.

Сынақ жүргізу

1. Қызметін тексеру, параметрлерін өлшеу және сынау ӨҚТҚ-ның барлық ішкі электр тізбектерін қосып, оның жұмысының барлық режимдерін біріндеп еліктету жолымен ӨҚТҚ-ның нақты түріне арналған техникалық шарттарға сәйкес жүргізілу керек.

Егер барлық жұмыс режимдерінде атқаратын қызметтері ӨҚТҚ-ның нақты түріне арналған техникалық шарттарға сәйкес болса, ӨҚТҚ 4.2.1.3 бойынша қызметін тексеруден өтті деп саналады.

2. ӨҚТҚ-ның тоқ кернеуінің өзгеруіне шыдамдылығын тексеру үшін 4.2.3.1 бойынша сынауды 4.2.3.1 т. көрсетілген шамада кернеудің өзгеруін қамтамасыз ететін сынау жабдығында жүргізу керек.

Сынау тұрақты температураға жеткеннен (жылытудан) кейін жүргізіледі. Сынау ең аз мағынадан тоқ кернеуін ақырын бір тарапқа, содан соң екінші тарапқа өзгертумен тұжырымдалады.

Егер сынау кезінде және одан кейін де құралдың жалған қосылуы болмаса ӨҚТҚ сынақтан өтті деп саналады және ол 4.2.1.3 т. талаптарын қанағаттандырады.

3. ӨҚТҚ-ның тоқ тізбегі мен дабыл желілеріндегі кедергілердің әсеріне шыдамдылығын тексеру 4.2.3.2 т. бойынша сынау жабдығында және МСТ 30379 сәйкес іске асырылу керек.

Егер сынау кезінде және одан кейін де құралдың жалған қосылуы болмаса ӨҚТҚ сынақтан өтті деп саналады және ол 4.2.1.3 т. талаптарын қанағаттандырады.

ӨБҚ келесі қызметтердің орындалуын қамтамасыз ету керек:

- өрт сөндіру құралдарын автоматты қосу;

- өрт сөндіру құралдарын қашықтан қосу;

- өрт сөндіру құралдарын автоматты қосу режимін ажырату және қалпына келтіру;

- жарық және дыбыс дабылының байланыс желілерін, соның ішінде хабарлауыштарды тексеру;

- жарық дабылы сақталған жағдайда дыбыс дабылын қолмен ажырату. Дыбыс дабылының ажыратылған күйі жарық индикациясымен бейнелену керек;

- объектінің өртке қарсы қорғану техникалық құралдары мен басқа инженерлік (технологиялық) жабдықтарын басқару үшін командалық серпін қалыптастыру;

- негізгі көзде кернеу жоғалса, қорғалатын объектіні электрмен жабдықтаудың негізгі көзінен ӨБҚ-ын резервтегі көзге ауыстырып қосу және кернеу қалпына келгенде негізгі көзде жалған сигналдарды қалыптастырмай қайта қосу;

- электрмен жабдықтаудың жұмыс және резервтік көздерінде кернеудің бар-жоғын көрсетін жарық индикациясы;

- резервтік қор көзіне ауысуды көрсететін жарық индикациясы;

- ӨБҚ-ның өрт сөндіру құралдарын автоматты қосу режиміндегі жұмысын көрсететін жарық индикациясы;

- өрт сөндіру құралдарын автоматты қосу режимін ажыратқанды көрсететін жарық индикациясы;

- өрт сөндіргіш заттар берілетін бағытын көрсете отырып, өрт сөндіру құралдарын қосуды көрсететін жарық индикациясы;

- ӨБҚ-дан ӨҚТҚ мен өрт сөндіру құралдарына өткізетін байланыс желілерінің ақауы жөніндегі жарық дабылы;

- өрт сөндіру құралдарының қосылуын тіркейтін қондырғылардың электр тізбектерінің ақауы жөніндегі жарық сигнализациясы;

- объектінің өртке қарсы қорғану инженерлік (технологиялық) жабдықтарын басқаруға арналған электр тізбектерінің ақауы жөніндегі жарық дабылы;

- өрт сөндіру құралдарын қосу жөніндегі дыбыс дабылы;

- ӨБҚ-дан өрт сөндіру құралдары мен өрт сөндіру құралдарының қосылуын тіркейтін қондырғыларына, сондай-ақ объектінің өртке қарсы қорғану инженерлік (технологиялық) жабдықтарын басқаруға арналған электр тізбектерінің өткізетін байланыс желілерінің ақауы жөніндегі дыбыс дабылы. Ақау жөніндегі дыбыс дабылы өрт сөндіру құралдарын қосу жөніндегі дыбыс дабылына өзгеше үндестікте болу керек.

- жұмыс істейтін сорғыштарды (өрт сөндіретін және сорғыш-дозатор) автоматты қосу;

- жұмыс істейтін сорғыш қосылмаған жағдайда немесе белгіленген уақыт ішінде режимге шықпаған жағдайда резервтік сорғыштарды (өрт сөндіретін және сорғыш-дозатор) автоматты қосу;

- бекітетін арматураның электр жетегін автоматы қосу;

- дренажды сорғышты автоматты қосу мен ажырату;

- өткізгіш құбырлардағы және гидропневматикалық сыйымдылықтардағы кеміп қалған өрт сөндіргіш заттар мен сығымдалған ауаның орнын толтыратын қондырғыларды өз орнынан басқару;

- қолмен қосу мүмкіндігін сақтай отырып, сорғыштарды автоматты қосуды қолмен ажырату;

- басқару тораптарының іске қосылуын тіркейтін және өрт сөндіру сорғыштары мен сорғыш-дозаторларды автоматты қосуға командалық серпін қалыптастыратын электробұрамалардың, құралдардың электр тізбектерінің дұрыстығын автоматты тексеру;

- резервуардағы, дренаж шұқырларындағы, бөлек сақталатын көбік қалыптастырғыш сыйымдылықтардағы авариялық деңгейді автоматты тексеру;

Жарық дабылдарын беру:

- өрт сөндіру сорғыштарын, сорғыш-дозаторларды, дренаж сорғыштарын автоматты қосуды ажырату жөнінде,

- электробұрамаларды басқаратын электр тізбектерінің ақауы жөнінде (шақыру бағыттарының түсіндірмесімен),

- электроысырмалардың сыналануы жөнінде (бағыттардың түсіндірмесімен шақыру бойынша),

- электроысырмалардың қалпы жөнінде (ашық);

Жарық және дыбыс дабылдарын беру:

- сорғыштарды қосу жөнінде,

- қондырғының ақауы жөнінде, электрмен жабдықтау көздеріндегі кернеудің жоғалуы жөнінде, гидропневматикалық сыйымдылықтағы қысымның төмендеуі жөнінде, электрлік ысырмалардың сыналануы жөнінде, ілмекті қондырғылардың электрлік басқару тізбектерінің ақауы жөнінде (жалпы сигнал),

- судың, резервуардағы көбік қалыптас-тырғыштың, сыйымдылықтың, дренаж шұқырларындағы (жалпы дабыл) авариялық деңгей жөнінде.

1. 
   Көлемді – жоспарлы шешім
   

Жуалы ауданы «Бурный ірімшік зауыты» ЖШС-гі Бауыржан Момышұлы ауылы, Көктем №17 көшесінде орналасқан. Өрт сөндіру бөліміне дейінгі арақашықтық – 3 шақырым.

«Бурный ірімшік зауыты» ЖШС 1951 жылдың қаңтар айынан бастап іске қосылған. Ол өз өнімдерін күні бүгінге дейін үздіксіз шығаруда.

«Бурный ірімшік зауыты» өнімдері Республика көлемінде ғана емес, Одақтың өзінде де танылып отырды. Жарыстарға қатысып, бірнеше рет марапатталған.

«Бурное ірімшік зауыты» ЖШС тұтынушылардың үлкен сұранысына ие болып отыр. Халықаралық ИСО 9001 - 2000 сериялы стандартының талаптарына сәйкес 2007 жылдың 13 - ші қазанында сертификатына ие болған.

1951 жылға дейін Күреңбел және Қарасаз (Самсоновка және Петровка) ауылдық мекенінде шағын зауыттар жұмыс жасаған. Олардың бірігуінен Жуалы аудандық ірімшік және сары май шығару зауыты іске қосылды. Бұл кезде жылына 25 - 30 тонна сүтті өңдеген болса, қазіргі қуаты 70 тонна өнім шығаруда сүтті өңдей алады.

Сүтті қабылдау қыстың күндерінде тәулік бойы бірақ рет қабылданып отырған. Ал көктемгі, жазғы мезгілдерде тәулігіне екі реттен қабылданған. Осы жылдары өнімнің төмендегідейі өндірілген: «Советский», «Голландский», «Российский», «Пошехонский» ірімшіктері, «Крестьянское»

сары май, балмұздақтар, айран, творог, сүт қанты, майсыз ірімшік, қаймақ.

1951 жылы зауытқа температурасы 90 - 95% қысымы 0,3 Па бар ыстық сумен ірімшікті өңдеу технологиясы ендірілді және оның нәтижесінде жұмыстың өнімділігі 3 есе артты.

1956 - 1963 жылдары зауыт сүт, қант шәрбәтін (сироп), құрғақ ұнтақ өндіре бастады. Оны медициналық орталықтарға жіберіп, пенцилин алуға қолданылған.

1962-1963 жылдары зауыт «Казгипромясомолпром» Алматы институтымен бірге ірімшіктің жаңа түрін алу мақсатында тәжірибелер алмасқан.

Мұнда майсыздандырылған сүтке табиғи май қосу арқылы ультрадыбыстық құрылымы пайдаланған және нәтижелерінен жоғары жетістіктерге жеткен.

1963 жылы қазан айынан бастап зауыт өзінің жақсы көрсеткіштерімен таныла бастады. Зауытта жылсайын жиналыстар, семинарлар, конференциялар жиі ұйымдастырылды.

1965 жылы «Альфа - Лаваль» вакуумдық аппарат орнатылды. Оның ылғалды буландыру сағатына 500 кг, кейінірек 1000 кг жетті.

1969 жылы күш қуаты 4 есеге артқан зауытта 7,7 мың тонна сүт өңдеген. Сүт аудандағы 24 колхоз және совхоздан жеткізілетін.

1971 жылы зауыттың алғаш рет Республикалық байқауда «Российский» ірімшігіне ұлттық «Тауар таңбасын» берді және дипломмен марапатталған.

Ал 1974 жылдың тамыз айында «Голландский» ірімшік «Тауар таңбасына» ие болды.

Осы жылы зауытты жаңа жабдықтармен, яғни ірімшік цехта бу өндіргіштігі 5 тонна «Венгерский» ірімшік ванналарын орнатты. Ал пресцехта 4 секциялық 4 пресстегіш жабдық қайта жаңартылды.

Қабылдау - аппарат цехта 10 тонналық пастерлегіш және салқындатқыш орнатылды.

Цехтардың ішіндегі жабдықтардың жаңартылуы, цехтардың көлемдерінің өсуіне ықпал етті. Өнім өндіру күші 2 - 3 есе артты.

1973 - 1975 жылдары зауыттың өндіру қуаты 4 - 5 есе өсіп, жақсы нәтижелер көрсетті.

1979 - 1992 жылдары сүт өндірушілердің көлемінің азайып, сүт өнімдерінің көлемі кеміп кетті. Осы жылдары зауыттың жұмысы әлсіреді. Бірақ, зауыт ұжымы жұмыстарын тоқтатпады.

«Бурный ірімшік заводының» ғимараттары-барлығы бір қабатты.Жалпы көлемі 9,024 га. Әкімшілік,қоймалар,жуу бөлмелері,мұздатқыш,дүкен,өңдіріс,дизельді аппарат бөлмелері, компрессор цехы, сорғыш бөлмесі,гараждар,қазандық,шеберхана бөлмелерінен және сүтті тағамдар қоймаларынан тұрады.Әкімшілік ғимараты: сыртқы қабырғасы,қалқалары-күйген кірпіштен қаланған,цемент қосып,құммен сыланған.Жабындысы-темір бетонды плита,шатыры- ғимараттары:сыртқы қабырғалары, қалқалары-күйдірілген кірпіштен қаланған, жабындысы- темір бетонды плита,отқа жанбайды. Шатырлары- темір шифермен жабылған, жылыту жүйесі- орталықтандырылған қазандықтан жылытылады, табиғи газ. Жарық жүйесі- электрлі. Ғимараттың қабырғалары- таспен, алдыңғы кіре беріс жағы- пескоблокпен қаланған.

Біздің облысымызда да өндірісте жаңа да озық технологияны кеңінен пайдаланып, бәсекеге қабілетті өнім шығаруға ұмтылушылар қатары көбейіп келеді. Солардың қатарында Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Бауыржан Момышұлы ауылында орналасқан «Бурное ірімшік зауыты» ЖШС жатады.

Бұл кәсіпорынның 60 жылдық тарихы бар ірімшік өндіретін өндіріс орны. Тәулігіне 70 тоннаға дейін сүт өңдей алады. Бұл зауыт КСРО кезінен бастап Бүкілодақтық көрме байқауларға шығарылған ірімшік өнімдері бірнеше рет жүлде алып, дипломдармен марапатталып келеді.

«Бурное ірімшік зауыты» ЖШС уақыт талабына сай жұмыс істеуде. Өнімдердің құрамында концентрат тұрақтырандырылған және химиялық бояулары жоқ. Өнім-табиғи.

Бір қатары болмаса, сүттің барлық құрамдас бөліктері тығыздалған күйі ірімшікке өтеді. Ірімшіктің ақуыздары мен майлары тез әрі жеңіл сіңіріледі. Ол өмірдлік қажеттілігi бар минералды тұздар, кальций тұздары кез келген азық-түлікке қарағанда Ірімшікте көп кездеседі.

Ауласына: Көктем көшесінен кіруге болады. Екі қарауыл кезектесіп, тәулігімен күзетеді. Өрт болған жағдайда 2–12 -59 нөмірлі телефоны арқылы, өрт сөндіру бөлімінің кезекші диспетчерлік пунктіне 101 немесе 2 -13 -84 нөмірлі телефонында хабарлауына болады. Компрессор цехында-600 кг аммиак сақталады.

Ауласында сыйымдылығы- 200 м. куб өрт суаты орналасқан,тәуліктің кез келген уақытында суды алып, пайдалануға жарамды.

Кәсіпорында қазір 49 адам жұмыс істейді. Қабылдау - аппарат цехындағы жабдықтар жаңаланғаннан бері жұмыс жақсы жүріп жатыр. Бұрын 25 - 30 тонна сүт өңдесе, қазір 70 тонна сүт өңдейді. Күніне бес тонна сары май мен ірімшік өндіреді. Яғни күніне 500 кг ірімшік мен 100 кг сары май өндіреді. Майдың екі сорты өндіріледі.