Кен орынды жобалау және игеру тарихы

1.5 Игерудің жағдайы

Құмкөл мұнай кен орнының игерілуі 1990 жылы мамыр ойынан басталды. (І кешен бойынша 1 кесте мен 2- суретте көрсетілген).

1992 жылдан бастап мұнаймен бірге су және газ қосылып шыға бастады. 1991 жылы 1192,43 мың тонна сұйық өндірілсе, оның 1169,25 мың тоннасы мұнай, 1,94% газ өндіру 92,99 млн. м³ 1992 жылы 1393,04 мың.т сұйықтың 1318,5 мың тоннасы мұнай, сулануы 3,26 процент газ өндіру 87,69 млн.м³.

1993 жылы Южказнефтегаз өндірстік бірлестігі бойынша белгіленген шаралар арқасында. Мұнай өндіру 1677,5 мың. тонна, газ өндіру 111,73 млн.м.куб болады. Мұнай фонтандық және штангілі терең сорапты НСН-25.44/30/15 және НСН-25.57./30/15 түрлері қолданылады. Жыл басынан бері 3 қондырғы тобы (ГУ-8, ГУ-14, ГУ-16) және 2 өлшеу қондырғысы іске қосылды.

1992 жылы 23 ұңғыма пайдалануға берілді (№№1004, 2056, 2056, 2057, 1015, 2050, 2054, 2055, 3009, 1005, 1006, 1007, 2025, 2026, 2027, 2034, 2035, 2036, 1002, 1003, 2012, 2018, 2019, 2011). Механикаландырылған тәсілге 11 ұңғыма аударылды (№№347, 150, 1013, 346, 343, 134, 24, 32, 1009, 135, 340)
1 кесте - Құмкөл кен орнының І кешенінің негізгі технологиялық игеру көрсеткіштері

T жыл	Мұн-ай өнді-ру, мың. тон.	Бас-тап-қы қор-дан алым қар-қыны №	Қаб-ат қы сымы ның өзге-руі, МПа	Жинақт-алған мұ-най өндіру мың.тон	Жылдық Сұйық өндіру, мың.тон	Жин-ақтал ған сұйық өндіру мың.т.	Сула-нуы, %
1998	244.3	4.34	11.09	244.3	2443	24.3	-
1999	519.1	3.7	10.5	763.4	528.27	772.57	1.74
2000	723.07	3.56	10.3	1486.47	743.15	1515.72	2.70
2001	918.1	3.43	10.5	2404.47	953.13	2468.85	3.67
2002	965.14	2.95	10.5	3369.73	1050.17	3519.02	8.09
2003	857.5	2.9	10.45	4227.395	1019.4	4538.618	15.90

2000 жылы су айдау 1267,620 мың.м.куб, игеру басынан бері 1922,825 мың.м.куб. Айдауға керекті судың 3613,6 мың.м.куб жетпейді, яғни 44.6 процент сулану 4,8 процент. 1998 жылы кен орны бойынша 1805623 тонна сұйық мұнай 5,5 млн. м³ газ және 1925655 тонна сұйық өндірілді. Жоспардан жоғары 40123 тонна мұнай өндірілді.

Кен орны бойынша орташа өнімнің сулануы 6,2 процентті құрады. 2001 жылдың ішінде 5 топтық қондырғы орташа тәулік шығымы ІІ-кешені бойынша 37,5 тонна мұнай және ІІІ-кешені бойынша 26.8 тонна мұнай беретін 33 өндіру ұңғымалары енгізілді 120 ұңғыманың тәуліктік өнімі, орташа шығымы тәулігіне 50,4 тонна құрады (жоба бойынша бір ұңғыманың шығымы 35 тонна тәулігіне құралған), яғни шығымының жобадағы деңгейден жоғары болуы 44 процентті құрайды. Жобаға сәйкес мұнай өндірудің жылдық көлемі 1800 мың тонна, 187 өндіру ұңғымаларын тұрғызу қарастырылған.

2001 жылдың аяғында өндіріс объектілерін тұрғызу 66,3 процентті құрады.

Кеніштегі қабат қысымын ұстау үшін, игерудің технологиялық кестесі қарастырылған үш игеру кешендеріне тоғыз нүктелі кесте бойынша қабатқа су айдау жүргізіледі.

Қазіргі барлық айдау қоры 24 ұңғыманы құрайды. Су айдау, су тарату пункті арқылы (СТП), бір ШССБ (БКНС) 3 сорап жұмыс істейді айдау қысымы 10,7;10,8 МПа. Жылына ұңғымалар бойынша қабатқа айдалған су көлемі №2 кестеде көрсетілген. І-кешенге су айдау, айдау ұңғымалары (№ 24, 101, 102, 103, 104, 1001, 1008, 1009, 1012, 1021,1025) жүзеге асады және 30 өндіру ұңғымаларына әсер етеді.

Айдау аймағынан алысырақ жатқандықтан ІІ және ІІІ қатардағы № 1015, 1014, 1009, 1010, 1004, 1005, 1006, 10б ұңғымалары әсер аймағынан тыс қалды.

1998 жылы І-кешен бойынша қабатқа 1019169 м³ су, ал игеруден бері 2630262 м³ су айдалды.ІІ-кешенге су айдау 13 ұңғыма бойынша (№ 200, 202, 203, 2003, 2006, 2007, 2017, 2031, 2035, 2057, 2053, 2064, 2065) жүзеге асырылады және 48 өндіру ұңғымаларына әсерін тигізеді.

Айдау өрісінен ІІ және ІІІ қатарда орналасқан 13 ұңғыма айдау әсерінен тыс қалды. 1998 жылы қабатқа 698115 м³ су, ал игеруден бері 827377 м³ су айдалды.

Үшінші кешенінде бар болғаны 3 айдау ұңғымалары а 303,3001,3008 жұмыс істейді және айдаумен 13 өндіру ұңғымаларын қамтиды.

2 кесте – Құмкөл кен орнының мұнай өндіру және су айдау көрсеткіші

t жыл	Мұнай өндіру мың. тонна		Сұйық өндіру мың.тонна		Су айдау мың. тонна
	жоспар	Нақты	жоспар	нақты	жоспар	Нақты
1998	111.9	244.3	113.8	244.9	170.9	-
1999	332.7	519.1	344.4	528.27	515.3	140.2
2000	585.7	723.07	625.5	743.15	930.1	475.79
2001	725.6	918.1	00.6	953.17	1183.1	995.17
2002	867.6	965.14	995.1	1050.4	1448.1	1019.17
2003	961.8	857.5	1128	1019.4	1648	895

2000 жылы бойынша қабатқа 206352 м³ су, ал игеруден бастар 531544 м³ су айдалды. Жылына мұнайлы қабаттарға бар болғаны 2013635 м³ су айдалды.

Кешендер бойынша алудың орнын толтыру 78,8; 58,3;82,3 процентті құрайды.

Кен орны бойынша мұнай өндіруді арттыру негізінен жаңа ұңғымаларды енгізу арқасында болады. 1998 жылы пайдалануға 95 өндіру ұңғымасы берілді. Олар бойынша өндіру 462,527 мың. тонна мұнайды құрайды. Ай бойынша игеруде мұнай өндірудің төмендеуі көрінеді. Бұл сол уақыттағы Сібір жеңіл мұнайының келмеуіне байланысты ұңғымалардың бір бөлігін тоқтатуға мәжбүр болдық. Өйткені Құмкөл мұнайы қою, сондықтан Сібір жеңіл мұнайын араластыру керек. Қантар айы бойынша 89.0 мың.тонна мұнай және 15,771 мың. тонна сұйық алынды, ал 1998 жылдық алдыңғы айларынан өндіру деңгейі екі есе төмен.

Айдау ұңғымалардың орташа қабылдағыштығы 2.94 м³/тәулік болғанда қабатқа су айдау 218,6 мың. м³ болды. Бұл кезде су айдаумен өндіру 161.4 процентті құрады. Ұңғымадан өндірген орташа тәулік өнімі 42,2 м/тәулік. Ақпан айында 24.0 мың тонна мұнай алынды, бұл жағдайда барлығы 539 ұңғыма/күн жұмыс жасады. Қабатқа 174.8 мың.м³ су айдалды, қазіргі жағдайда 129,3 процент құрайды.

Наурыз айында І кешенінің сулануына байланысты және қысымның көбеюіне байланысты ұңғыма төңірегінің қабылдауының нашарлауына байланысты көптеген ұңғымаларда сулануы артты. Соның әсерінен мұнай және газ ғылыми зерттеу және жобалау институтының ұсынысы бойынша су айдау тоқтатылды. Сәуір айынан бастап тоқтатылған және жаңа ұңғымаларды жұмысқа қосуға байланысты мұнай өнімі өсе бастады. Оның өзінде мамыр айында 194.7 мың.тонна деңгейіне жетіп тұрақтанды. Мұнай өндірудің одан әрі өсуі, ай сайын 5-15 аралығында жаңа өндіру ұңғымалардың іске қосылуына байланысты болды.

Пайдалану нақты қарының 138 ұңғымасы, яғни 66,3 проценті сусыз өндірілді, 6,2 проценті яғни 13 ұңғыма 20 процентке дейін, 36 ұңғыма,яғни 16,8 проценті 50 процентке дейін, 13 ұңғыма, яғни 6,2 проценті 90 процентке дейін, 4,3 проценті, яғни 9 ұңғымада 90 проценттен жоғары сумен өндіреді.

2002 жылы бүкіл кен орны бойынша өнімнің орташа сулануы 9,9 процентті құрайды. 2002 жылы айдауға 10 жаңа ұңғыма енгізілді оның ішінде І-кешен-2 ұңғыма (№1009, 1017), ІІ-кешен-5 ұңғыма (№№ 2012, 2061, 2075, 2078, 2802) және ІІІ-кешен 3 ұңғыма (№№ 3015, 3017, 3023). Жұмыс жасамай тұрған ұңғымалардан 3 ұңғыма жұмысқа енгізілді. № 201, 2020 (ІІ-кешен) және №300 (ІІІ-кешен). 1999 жылы қабатқа 2471,459 мың.м³ су айдалады. Орнын толтыру 78,8 процент болды, 1999 жылы 1 кварталға осының өзі қабат қысымына әсерін тигізеді. Ақпан және наурыз айларында қабат қысымының І және ІІ-кешенінде 0,63-0,67 МПа және ІІІ-кешенінде 1,75 МПа дейін өсуі белгіленді.

01.01.03 жылы І-ші игеру кешені бойынша 69 ұңғыма бұрғыланды, соның ішінде 48 пайдалану, 12 су айдау 2 бақылау және 6 зерттеу ұңғымалары. 48 пайдалану ұңғымасының 45-і жұмыс істейді, тоқтап тұрғаны-3 ұңғыма (№№ 1002, 1003 сулануы 70 процентке дейін және ұңғыма № 1003)

Су айдау ұңғымаларының пайдалану қоры 12 ұңғыма, оның ішінде істеп тұрғаны 9,1 ұңғыма тоқтап тұр. (№ 100 апатқа ұшыраған) және 2 ұңғыма жабдықтауды күтіп тұр.

01.01.00 жылы кешен бойынша мұнайдың жинақталған өндіру 4227,395 мың. тонна алынатын қардың 14.6 процентін құрайды сұйықтық жинақталған өндіру 4538,618 мың, тонна қабатқа жинақталған су айдау 3525,945 мың.м³, жинақталған орын толтыру 62,9 процент құрайды.

2002 жылы І-кешен бойынша 857,518 мың,тонна мұнай, 8575,2 мың.м³ газ өндірілген. Талдау кезеңінде алымы қарқыны бастапқы қордың 2,95 процент құрайды. Кешен бойынша сұйық өндіру 1019,467 мың,тонна осы кезде өнімнің сулануы 15,9 процент болды.

Жыл басынан бастап қабатқа 895,683 мың.м³ су айдалды, күнделікті орын толтыру 72,5 процент. Тәуліктілік орташа мұнай шығымы 41,3 тонна/тәулік, сұйық бойынша 45,8 тонна/ тәулікті құрайды.