Дипломдық жоба Тақырыбы : «Ғасырлар тереңінен»

Ол үшін бөлшектерді қосудың түрлерін, тігіс типтерін қойып тігу 1 см., аралығындағы тігіс санын, тігіс енін қолданылатын ине жіп номерін ескеру қажет. Ылғалды жылумен өңдеу (ВТО) тәртібін қолданылатын құралмен мата түріне қарай таңдайды. Ылғалды жылумен өңдеу кезінде температураны, уақытты және престеу қысымын ылғалдықты ескеру қажет. Дымқылдық жылулық жұмыстан бұйымдардың сырт көрінісін дымқылдап жылулық өңдеуден өткізудің сапасына байланысты болды. Сондықтан оны дұрыс орындалудың үлкен маңызы бар. Модельге қарай көйлектерді түймеліктер әр түрлі сыдырма (молния) түймеліктер әр түрлі. Түймеліктердің тігістің артқы бөліктің ортаңғы тігісінде өңдейді.сыдырма түмеліктің тоқыма лента сын бекіту бет жоқ бойынша әрлеу тігіс арқылы 2 тәсілмен, 2 жағынан бүйірлік тігістен бірдей қашықтықта және түрліше қашықтықта жүргізеді, тігіс жолын бұйымның матасын түстік жібек жіппен жүргізеді. Сыдырма түймеліктің сыдырмасы біріктіріп тіккен кезде тігіс әдіп астында көрінбейтін болып қалуы тиіс.

Сыдырма түймелікті оның сырмасымен толық жаба отырып өңдеу мұндай түймелікті өңдеуден ерекшелігі сыдырма түймелікті оның оң жақ лента сыдырмасын көйлектің алдыңғы бөлігі астына ауыстыра (орталық тігіс сызығына 3-5 мм) бекіту болып табылады.

Бұйымды дайындаудағы технологиялық реттілік

кесте 13

Ұлттық ерекшеліктерімізбен дәстүрлерімізді көрсете отырып, сол дәстүрлерімізбен салттарымызды дамыта отырып қана таң тамаша етерімізді ұғынған жөн.Ұлттық киім - көненің көзі. Өзіне тән ерекшеліктерін сақтап бізге жеткен заттың тұрмыстық мәдениеттің бірден – бір көрінісі. Оны ескерткіш ретінде сақтап болашақ ұрпаққа жеткізу және киім дизайнындағы жобалау әдістері арқылы жаңа үлгілерін жасау жасау барысында дипломдық жобада көптеген ізденістер жасалынып, зерттелінді.

Дипломдық жобадағы көрсетілген бөлімдердің барлығы зерттелініп барып, соның нәтижесінде негізделді және ұлттық киімдердегі даму тарихы туралы материалдар жинақталып, ұлттық ерекшеліктер сипатталды. Оны тігуге қолданылған материалдар, әшекейлер және сәндік өнерге жалпы сипаттама берілді. Ұлттық бояу мен түс, мата өрнегі ерекшеліктері сипатталды. Тарихи деректерге сүйене отырып ертедегі мезолит және неолит заманындағы дүниеге келген тасқа шегіп жазу мәдениеті арқылы дипломдық жұмыстың тақырыбы «Ғажайып аяш» деп аталды.

Киім жиынтығының образды ассоцативтік негізгі ізденіс эскиздері – көлем, тепе – теңдік, силуетті форма, текстура, фактура, коллористикалық шешім туралы көптеген мағлұматтар жинақталып барып жобаланды. Дипломдық жобада киім дизайнын жобалаудағы барлық заңдылықтар сақталынып әбден зерттелініп барып керекті ұлттық костюм көлемі мен формасы таңдалынып алынды. Қазақстанда сән мен сымбатты, әдемілік пен әсемдіктің бірден- бір ордасы болып отырған үлкен сән орталықтарының, сән үйлерінің, тігін ательелерінің бірінші кезектегі міндеті халықтық киім тіктіру, сатып алу жәнә киіну мәдениетін көтсру. Көшеде сатылып жатқан киімнің бәрі сәнді еместігін түсіндіріп, халыққа бағыт беру модельер, суретші-дизайнерлер міндеті. Киімді конструкциялау бөлімі моделдің техникалық эскизі, келбетін суреттеу, сызба тұрғызуды негіздеу, моделдік ерекшеліктерді көрсету үлгіні дайындау сияқты әдістерді зерттеу барысында жинақталды. Сонымен қатар бұйымның технологиялық өңделу бөлімі құрал – жабдықтарды таңдауды және оларға сипаттама беру, түйінді өңдеулерді ашып көрсетуде көптеген нәтижелерге қол жеткізді. Жалпы дипломдық жобаны зерттей отырып көптеген тарихи суреттер, әдебиеттер, журналдар пайдаланылды және зерттеу барысында көптеген мағлұматтарға көз жеткізіп, ұлттық киімді зерттеп білудің тиімді жолы жазба деректер мен тарихи суреттер, далалық экспедициялық екені анықталды.

Ұлттық киімді қастерлеу және оны құрметтеу ұлттық мәдениетімізді танытады. Өйткені қазақтың ұлттық киімінің жылдан жылға жаңаруы, елдің ғасырлар бойы жалғасып келе жатқан мәдени мұрасы. Тарихи деректерге сүйене отырып ертедегі мезолит және неолит заманындағы дүниеге келген тасқа шегіп жазу мәдениеті арқылы дипломдық жұмыстың тақырыбы «Ғажайып аяш» деп зерттелініп барып жобаланды. Сән барлық қазіргі жаңа көріністерінің құндылықтары мен олардың бір-бірімен жинақталмай өзгерісте болуын талап етеді.

Сәннің әрбір түпкі нұсқасының негізінде тұтыну бағалығы әртүрлі. Көптеген көшірмелер аяғында түп нұсқасымен жоқ болып кетеді. Негізі өзінің қолданылуына қарай мәнін де жоғалтады. Сән мен эканомика өзара түсіністіктерімен байланысты, бірақ белгілі бір дәрежеде олар қарама-қарсы қайшылықтарда да болады. Нақты эканомикалық есепте бірақ сән қоғамға пайда әкеледі.

1. 
   Хинаят Б. “Қазақ халқының ұлттық киімдері”. Алматы “Алматы кітап” – 2007.
   

1. 
   Ә.Марғұлан. I, II, III – том. “Қазақатың ұлттық қол өнері”. Алматы 1986ж., 1975ж., 1995ж.
   

1. 
   С.Асанова “Сымбат сән академиясы ұлттық киімдері”. Алматы 1993ж.
   

1. 
   Арғынбаев Х. “Қазақ халқының қол өнері”. Алматы “Өнер баспасы” 1987ж.
   

1. 
   Қасиманов С. “Қазақ халқының қол өнері” Алматы 1989ж.
   

1. 
   Тәжімұратова Ә. “Шебердің қолы ортақ”. Алматы 1976ж.
   

1. 
   Оразбаева Н.А. “Қазақ халқының сәндік ою-өрнек өнері” “Аврора”. Ленинград 1970ж.
   

1. 
   Шойбеков Р.Н. «Көрінер қыздар сұлу шашбауымен» Алматы 1991ж.
   

1. 
   «Қазақтың дәстүрлі киім- кешектері» Халық баспасы 2006ж.
   

1. 
   А. Құралұлы «Қазақы тиымдар мен ырымдар» Алматы Өнер 1998ж.
   

1. 
   О. Жәнібеков «Культура казакского ремесла» Алматы 1982ж.
   

1. 
   О. Жәнібеков «Қазақ киімі» Алматы Өнер 1996ж.
   

1. 
   Ө. Жәнібеков «Уақыт керуені» Алматы 1992ж.
   

1. 
   Ж.Кейкін Қазақтың ұлттық киімдері// Қазақстан сарбазы 1997ж.
   

1. 
   С. Кенжеахметұлы Қазақ халқының салт дәстүрлері Алматы Кітап баспасы 2005ж.
   

1. 
   Қазақтың дәстүрлі киім- кешектері – Іле халық баспасы 2006ж.
   

1. 
   Төлеубаева К.М. XIX ғасыр соңы мен XX ғасыр бас кезіндегі қазақтардың дәстүрлеріндегі қыз көру қалыңдық айттыру. Хабаршы тарих сериясы 126 бет.
   

1. 
   Төленбаев С. Қазақтың ою-өрнектерінің жасалу жолдары Алматы 1993ж.
   

1. 
   Шойбеков Р.Н. Қазақтың зергерлік өнерінің лексикасы Алматы 1993ж.
   

1. 
   Корпушина Г.Л. «Модели одежды». Москва «Легкая индусрия» 1976 год.
   

1. 
   Барзам – Фина «Мода және сұлулық» Е.И. Зильберманова Москва «Легкая индустрия» 1966 ж.
   

1. 
   Козлов В.Н. “Основы теории пректирования костюма”. Москва “Легкая индустрия” 1970г.
   

1. 
   Козлова Т.В. “Моделирование и художественное оформление женской одежды”. Легпромиздат. Москва 1990г.
   

1. 
   Пормон Ф.Н. “Композиция костюма”. Москва 1985 г.
   

1. 
   А.Т. Труханова «Әйелдердің және балалардың жеңіл киімдерінің технологиясы» Алматы 1992 ж.
   

1. 
   Н.Д. Позова, Т.Т. Приходько «Одежда для молодежи». Алма-Ата 1963 год.
   

1. 
   Литвинова И.Н., Шахова Л.А «Изготовление женской верхней одежды» Москва «Легпромбытиздат» 1991 год.
   

1. 
   Рытвинская Л.Б. «Моделирования конструирования и технологическая обработка головных уборов» Москва «Легпромбытиздат» 1985 год.
   

1. 
   Коблякова Е.Б. «Основа конструирования одежды» Москва: «Легкая индустрия» 1980 год.
   

1. 
   Янчевская Е.А. «Конструирования верхней женской одежды»
   

1. 
   Мазутова Е.М. «Разработка конструкций женских швейных изделий по моделям» Москва: «Легкая и пищевая промышленность» 1983 год.
   

1. 
   «Единый метод конструирования женской оджеды изготавляемой по индивидуальным заказом населения» - М «Ц.Б.Н.Т.И.» 1982 год.
   

1. 
   лабараторный практикум по конструированию одежды с элементами САПР «Е.Б. Коблякова», А.И. Мартынова, Г.С. Ивлева и др.» М: 1992 год.
   

1. 
   «Разработка консрукций женских швейных изделий по моделям» М: «Легкая и пищевая промышленность» 1983 год.
   

1. 
   Справочник по конструированию оджеды (В.М. Медведков, Л.П. Боронина, Т.Ф. Дурыгина и др.) М. 1982 год.
   

1. 
   «Размерная типология населения с основами анатомии морфологии» (Т.Н. Дунаевская, Е.Б. Коблякова, Г.С. Ивлева) М: «Легкая индустрия» 1973 год.
   

1. 
   «Типовые методы ремонта верхней оджеды» М: 1970 год.
   

1. 
   Шершнева Л.П. «Конструирования женской одежды на типовые и нетиповые фигуры М: «Легкая индустрия» 1980 год.
   

1. 
   Ақышев А.К. Искусство и мирология саков. Алматы, Наука, 1984.
   

1. 
   Радлов В.В. Образцы народной литературы тюркских племен. СП б. 1896, С.12
   

1. 
   Янушкеевич А. Күнделіктер және хаттар.-Алматы, 1979, Б 66.
   

1. 
   Левшин А. Описание киргиз-кайсацских орд и степей. Спб., ІІІ часть.-С.52-54.
   

1. 
   Балкенов Ж. Өрнек өнері арқылы болашақ мұғалімдерді көркем шығармашылыққа даярлау. Ғылым. Алматы, 2001, 245 б.
   

1. 
   Ұзақбаева С.А. Тамыры терең тәрбие. Алматы, Білім, 1995, 227б.
   

1. 
   Ұзақбаева С.А. Балаларға эстетикалық тәрбие берудегі халық дәстүрі. Алматы, Мектеп, 1990, 32 б.
   

1. 
   Ұзақбева С.А. Өміршең өнер өрісі. Алматы, Мектеп, 1988, 135 Б.
   

1. 
   Басенов Т.К. Орнамент Казахстана в архитектуре.Алма-Ата,1957.
   

1. 
   Соколова Т.М. Орнамент почерк эпохи, Л.,1972, 88 с.
   

1. 
   Филиппов А.В. Построение Орнамента с большим числом вариантов. М.,изд. Академия архитектуры СССР. 1937, С.3
   

1. 
   Иванов С.В. Искусство народов Сибири как исторический источник. М.,-Л., 1969, С.6