Для студентов ф со пгу 18. 2/07 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Ақылбай Абайұлының өмірі. Ақындығына әкесі Абайдың әсері. Ақылбайдың домбырашылық, скрипкашылық, сазгерлік өнері.

«Жаррах» поэмасы, оның шығыс әңгімесі «Жеті үй» дейтін ұзақ ертегіден алынғандығы (жоғалып кеткен).

«Дағыстан» поэмасы. Поэмадағы адамдық сезім күйлерінің (қызғаныш,кек, махаббат) тартысты оқиғалар үстінде романтикалық әуенмен жырлануы. Қызғаныш пен кекке уланған Жүсіп, махаббатқа өмірлерін бағыштаған Зайра мен Жебірейіл бейнелері. Поэмадағы романтизм, тілі.

«Зұлыс» поэмасы – жоғалған нұсқадан қалған үзінді. Поэмадағы Омпапа бейнесі – отаршылыққа қарсы күрескер өкілі. Әуезов сөзімен айтқанда, «Зұлыс» - Ақылбайдың аса қою оқиғалы роман-поэма түріндегі көлемді шығармасы.

20-тақырып

Мағауия Абайұлы өмірі. Көңіл күй тақырыбындағы лирикалық өлеңдері. «Еңлік - Кебек», «Абылай» атты поэмалары (қолжазба күйінде).

«Медғат-Қасым» поэмасының романтикалық көркемдік әдіс тұрғысындағы ерекшеліктері. Қасым, Сәлім, Ғазиза бейнелері. Поэманың көркемдігі.

21-тақырып

Шәңгерей Бөкеевтің өмірі. Лирикалық өлеңдеріндегі көңіл күй философиясы («Өмірдің өтуі», «Жалғаншы жарық дүние», «Таудағы тас ұядан», «Ол күндерді тапсырдым», «Бұл күнде жас көңілім судай тастың», «Сұңқардай шалықтаған тас ұяның», «Аллаяр жаздым, аға, Көлборсыдан»), махаббат («Қатшекейге», «Жігіттің жақсы болса алған жары»), табиғат («Қайран жерім», «Көлторғай», «Нарын туралы»), оқу-білім («Ғылым», «Эдисон»).

«Сардар Сегіз» тарихи дастаны . Дастанның композициялық құрылысы. Сегіз Сері бейнесін сомдаудағы тарихи шындық пен көркемдік жинақтау мәселесі.

3.3 Тєжірибешілік сабаќтардыњ мазм±ны
1-тақырып

19 ғасырдағы қазақ әдебиетінің жалпы сипаты. «Зар заман» ақындары. 19 ғасырдағы тарихи жағдайға сипаттама беру. Әдеби ағым, бағыттарды саралау.

Дулаттың «Сөзім бар да, көзім жоқ» өлеңін жаттап, көркемдігіне талдау. Патшалық отаршылдықты сынайтын өлеңдерін талдау. «Еспембет» поэмасын оқып, талдау.

Махамбеттің өмірбаянын оқу. Махамбет бейнесі сомдалған өлеңдерді талдау. Исатай бейнесі берілген өлеңдерін талдау. «Ереуіл атқа ер салмай», «Тарланым», «Мен едім» өлеңдерін жаттау. Махамбет өлеңдеріндегі кейбір сөздерге этимологиялық талдау жасау.

Шернияз өлеңдеріндегі сатира, суырып салмалыққа талдау жасау. «Ар жақта Арғынғазы дүмбірлеген» өлеңін жаттау. Оның өлеңдеріндегі Исатай, Махамбет бейнесін талдау.

Шортанбайдың имандылықты уағыздайтын өлеңдеріне талдау жасау. «Келер заман», «Заман ақыр» өлеңдеріне талдау жасап, жаттау.

Сүйінбайдың «Жақсы менен жаманның айырмасы» өлеңін жаттау. «Қарасай батыр», «Өтеген батыр», «Сұраншы батыр» толғауларына талдау жасау. Сүйінбайдың айтыстарын талдау.

Майлықожаның жақсылық пен жамандыққа арналған термелерін талдау: «Ілімге толсын көкірек», «Дүниеге мейман көңілім», «Жөн білсең жолдасыңа жоба көрсет». «Ажал бір келмес болсайшы» термесін жаттау.

Базардың халық тағдырына арналған өлеңдерін талдау: «Жамиғы қазақ бір туған», «Түбі туыс байтақ ел», «Атасы жақсы қандай- ды» өлеңдерін талдау. «Атасы жақсы қандай- ды» өлеңін жаттау.

Мұраттың «Үш қиян» толғауындағы «Еділді келіп алғаны» бөлімін жаттау. «Қарасай-Қази» дастанын оқып, талдау. Айтыстарын оқу.

Әбубәкірдің отарлық езгіден азып-тозып бара жатқан қазақ елінің тағдыры туралы күйзеліп шығарған «Заманның опасыз халіне айтқан өлеңі», «Өткен еркіншілік заманды жоқтап айтқан толғауы» өлеңдеріне талдау жасау.

Біржанның «Ер жігіт дүниені көрген артық» өлеңін жаттау. «Біржан мен Сараның айтысына» байланысты шыққан Е.Мырзахметовтің «Қазақ әдебиетіне» шыққан (2006 қыркүйек) мақаласын оқу. «Біржан мен Шөженің » айтысын оқу.

Ақан серінің «Құлагер» өлеңін жаттау. «Әйелдер сипаты», «Жігіт сипаты» өлеңдерін талдау.

Сегіз серінің Исатайға арналған «Өкініш», «Ақ бұлақ» өлеңдерін талдау.

Сараның әлеуметтік теңсіздік, заман зары тақырыбындағы лирикалық өлеңдерін «Жүрек», «Ашындым», «Ортақ мұң» талдау

Әсеттің «Салиха- Сәмен», «Ағаш ат», «Үш жетім» дастандарын идеялық-көркемдік жағынан талдау.

Шоқанның өмірбаянын оқу. «Құлжа күнделіктері», «Алты шаһар», «Қашқария туралы» мақалаларын оқу.

Ыбырайдың «Әке мен бала», «Бақша ағаштары», «Жан-жануарлардың жылға дауласқаны», «Бай мен жарлы баласы», «Ұлықпан әкім», «Малды пайдаға жарату», «Қыпшақ Сейтқұл», «Таза бұлақ», «Сараңдық пен жинақылық» әңгімелерін идеялық-көркемдік жағынан талдау.

Абай Құнанбайұлының шығармашылық өмірбаянын оқу. «Қалың елім, қазағым, қайран жұртым», «Өлсе өлер табиғат», «Алланың өзі де рас, сөзі де рас», «Сегіз аяқ», «Жаз», «Күз», «Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» өлеңдерін жаттау. 2,37,16 – сөздерін жаттау. Абай өлеңдерін құрылысына талдау. Абай өлеңдерін көркемдігіне талдау. «Масғұт» ,«Ескендір» поэмаларын идеялық-көркемдік жағынан талдау. Абайдың «Евгений Онегин» аудармасын Пушкин шығармасымен салыстыру. Крыловтан аударған мысалдарын оқу.

Ақылбайдың «Дағыстан» дастанын талдау.

Мағауияның «Медғат -Қасым» поэмасын талдау.

Шәңгерейдің «Қосаяқ» өлеңін жаттау. «Сардар Сегіз» дастанын оқу.

1. 
   Ұсынылатын әдебиет: [13], 261-287–бет.
   

Ұсынылатын әдебиет: [20], 3-бет

3. Махамбеттің күрескерлік-жауынгерлік, азаматтық жырлары

Ұсынылатын әдебиет: [11], 322-348-бет

4. Махамбет өлеңдерінің бейнелілік жүйесі

Ұсынылатын әдебиет: [4], 283-бет [19], 155-160-бет

5. Махамбет өлеңдеріндегі философиялық-психологиялық ойшылдық

Ұсынылатын әдебиет: [13], 184-189-бет

6. Абайдың философиялық өлеңдері

Ұсынылатын әдебиет: [1], 581-586-бет

7. Ыбырайдың «Мұсылманшылық тұтқасы» кітабының маңызы

Ұсынылатын әдебиет: [2], 56-61-бет, [3], 130-135-бет

1. 
   Махамбет өлеңдеріндегі халық тұлғасы және Исатай батыр бейнесі
   
2. 
   Махамбет өлеңдерінің бейнелілік жүйесі
   
3. 
   Махамбет өлеңдеріндегі авторлық тұлға
   
4. 
   Шортанбайдың Ресей патшалығын сынаған толғаулары
   
5. 
   Шортанбай шығармашылығы – түркілік поэзиядағы исламдық- сопылық әдебиет дәстүрінің жалғасы
   
6. 
   Шортанбай айтыстарының эстетикалық –поэтикалық өнегесі
   
7. 
   Шортанбай дастандары
   
8. 
   Сүйінбайдың философиялық мағыналы өлеңдері
   
9. 
   Майлықожаның толғау термелерінің философиялық ғибратты ойлары
   
10. 
    Мұраттың түркі тайпалары , қазақ халқы атамекендеріне арналған толғауы
    
11. 
    Шоқанның фольклор, әдебиет тарихы, поэзия жанрлары туралы еңбектері
    
12. 
    Абайдың махаббат, табиғат лирикасы
    
13. 
    Абайдың сыншыл, сатиралық өлеңдері
    
14. 
    Абайдың оқу –білім, ағарту, тәрбие туралы өлеңдері
    
15. 
    Абайдың қарасөзіндегі ел басқару, қоғамдық құрылыс, халық тарихы мәселесі
    
16. 
    Абай қарасөздеріндегі мінез –құлық, адамгершілік мәселелері
    
17. 
    Абай қарасөздеріндегі еңбек, шаруашылық, тұрмыс туралы
    
18. 
    Абай қарасөздеріндегі дін, имандылық, өмір сырлары мәселесі
    
19. 
    Абайдың Лермонтовтан аударған шығармасы
    
20. 
    Абайдың ақындық, ән өнері туралы шығармалары
    

Выписка из рабочего Форма

учебного плана Ф СО ПГУ 7.18.1/10

специальности(ей)

050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандыќтарыныњ оќу ж±мыс жоспарынан кµшірме

Пәннің атауы 19 ғасырдағы қазақ әдебиеті

Оқу түрі	Бақылау формасы						Студент жұмысының көлемі			Сағаттың курс және семестр бойынша бөлінуі
	Емт.	сынақ	К.ж	К.жұм.	ЕГЖ	бақ.жұм	Барлығы			Дәріс	Тәжірибе	ОС¤Ж	СӨЖ	Дәріс	Тәжірибе	ОС¤Ж	СӨЖ
							жалпы	Аудитор.	СӨЖ ОСӨЖ
Күндізгі ЖОБ негізін де	4						90	30	60	4-семестр				5- семестр
										15	15	15	45
Сырттай ЖБ негізінде	4					4	90	12	78	4-семестр
										8	4	8	70
Сырттай ЖОБ негізінде	5					5	90	16	74	5- семестр
Сырттай ОКБ негізінде	1					1	90	12	78	1-семестр
										6	6	8	70
Сырттай ОКБ негізінде	4					4	90	12	78	4- семестр
										8	4	8	70

Қолданылатын єдебиеттер

Негізгі:

1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: Атамұра, 1995.

2. 
   Алтынсарин Ы. Мұсылманшылықтың тұтқасы. – Алматы. 1991
   
3. 
   Әбілұлы Меңдібай. Қазақ әдебиетіндегі діни-исламдық поэзия. – Тараз. 2003.
   
4. 
   Әдебиеттану терминдерінің сөздігі. – Алматы. 1996
   
5. 
   Бес ғасыр жырлайды. 2 томдық. Т.1. – Алматы. 1989
   
6. 
   Дербісәлин Ә. Ыбырай Алтынсарин. – Алматы. 1965
   
7. 
   Жұмалиев Қ. Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері және Абай поэзиясының тілі. Т.2. – Алматы, 1960.
   
8. 
   Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы: Жазушы, 1994.
   
9. 
   Сүйіншәлиев Х. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы. 1998.
   
10. 
    Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. – Алматы. 1993.
    

11. 
    ХІХ ғасырдағы қазақ ақындары. – Алматы: Ғылым, 1988.
    
12. 
    Жұмабаев М. Ақан сері. Ақанның өмірі. Базар жырау // Жұмабаев М. Шығармалары. – Алматы, 1989. Б. 318-345.
    
13. 
    Қабдолов З. Көзқарас. – Алматы: Рауан, 1996.
    
14. 
    Қоңыратбаев Ә. Тарихи жырлар. Айтыс поэзиясы // Қазақ фольклорының тарихы. – Алматы, 1991. Б. 261-287.
    
15. 
    Мәдібай Қ. Зар заман ағымы. – Алматы, 1997.
    
16. 
    Мырзахметов М. Мұхтар Әуезов және абайтану проблемалары. – Алматы, 1982.
    
17. 
    Омаров Б. Зар заман поэзиясы. – Алматы, 2000.
    
18. 
    Өмірәлиев Қ. Абай афоризмі. – Алматы, 1993
    
19. 
    Өмірәлиев Қ. Қазақ поэзиясының жанры мен стилі. – Алматы, 1983.
    
20. 
    Сыздықова Р. Дулатты танып болдық па? // Қазақ әдебиеті, №52, 25.12.1992