Домалақ ана
Шын есімі Нұрила – есімі ел ұранына айналған Абыз аналардың бірі. Ол 660 ж өмірге келген. Шыққан тегі Орта жүздің Уақ тайпасының ішіндегі Шоға руынан. Ұлы жүзде "Уақ болсаң Шоға бол - даулы істе жорға бол" - деген сөз содан қалған деседі. Кешегі тарихымызда болған Төле би бабамыз да осы сөзді көп қолданған екен. Төле би көзі тірісінде Уақтарды "түбім", "асыл сүйегім", "түп нағашым" деп ерекше ықылас көрсеткені де сондықтан деседі.
Әз анамыздың әкесі де көріпкел әулие кісі болған екен. Бір күні әкесі түсінде аян көреді. Түсінде "Қызыңды бірінші болып білегінен ұстаған адамға бер" деп аян береді. Осы әкесінің өсиетімен Домалақ ана он тоғыз жасында (679 ж) Бәйдібек биге тұрмысқа шығады. Ол кезде Байдібек бидің жасы 47 де болыпты. Құдыққа құлап кеткен анамызды Байдібек ата арқанмен тартып шығарып, білегінен ұстап көтеріп, шапанына орап алып үйіне апарған екен. Үйінде әкесі Нұриладан: - Байдібек сені қалай шығарып алды? деп сұрапты. Сонда Нұрила: - "Арқанмен тартып шығарып білегімнен ұстап көтеріп алды" - депті. Онда сен осы кісіге ұзатамын - депті. Ел ішіндегі деректерге қарағанда, оған «Дихнат мама» деген атауды түп тегі түрікпен Қара Хайдар деген кісі қойған. «Дихнат мама» – парсы сөзі. Қазақ тілінде «Әулие ана» деген мағына береді. «Дихнат мама» сөзі уақыт өте келе дыбыстық өзгерістерге ұшырап, «Домалақ анаға» айналған. Одан тараған ұрпақтарының бәрі де білімімен, ақылымен ерекшеленіп, ел билеген.
Жарықшақ ( 680-761ж) деген ұлы Жетісу өлкесінің ұлысбегі болған. Домалақ ана өмірінің соңғы жылдары Ташкент қаласында өтеді. Алайда ері Бәйдібектің түсінде аяны бойынша, өздерінің ескі қонысы Қаратауға барып тұруға қамданып, жол шегеді. 738 жылдың жиырма сегізінші мамырында 78 жасында көш Балабөген өзенінің жағасына жеткен кезде Домалақ ана сол жерде көз жұмады. Өзінің тілегі бойынша Домалақ ана сол жазыққа жерленеді.
Интернеттен
Дескриптор Білім алушы
- мәтінді оқиды
- стилін анықтайды
- термин сөздерді теріп жазады
- сын есімдерді тауып, жазады
Достарыңызбен бөлісу: |