Егде және қарт жастағы адамдардың ұйқының бұзылулары кезіндегі когнитивті мінез-құлық психотерапиясы.
Осыған байланысты шынайы емес жағымсыз үміт қалыптасады, қалаған ұйқы сапасымен уақытқа қатысты өзгереді. Осылайша, қарт адамдарда ұйқының ұзақтығы қысқарады, ал психологиялық сұраныс сол қалпында қалады. Аталған жоғарыдағы өзгерістер тіпті қалыпты қартаюға тән, айқын емес созылмалы соматикалық немесе психикалық ауруларға әкеледі. Осыған байланысты ұйқының бұзылысында кешенді терапия соматикалық емге бағытталмаған, науқастың белсенділігін, терапиядан оң нәтижеге жету үшін шағымына сәйкес соматикалық және психикалық бұзылыстарды нақты емдеу стратегиясын таңдау. Біз көптеген зерттеулер фармакологиялық пен психотерапиялық емдеу ұйқының бұзылысында емнің эквивалентті тиімділігін арттырады . Терапияның әрбір түрінде артықшылықтар мен кемшіліктері бар.
•
Фармакологиялық терапия тез және тұрақты әсері бар. Бірақ, дәрілік
заттар қабылдауының қауіпсіздік мәселелері (тәуелділіктің қалыптасуы,
когнитивті бұзылыстарт.б).
•
Психотерапиялық терапия қысқа мерзімді, тұрақты әсері бар, емдеуші
дәрігерге қолайлы. Бірақ та, кейбір науқастарға қолдануға болмайтын
немесе мүмкіншілігі аз, осыған байланысты олар психотерапия
басталғанға дейін дәрі- дәрмектерді қолдануды тоқтата алмайды. Ең
маңызды міндеттердің бірі ұйқының бұзылысында фармакологиялық
емес емдеу әдісі -тиімді нәтижесі жоғары болса фармакотерапиядан бас
тартуы қажет. Осылайша, когнитивті мінез-құлық психотерапиясы
ұйқысыздықты стандартты фармакологиялық емес емдеу әдістері ,
психотерапияның тиімділігі бірқатар зерттеулерде анық көрсетілген.
Когнитивті мінез-құлық психотерапиясы науқастар үшін ең қолайлы түрі,
науқастар ұйқысыздықтың салдарынан ұйқыға байланысты негативті
жағымсыз ойларға шағымданады. Қарт адамдардың ұйқысыздығын емдеудің
негізгі мақсаты: Өмір сапасын жақсарту және науқастардың соматикалық
және психикалық даму қаупін төмендету, отбасындағы жағымсыз қатерлі
жағдайлардың деңгейін төмендетеді. Егде жастағы науқастарда ұйқының
бұзылыс мәселесі болғанымен, тек 15% егде жастағы науқастар созылмалы
ұйқысыздықтан фармакологиялық емес емді таңдайды. Қазіргі уақытта
ұйқысыздықты емдеу нақты тиімді дәлелдемелері тек бастапқы
ұйқысыздықты емдеу тек ғана ұйқы емес, сонымен бірге психикалық
бұзылыстармен, созылмалы аурулармен және де нейрогендік бұзылыстармен
бар (мысалы алжу т.б). Емдеудің тиімділігін қорытындылай келе шамамен
науқастардың 70—80% терапиялық жауабы оң нәтижелі , оның ішінде
шамамен 40% толық клиникалық жоғарғы нәтижеге қол жеткізеді.