«Экология» терминінің сөзбе-сөз аудармасы қандай мағына береді?



бет1/4
Дата13.06.2016
өлшемі1.21 Mb.
#132083
  1   2   3   4
*****

«Экология» терминінің сөзбе-сөз аудармасы қандай мағына береді?

A) Өсімдіктер туралы ғылым

B) Жер туралы ғылым

C) Топырақ туралы ғылым

D)& Үй туралы ғылым

E) Жануарлар туралы ғылым

*****


Экология туралы бірінші кітапты қай ғалым жазды ?

A)& Ю. Одум

B) Н.А.Северцов

C) Э.Пианка

D) Р.Уитеккер

E) И.П. Бабьева

*****

Антикалық кезеңің қай ғалымы алғаш рет ортаның адам денсаулығына әсер ететін факторларын зерттеді?



A) Чернова Н.М

B) Былова А.М

C) Геккель Э

D) Эразийский Т

E)& Гиппократ

*****


Алғашқы эволюциялық ұғымның авторы кім?

A)& Ламарк Ж.Б

B) Былова А.М

C) Дарвин.Ч.

D) Одум.Ю

E) Будыко М.И

*****

Э. Геккелдің қайсы еңбегінде «Экология» терминін кездестіреміз



A)& Ағзалардың жалпы морфологиясы

B) Өмір сүру ерекшелігі

C) Өмір сүру үшін күрес

D) Экология негіздері

E) Жалпы экология

*****


Алғаш рет кім ғылымға «тірі зат» ұғымын кіргізді?

A)& Вернадский В.И

B) Вильямс В.Р

C) Одум Ю

D) Бродский А.К

E) Гиляров А.М

*****

Экология нені зерттейді?



A) Күн жүйесін

B) Адам денсаулығын

C) Микроағзалар

D)& Тірі ағзалардың және қоршаған ортамен қарым қатынасын

E) Балдырлар

*****


“Табиғи іріктелу арқылы түрлердің шығу тегі” еңбектің әйгілі авторы кім?

A) Геккель Э

B) Уатт К

C)& Дарвин Ч

D) Ламарк Ж.Б

E) Вернадский В.И

*****

1994 жылы ұсынылған экологияның қазіргі заманғы классификациясының авторы кім?



A) Дьюсбири Д

B) Наумов Н.П

C)& Реймерс

D) Исаев А.С

E) Рамад Ф

*****


Ғылымға алғаш «экология» терминін кім енгізді?

A) Чернова Н.М

B)& Геккель Э

C) Коммонер Б.Г

D) Фарб П

E) Зюсс Ю.

*****

Қазіргі заманғы биосфера туралы ілімнің авторы кім?



A) Дарвин Ч

B)& Вернадский В.И

C) Геккель Э

D) Коммонер Б

E) Одум Ю

*****


«Экология» терминінің сөзбе сөз аудармасы қандай мағына береді?

A) Өсімдіктер туралы ғылым

B) Жер туралы ғылым

C)& Үй туралы ғылым

D) Топырақ туралы ғылым

E) Жануарлар туралы ғылым

*****

«Экология» термині қай жылы енгізілді?



A) 1980

B) 1958


C) 1888

D) 1858


E)& 1866

*****


Зоологияда алғаш рет экологиялық бағытты ұсынған кім?

A)& К.Ф. Рулье

B) Э.Геккель

C) Ю.Либих

D) Ч.Дарвин

E) В.И.Вернадский

*****

«Экология» сөзі қандай тілден шыққан?



A) латын;

B)& грек;

C) ағылшын;

D) орыс;


E) араб.

*****


Экология қай жылы особтар экологиясы (аутэкология) және бірлестіктер экологиясы (синэкология) бөлінді?

A) 1920;


B)& 1910;

C) 1900;


D) 1890;

E) 1930.


*****

Өсімдіктер географиясында кім экологиялық бағытты енгізді?

A) Ж.Б.Ламарк

B)& А.Гумбольд

C) К.Ф.Рулье

D) Э.Геккель

E) Г.Д.Торо

*****


Экологияның негізгі міндеттерінің бірі:

A) жердегі магниттік ырғақтардың пайда болуы;

B)& экологиялық дүниетаным және мәдениет;

C) салауатты өмір салты туралы;

D) тірі организмдердің дамуы туралы;

E) айдың теңіз ағыстарына әсері.

*****

«Табиғи сұрыпталу жолымен түрлердің шығуы» еңбегінің авторы кім?



A) Э.Геккель;

B)& Ч.Дарвин;

C) В.И.Вернадский;

D) Сукачев;

E) Докучаев.

*****


«Организмдердің жалпы морфологиясы» еңбегінің авторы кім?

A)& Э.Геккель;

B) Ч.Дарвин;

C) В.И.Вернадский;

D) Сукачев;

E) Докучаев.

*****

Қазіргі заман экологиясының қай бағыты адаммен байланысты?



A) Геоэкология

B)& Әлеуметтік экология

C) Жалпы экология

D) Жануарлар экологиясы

E) Аутэкология

*****


Аутэкология нені зерттейді ?

A)& Особьтер экологиясы

B) Популяциялар экологиясы

C) Бірлестіктер экологиясы

D) Ландшафт экологиясы

E) Әлемдік мұхит экологиясы

*****

Синэкология нені зерттейді ?



A) Особьтер экологиясы

B) Популяциялар экологиясы

C)& Бірлестіктер экологиясы

D) Ландшафт экологиясы

E) Әлемдік мұхит экологиясы

*****


Урбаэкология нені зерттейді ?

A) Ауыл экологиясы

B)& Қала экологиясы

C) Особьтар экологиясы

D) Бірлестіктер экологиясы

E) Ландшафт экологиясы

*****

Қолданбалы экология бағытына жатпайтындар:



A)& Геоэкология

B) Агроэкология

C) Өндірістік экология

D) Медициналық экология

E) Инженерлік экология

*****


Экологияның бөлімдерін атаңыз:

A) Жалпы экология, жекелік экология

B) Әлемдік экология, жеке меншік экологиясы

C) Геология, гидроэкология

D)& Аутэкология, дэмэкология, синэкология

E) Нооэкология, геоэкология, биоэкология

*****

Экологияның қай бөлігі жер шары, қала, ауыл тұрғындарының санын жан жақты оқытады?



A) Құқықтық экология

B)& Адам экологиясы

C) Жануарлар экологиясы

D) Әлемдік экология

E) Экологиялық білім мен тәрбие беру

*****


Экологияның қандай бөлігі популяция өзгерісін, құрамын, тығыздығын, популяция санының реттелуін және табиғи ценоздардың тұрақтылығын қарастырады:

A) Геоэкология

B) Аутэкология

C) Синэкология

D)& Дэмэкология

E) Биоэкология

*****

Бірлестіктер экологиясы қалай аталады:



A) Аутэкология

B) Дэмэкология

C)& Синэкология

D) Агроэкология

E) Биоэкология

*****


Әлеуметтік экология қандай жүйелерді зерттейді?

A)& Қоғам – қоршаған орта

B) Адамның тұратын ортасы

C) Биогеоценоздар

D) Экожүйелер

E) Организмнің қоршаған ортасы

*****

Экологияның қай бөлігі жер шарының экологиялық проблемаларын зерттейді?



A) Инженерлік экология

B) Геоэкология

C)& Ғаламдық экология

D) Өндірістік экология

E) Әлеуметтік экология

*****


Биологиялық жүйені популяциялық деңгейде зерттейтін, экологияның бөлімі қалай аталады?

A) физиология;

B) демэкология;

C)& синэкология;

D) ғаламдық экология;

E) аутэкология.

*****

Толерантты - бұл организмдердің қабілеті:



A)& қоршаған ортаның өзгеруіне төзу;

B) жаңа өмірге бейімделу;

C) жергілікті форманың түзілуі;

D) тәулік уақытын анықтау;

E) қоршаған ортаға әсерін тигізу.

*****


Биосфера – бұл :

A)& Жердегі тіршіліктің таралу аймағы

B) Жер планетасындағы қазір тіршілгі жоқ аймақ

C) Қазіргі және бұрынғы тіршіліктін таралу

D) Айдағы тіршіліктін таралу аймағы

E) Ғарыштағы тіршіліктін таралу аймағы

*****

Биосфера атмосфераның қай бөлігін қамтиды:



A) Стратосфераны

B)& Тропосфераны

C) Экзосфераны

D) Термосфераны

E) Ионосфераны

*****


Жер биосферасының құрамына енетіндер:

A) литосфера

B) жер қыртысы

C) жер қыртысы және жер мантиясы

D) литосфера және жер қыртысы

E)& жер қыртысының жоғарғы бөлігі.

*****

Фотосинтез процесінің нәтижесінде түзілетіндер:



A) оттегі және су

B)& оттегі және органикалық зат

C) көмірқышқыл газы және органикалық зат

D) су және көмірқышқыл газы

E) оттегі ,су,көмірқышқыл газы және органикалық заттар түзіледі.

*****


Биосферада тірі организімдердің алуан түрлері мекендейді, солардың қазіргі кездегі саны қанша?

A)& 2 млн. жуық

B) 1 млн. жуық

C) 5 млн. жуық

D) 10 млн. жуық

E) 3 млн. жуық.

*****

«Ноосфера» терминін ғылымға енгізген ғалым:



A) В.И.Вернадский

B) Леруа


C)& Леруа және Тейлер де Шарден

D) Тейлер де Шарден

E) Геккель.

*****


«Ноосфера» - бұл:

A) «Өмір» сферасы

B)& «Ақыл-Ой» сферасы

C) «Техногенез» сферасы

D) Литосфера

E) Гидросфера

*****

Биокосты заттар дегеніміз ?



A)& Тірі заттар мен биокосты заттар қосындысы

B) Барлық тірі организмдердің жиынтығы

C) Микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар, олардың активті

биомассасы

D) Өлі органикалық заттар мен биогенді тау жыныстары, оның ішінде

қазба отындар

E) детриттің барлық формалары

*****


Ғылыми еңбектерге кім алғаш рет «биосфера» терминін енгізді?

A) Геккель Э

B) Ламарк Ж.Б

C)& Зюсс Э

D) Рулье К.Ф

E) Дарвин Ч

*****

«Биосфера» терминін ғылымға енгізген кім?



A) Тенсли

B) С. Шварц

C) Н.Вавилов

D) Ю. Либих

E)& Зюсс

*****


Тірі организмдер қоныстанған жердің геологиялық қабатын атаңыз:

A) Стратосфера;

B) Атмосфера;

C)& Биосфера;

D) Гидросфера;

E) Ноосфера;

*****

Планетадағы барлық тірі организмдердің жалпы қосындысы қалай аталады?



A) Биогендік эаттар;

B) Биоқиғаш заттар;

C)& Тірі заттар;

D) Өлі заттар;

E) Органикалық заттар

*****


Биосфера құрамына кіретіндер:

A) Тек тірі организмдер;

B) Тірі организм мен биогенді заттар;

C) Тірі организм менбиоқиғаш заттар,

D)& Тірі организм мен биогенді және биоқиғаш дене,

E) Биогенді заттар мен биоқиғашдене;

*****

Организмдердің өмір сүруге ең қолайлы орта:



A) Топырақ;

B) Жер беті мен ауа кеңістігігі;

C) Су ортасы;

D) Су және жер беті мен ауа кеңістігі;

E)& Суды, топырақты, жер бетін, ауа кеңістігін және тірі организмдер;

*****


Биогеоценоз туралы ілімді енгізген ғалымды атаңдар:

A) В.И. Вернадский

B) К.А. Мебиус

C)& В.И.Сукачев

D) А.П. Виноградов

E) Э. Зюсс.

*****

Биогеоценоз бір бірінің тіршілік етуіне жағдай туғызатын мынадай компоненттерден тұрады:



A) биоценоз және климотоп

B) фитоценоз, зооценоз және эдафотоп

C) климатоп және эдафотоп

D)& биоценоз және экотоп

E) биоценоз, экотоп және климатоп.

*****


Бір территорияда мекендеп, қоректік тізбекте өзара тығыз байланыста болатын және бір-біріне әсер ететін өсімдіктердің, жануарлардың, микроорганизмдердің,

саңырауқұлақтардың қауымдастығы қалай аталады?

A) биогеоценоз

B) фитоценоз

C)& биоценоз

D) зооценоз

E) экотоп.

*****


Биоценозда энергияны тасымалдау қандай ретпен жүзеге асады?:

A) консументтен продуцентке редуцент арқылы

B) редуценттен продуцент арқылы консументке

C)& продуценттен консумент арқылы редуцентке

D) редуценттен консументке

E) консументтен редуцентке.

*****

Экология ілімінің бірлігі болып табылады?



A) Абиотикалық фактор

B) Биотикалық фактор

C)& Экосистема

D) Экотоп

E) Биогеоценоз

*****


«Экожүйе» ұғымын ғылымға алғаш енгізген кім ?

A) Геккель

B)& Тенсли

C) Ю. Одум

D) И.В.Вернадский

E) Ч.Дарвин

*****

«Экожүйе» ұғымы ғылымға қай жылы енді ?



A) 1781

B) 1790


C) 1890

D)& 1935


E) 1950

*****


Белгілі бір аймақтағы тұрақтанған организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым – қатынасының бірлестігін қалай атайды?

A) Фитопланктон;

B) Микроценоз;

C)& Биоценоз;

D) Зоопланктон;

E) Перифитон;

*****

Сан жағынан басым түрлерді қалай атайды?



A) Эдификаторлық қауымдастықтар;

B)& Доминанттық қауымдастықтар;

C) Индикаторлық қауымдастықтар;

D) Модификациялық қауымдастықтар;

E) Бақталастық қауымдастықтар;

*****


Шөл аймаққа бейімделген тікенекті, қатты жапырақтары ылғал ұстай алмайтын өсімдіктер қалай аталады?

A) Суккуленттер;

B)& Склерофиттер;

C) Мезофиттер;

D) Гигрофиттер;

E) Гемофиттер;

*****

Ырғай – қоян – түлкілердің тропикалық тізбектің компоненттерін атаңыз:



A) Автотроф – гетеретроф – редуцент;

B)& Продуцент –1 консумент,2 консумент;

C) Продуцент – гетеротрофт – редуцент;

D) Гетеретроф – консумент, консумент – гетеротроф;

E) Продуцент – консумент – редуцент;

*****


Ақыл – ой сферасын көрсетіңіз:

A)& Ноосфера;

B) Атмосфера;

C) Биосфера;

D) Гидросфера;

E) Митосфера;

*****

Жануарлардың суда өсіп - өнуіне шектеу келтіретін экологиялық факторлар:



A) Ылғал жетіспеушілік;

B) Ылғалдың көптігі;

C) Жылудың жетіспеушілігі;

D) Қоректің көптігі;

E)& Оттегі құрамының шамадан тыс концентрациясы;

*****


Төмендегі берілген экожүйенің қайсысы жасандыға жатпайды?

A) горшоктағы гүл;

B) су қоймасы;

C) ғарыш зымыраны;

D) аквариум;

E)& орман;

*****

Төмендегі берілген экожүйенің қайсысы табиғиға жатпайды?



A)& бақ;

B) өзен;


C) теңіз;

D) таулар;

E) шөлейт.

*****


Автотрофты организмге жататындар:

A) Саңырауқұлақ;

B) Насекомдар;

C) Құстар;

D) Адам;

E)& Жасыл өсімдіктер;

*****

Гетеротрофты организмдердің тіршілік әрекеті:



A) Жарық арқылы бейорганикалы заттардан органикалық заттар жасау;

B)& Дайын органикалық өнімдерді пайдалану;

C) Бейорганикалық қосылыстармен қоректену (CO2, H2O) ;

D) Тек жылу энергиясын пайдалану;

E) Тек электр энергиясын пайдалану;

*****


Түрдің төзімділік шегінің жоғарылығын көрсететін экологиялық фактор ?

A) Қосымша

B) Оптималды

C) Қажет


D)& Лимиттік

E) Қалыптастырушы

*****

Эндемиктерге жататындар:



A) Физикалық және химиялық факторлардың іс-әрекетіне тұрақты;

B) Құмда тіршілік етуге бейімделген;

C) Судағы жоғары сатылы өсімдіктерге жабысып тіршілік ететіндер;

D) Барлық континентте таралғандар;

E)& Шектеулі географиялық ауданда таралғандар;

*****


Күн сәулесінің әсерінен өсімдіктер жапырағында қандай процесс жүреді ?

A) Органикалық заттардың ыдырауы;

B) Тыныс алуы;

C)& Фотосинтез;

D) Белоктың синтезделуі;

E) Мутация;

*****

Бірінші трофикалық деңгей қалай аталады:



A)& Продуценттер;

B) Бірінші реттік консумент;

C) Екінші реттік консумент;

D) Жыртқыштар мен паразиттер;

E) Редуценттер;

*****


Екінші трофикалық деңгей қалай аталады:

A)& Бірінші реттік консумент;

B) Продуценттер;

C) Екінші реттік консумент;

D) Жыртқыштар мен паразиттер;

E) Редуценттер;

*****

Үшінші трофикалық деңгей қалай аталады:



A)& Екінші реттік консумент;

B) Продуценттер;

C) Бірінші реттік консумент;

D) Жыртқыштар мен паразиттер;

E) Редуценттер;

*****


Төртінші трофикалық деңгей қалай аталады:

A)& Жыртқыштар мен екінші реттік консументтердің паразиттері;

B) Продуценттер;

C) Бірінші реттік консумент;

D) Екінші реттік консументтер;

E) Деструкторлар;

*****

Бесінші трофикалық деңгей қалай аталады:



A)& Екінші реттік консументтердің паразиттері;

B) Жыртқыштар мен екінші реттік консументтердің паразиттері;

C) Продуценттер;

D) Бірінші реттік консумент;

E) Екінші реттік консументтер;

*****


Бір түрге жататын организмдер жиынтығы:

A) Ландшафт

B)& Популяция

C) Экотип;

D) Бірлестіктер;

E) Экожүйе;

*****

Тіршілігі үшін органикалық емес көздерді пайдаланатын организмдер:



A) Гетеротрофтар;

B)& Автотрофтар;

C) Паразиттер;

D) Сапротрфтар;

E) Криофилдер;

*****


Тіршілік ортасы:

A)& биотоп;

B) экожүйе;

C) биота;

D) биоценоз;

E) флора.

*****

Биотикалық жүйенің өзгерістерге қарсы тұруы және тепе-теңдіктің сақталуы



A)& гомеостаз

B) сукцессия

C) климакс

D) консорция

E) дағдарыс

*****


Тек өсімдіктермен ғана қоректенетін организмдердің тобын атаңдар?

A) Редуценттер

B)& 1-кезектегі консументтер

C) 2-кезектегі консументтер

D) 3-кезектегі консументтер

E) Продуценттер

*****

Абиотикалық факторларға не жатады?



A)& Атмосфералық

B) Зоогенді

C) Фитогенді

D) Биологиялық

E) Ағзалық

*****


Биотикалық факторларға не жатады?

A) Ылғалдық

B) Радиация

C) Температура

D)& Тірі ағзалар

E) Қысым


*****

Организмге тікелей немесе жанама әсер ететін ортаның элементі немесе жеке қасиеті:

A)& Экологиялық фактор

B) Адаптация

C) Қоршаған орта

D) Биоценоз

E) Орман

*****


Электромагниттік өріс қай факторға жатады?

A) Биотикалық фактор

B)& Абиотикалық фактор

C) Императивті фактор

D) Ішкі фактор

E) Түр аралық фактор

*****

Жарық сүйгіш өсімдіктер:



A)& Гелиофиттер

B) Ксерофиттер

C) Сциофиттер

D) Мезофиттер

E) Гидрофиттер

*****


Тірі организмдердің денесінде тканьдердің есебінен тіршілік етіп көбейетіндерді қалай атайды?

A)& Паразиттер

B) Сапрофиттер

C) Гетеротрофтар

D) Автотрофтар

E) Редуценттер

*****

Күн сәулесінің энергиясы химиялық заттардың энергиясына қалай айналуы мүмкін:



A)& продуценттермен

B) редуценттермен

C) консументтермен

D) деструктормен

E) сапрофиттермен.

*****


Биологиялық айналым жүру ретін көрсетіңдер?

A) топырақ, өсімдіктермен, жануармен және микроорганизмдермен

B) өсімдіктермен, жануарлармен, саңырауқұлақтармен, микроорганизмдермен

C) өсімдіктермен, жануарлармен, микроорганизмдермен

D)& топырақпен, сумен, өсімдікпен, жануармен, микроорганизмдермен, саңырауқұлақтармен

E) топырақпен, атмосферамен, әлемдік мұхитпен.

*****

Автотрофты организмдерге қайсысы жатады ?



A)& өсімдік, микроорганизмдер, жануарлар

B) жануарлар, микроорганизмдер

C) өсімдіктер, жануарлар

D) микроорганизмдер, жануарлар,

E) өсімдіктер, микроорганизмдер

*****


Гетеротрофтыға қандай организмдер жатады?

A) өсімдік, микроорганизмдер, жануарлар

B)& жануарлар, микроорганизмдер

C) өсімдіктер, жануарлар

D) микроорганизмдер, жануарлар,

E) өсімдіктер, микроорганизмдер

*****

Қай жылы экологиялық соғыс немесе «экоцид» термині Гальстонның енгізуімен болды.



A) 1950 ж;

B) 1960 ж;

C)& 1970 ж;

D) 1980 ж;

E) 1990 ж.

*****


Экологиялық соғыс немесе «экоцид» дегеніміз?

A) популяция санының үздіксіз азаюы;

B) табиғат ескерткіштерінің бұзылуы;

C) экологиялық қайшылықтардың өрлеуі;

D)& табиғаттың адам әрекетінен құртылуы;

E) экологиялық қайшылықтың тепе-теңдігі.

*****

Шектеулі температурада тіршілік ете алатын организмдер:



A) эвритeрмдер

B)& стенотермдер

C) поикилотермдер

D) гомойотермдер

E) гетеротермдер

*****


Температураның бірден өзгеруіне төзе алмайтын организмдерді көрсетіңдер:

A) термофильді

B) эвритермді

C)& стенотермді

D) термофобты

E) гипотермді

*****

Аралар қай тропикалық деңгейге жатады?



A) Бесінші деңгейге,

B) Төртіншіге;

C) Үшіншіге;

D)& Екіншіге;

E) Біріншіге;.

*****


Жыл сайын қасқырлар 25 пайыз бұландармен азықтанады. Бұл қандай факторға жатады?

A)& Жыртқыштық;

B) Мутуализмдік,

C) Паразиттік;

D) Бәсекелестік;

E) Аменсализмдік;

*****

Экологиялық жүйеде заттар айналымы қандай байланыста жүреді?



A)& Продуцент арқылы консументтен редуцентке;

B) Консумент арқылы редуценттен продуцентке;

C) Редуцент арқылы продуценттен консументке;

D) Продуцент арқылы редуценттена автротрофқа;

E) Продуцент арқылы редуцентке;

*****


Әртүрге жататын организмдер бір – бірімен қарым – қатынаста ыңғайлы өмір сүру үшін қандай бейімделу формасын таңдайды.

A) Аменсализмді ;

B) Паразитизмді;

C)& Мутализмді;

D) Нейтрализмді;

E) Комменсализмді;

*****

«Үйеңкі – қоян-түлкі» бойынша коректік тізбектің компоненттерін ата:



A) Афтотрофты – гетеротрофты - редуценті

B)& Продуцент – I-ретті – консумент - II-ретті консумент

C) Продуцент – гетеротроф - редуцент

D) Гетеротрофты - I-ретті консумент –II - ретті консумент

E) Продуцент – консумент – редуцент

*****


Жасыл өсімдіктер жатады:

A) Бір қатардағы консументтерге;

B)& Продуценттерге;

C) Редуценттерге;

D) Екі қатардағы консументтерге;

E) Консументтерге;

*****

Бактериялар мен саңырауқұлақтар жатады:



A)& Редуценттер;

B) Продуенттер;

C) Бір қатардағы консументтер;

D) Екі қатардағы консуметтер;

E) Автотрофтар,

*****


Абиотикалық факторларға не жатады?

A)& Атмосфералық

B) Зоогенді

C) Фитогенді

D) Биологиялық

E) Ағзалық

*****

Органикалық заттарды синтездейтін тірі организмдер қалай аталады ?



A) Консументтер;

B) Редуценттер ;

C)& Продуценттер;

D) Деструкторлар;

E) Жыртқыштар;

*****


Cтенобионтты организмге жататындар:

A) су тұздылығына толеранттылығы төмен диапозон.

B) су тұздылығына толеранттылығы жоғары диапозон

C) температураға толеранттылығы төмен диапозон

D) температураға толеранттылығы жоғары диапозон

E)& ортаның барлық экологиялық факторларына толеранттылығы төмен диапозон.

*****

Популяция гомеостазы деп:



A)& сандардың белгілі бір деңгейде болуы;

B) өнімділіктің төмендеуі;

C) популяция санының артуы;

D) популяция санының теңелуі;

E) популяцияның ортаға әсері,

*****


Акулаға жабысып тіршілік ететін балық, қандай қарам-қатынаста ?

A) бәсекелестік;

B)& комменсализм;

C) протокооперация

D) жыртқыштық,

E) паразиттік;

*****

Организмнің екіншіcінің есебінен өмір сүру ?



A) Жыртқыштық;

B)& Паразиттік;

C) Мутуализм;

D) Комменсализм;

E) антибиоз;

*****


Абиотикалық факторларға жататындар:

A) биоценоздар;

B) симбиоз;

C) жыртқыштық;

D)& желдің бағыты және жылдамдығы;

E) бәсеке,

*****

Төмендегі экологиялық факторлардың қайсысы абиотикалыққа жатпайды:



A)& өсімдіктердің насекомдармен тозаңдануы;

B) жергілікті рельеф;

C) топырақтың механикалық және химиялық құрамы;

D) судағы оттегінінің құрамы;

E) ауа-райы,

*****


Ылғалды ауа фактор мысалы болып табылады:

A) фитогенді;

B)& абиотикалық;

C) микробиогенді;

D) биотикалық;

E) антропогенді;

*****

Иесі – паразит қарым-қатынасын зерттейтін экологияның бір түрі:



A) Ғаламдық экология;

B) Синэкология;

C) Аутэкология;

D)& Демэкология;

E) Геоэкология;

*****


Популяцияның жастық құрамы деген не ?

A)& популяция құрамындағы особьтардың жас ерекшелігі;

B) Особьтардың жыныстық түрлілігі;

C) генотиптің өзгергіштігі және түрлілігі;

D) сандық қарым-қатынас;

E) популяцияны құрайтын жалпы особь саны,

*****

Атмосфераның құрамына келесі газдар кіреді:



A) азот, оттегі, көмір қышқыл газы

B)& азот, оттегі, аргон, көмір қышқыл газы

C) оттегі, сутегі, аргон, көмір қышқыл газы

D) сутегі, күкіртті газ, неон, оттегі

E) азот, сутегі, оттегі, аргон

*****


Озон қабаты биосфераның тіршілігі үшін ең қажетті, себебі озон қабаты:

A) атмосфераның ластануына кедергі болады

B) ғарыштың сәулеленуінің нәтижесінде түзіледі

C) жердің үстіңгі қабатынан жылу ағынының көтерілуіне кедергі болады

D)& ультракүлгін сәулелердің жер бетіне өтпеуіне кедергі болады

E) жердегі оттегінің түзілуіне әсер етеді

*****

Озон қабаты атмосфераның қай бөлігінде түзеді :



A) Литосфера

B) Гидросфера

C) Экзосфера

D)& Стратосфера

E) Мезосфера

*****


Оңтүстік-шығыс Қазақстандағы ауасы ең лас қаланы атаңдар ?

A) Зыряновск

B)& Риддер

C) Өскемен

D) Семей

E) Зайсан

*****

Атмосфераға шығаратын ең қауіпті газды атаңдар ?



A) Азот оксиді

B)& Иіс газы

C) Күкірт оксиді

D) Озон


E) Көмірқышқыл газы

*****


Ғаламдық климаттың жылуы қандай проблема тудырады ?

A) Озон тесігі

B)& Жылу эффектісі

C) Қышқыл жауындар

D) Орманның жойылуы

E) Шөлге айналу

*****

Жылу эффектісінің болуын қандай фактор туғызады ?



A)& Көмірқышқыл газының көбеюі

B) Фреондар

C) Иіс газы

D) Ауыр металдар иондары

E) Формальдегидтер

*****


«Озон тесігінің» процесін толық ашып берген кімдер ?

A) Будыко, Одум, Докучаев

B)& Роуланд, Малин, Крутцен

C) Наумов, Мензбир, Малин

D) Крутцен, Геккель, Мебиус

E) Варминг, Одум, Докучаев

*****

«Қышқыл жауындар» терминін ғылымғы енгізген ғалым ?



A) Д. Кук

B) Д. Малин

C) Э. Геккель

D)& Р. Смит

E) Ч. Дарвин

*****


Озон қабатының тесілуі жер шарының қай тұсында болған?

A) Африка

B) Арктика

C)& Антарктида

D) Австралия

E) Еуропа

*****

Улы тұмшаның Лондондық типі қай жылы тіркелген ?



A) 1950

B) 1951


C)& 1952

D) 1987


E) 1988

*****


Озон қабатының тесілуі жер бетіне қандай зиянды сәулелерді өткізеді ?

A) Ультра

B) Ультра қызыл

C) Инфра күлгін

D)& Ультра күлгін

E) Инфра қызыл

*****

Әлемдік климаттың жылынуын ең бірінші зерттеген қай ел?



A) Канада

B) Еуропа

C) АҚШ

D)& ТМД


E) Австралия

*****


Озон қабатындағы озонның бұзылуына әсер ететіндер:

A)& хлор молекуласы

B) инертті газдар молекуласы

C) көмірқышқыл газының молекуласы

D) көміртегі молекуласы

E) азот молекуласы

*****

Қышқылды жауындар экологтарды алаңдатып отыр, өйткені:



A) мұздықтардың еруін тудырады

B) жер бетінің температурасын арттырады

C)& су қоймасы мен топырақты қышқылдандырады

D) топырақтың сілтісізденуі

E) озон қабатының жұқаруы

*****


Алматы қаласында автокөліктерден атмосфераға түсетін зиянды заттардың үлесі, басқада зиянды заттардың жалпы үлесінің төмендегі көрсеткішін құрайды:

A) 75;

B) 80;

C) 85;


D)& 90;

E) 95.


*****

Жылу станцияларынан шығатын шаң-тозаңды қандай әдіспен азайтуға болады?

A) Мұржаны ұзарту

B)& Газдың шығу жылдамдығын үдейту

C) Тазалау қондырғысын орнату

D) Мұржаны қысқарту

E) Газ шығу жылдамдығын азайту

*****


Атмосфераның ғаламдық проблемасын атаңдар?

A) Мұнаймен ластану

B) Шөлейттену

C)& Фотохимиялық тұмша

D) Радиоктивті ластану

E) Топырақтың тұздануы

*****

Күкірттің II оксидінен түзілген қышқылды жауынның әсері:



A) ормандардың жойылуы, қоймалардың сілтісізденуі, топырақтың

құнарсыздануы;

B) экожүйенің өнімділігінің артуы, су қоймаларының қышқылдануы,

топырақтың құнарсыздануы;

C) экожүйе тепе-теңдігінің сақталуы, экожүйе биомассасының артуы,

топырақтың құнарсыздануы;

D)& ормандардың жойылуы, топырақтың құнарсыздануы су қоймасының

қышқылдануы;

E) топырақтың өнімділігінің артуы, экожүйе биомассасының артуы.

*****


Жылу эффектісінің жылдам түзілуі атмосферада антропогендік әсерден газ қосылыстарының концентрациасының артуынан болды. Сол қосылыстарды атаңдар?

A)& көмірқышқылы, метан, азот оксиді, фреондар;

B) күкіртті газ, метан, фреондар, азот оксиді;

C) күкіртті газ, көміртегінің диоксиді, , азот оксиді фреондар;

D) метан, фреондар, азот оксиді, көміртегі оксиді;

E) озон, формальденді, метан, фреондар.

*****

Әлемдік экологиялық мәселелердің туу себептерін атаңдар?



A) қоршаған ортаның ластануынан, экологияның дағдарыстың пайда

болуынан;

B) экологиялық апаттар, уытты заттардың жинақталсуынан;

C)& экологиялық дағдарыс және экологиялық апаттардың тууымен;

D) экожүйенің минимальды биологиялығының өнімділігінен;

E) биосфераны қайта қайта қалпына келтіруші процестердің

жылдамдығының төмендеуінен.

*****


Экологиялық апаттар – бұл:

A) табиғи экожүйелердің тепе-теңсіздігін қайта қалпына келтіруге болатындар;

B)& табиғаттың қайталанбас аномальді жағдайы;

C) табиғи экожүйелердің тепе-теңдік жағдайы;

D) экожүйелердің биологиясының өнімділігінің төмендеуі;

E) бар экожүйені өнімділігі төменірегіне алмастыру;

*****

Экологиялық дағдарыс дегенімізді қалай түсінеміз?



A) табиғи экожүйелердің биологиялық өнімділігінің бұзылуы;

B) табиғаттың қайталанбас аномильды жағдайы;

C)& табиғи экожүйенің бұзылуы;

D) экожүйенің биологиялық активтілігінің төмендеуі;

E) экожүйенің табиғи сипатыннан айырылуы

*****


Әлемдік атмосфералық проблемаларына жататындар:

A) шөлейттену

B)& жылу эффектісі

C) дифляция

D) жел эрозиясы

E) су эрозиясы

*****

Атмосферада озон қабатының бұзылуына әсер ететін:



A) көміртегі диоксиді

B) күкіртті газ

C) азот оксиді

D)& хлор-фтор,көміртегі

E) иіс газы

*****


Жылу эффектісі құбылысын кім ашты?

A) Ш. Фурье

B) Э. Геккель

C) Р. Шерлон

D) В.И.Вернадский

E)& С. Аррениус

*****

Тұман мен улы түтіннің әрекеттесуі қалай аталады?



A) Қышқылды жауын

B) Фреон


C) Иіс газы

D)& Смог


E) Фотохимиялық

*****


Атмосферадағы тіршілік қабаты:

A) 5 км,


B) 10 км,

C)& 20км,

D) 6 км;

E) 50 км;

*****

Смогтың құрамына кіретіндер:



A)& Күкірт және азот оксидтері, органикалық қосылыстар

B) Мыс және темір оксидтері

C) Нитраттар және нитридтер

D) Күкіртті сутекжәне күкіртті сингидрид

E) Нитраттар және органикалық қосылыстар

*****


Озонның стратосферадағы ең көп жинақталған биіктігін көрсетіңіз:

A) 10-12 км,

B) 8-10 км;

C) 10-15 км,

D)& 22-24 км ;

E) 15-20 км;

*****

Атмосфераның қай қабатында озон экраны орналасқан?



A)& Стратосферады;

B) Тропосфера;

C) Мезосферада;

D) Термосферада;

E) Экзосферада.

*****


Оттегісіз тыныс алу бұл -

A)& анаэробты тыныс алу,

B) аэробты тыныс алу;

C) автотрофты,

D) гетеротрофты ;

E) нитраттық;

*****

Хлорфторкөміртегінің шамадан тыс бөлінуі қандай жағдай туғызады?



A)& озон тесігін;

B) қышқыл жаңбыр;

C) жылу эффектісін;

D) смог;


E) ауаның ылғандануын;

*****


Ластанудың бір ел территориясынан екіншісіне таралуы қалай аталады?

A)& трансшекаралық;

B) аймақтық;

C) биологиялық;

D) лимфалдық;

E) физикалық;

*****

Парниктік газдарды атмосфераға шығаруды қысқарту туралы Киот протоколы қай жылы қабылданды:



A) 1992 ж;

B) 1995 ж;

C)& 1997 ж;

D) 1999 ж;

E) 2001 ж.

*****


Озон қабатын сақтауға байланысты Монреал протоколы қай жылы қабылданды?

A) 1970 ж;

B) 1975 ж;

C) 1980 ж;

D)& 1987 ж;

E) 1997 ж.

*****

Қазақстан Республикасы Монреал протоколын қай жылы ратифициалады?



A) 1978 ж;

B) 1988 ж;

C)& 1998 ж;

D) 2000 ж;

E) 2002 ж.

*****


Женевада ауаның ластануы туралы конвенцияға қай жылы қол қойылды:

A) 1967 ж;

B) 1970 ж;

C)& 1977 ж;

D) 1980 ж;

E) 1987 ж.

*****

Ластанудың бір ел территориясынан екіншісіне таралуы қалай аталады?



A)& трансшекаралық;

B) аймақтық;

C) биологиялық;

D) лимфалдық;

E) физикалық;

*****


Гидросфера бұл:

A) теңіздердің, мұхиттардың, континентальдің, сулардың жиынтығы

B) теңіздердің, мұхиттардың, континентальдың, сулардың, атмосфера

буларының жиынтығы

C)& теңіздердің, мұхиттардың, континентальдың, сулардың, мұздықтардың,

атмосфера буларының жиынтығы

D) мұхиттардың, теңіздердің, топырақ ылғалы

E) мұхиттардың, теңіздердің, мұздықтар

*****

Гидросфераның жер бетінен алатын аумағы мынадай:



A) 50 %

B)& 71 %


C) 96,5 %

D) 95 %


E) 100 %

*****


Теңіздер мен мұхиттардың гидросферадағы көлемі мынадай

A) 80%


B) 90%

C)& 96,5%

D) 99,5 %

E) 100%


*****

Қышқыл жауын-шашын су экожүйелеріндегі суды қышқылдайды, оның әсері:

A) биологиялық әртүрлілікті арттырады

B)& биологиялық әртүрлілікті азайтады

C) биологиялық әртүрлілікті ықпал етпейді

D) судың тұздылығының алмасуына

E) судың азаюына әкеледі

*****


Әлемдік мұхитты түзетіндер :

A) барлық көлдер, теңіз, мұхиттар

B) мұхиттар мен теңіздер

C) өзен сулары, мұхиттар, теңіз және көлдер

D) мұхит, өзен сулары, теніз

E)& теңіз, мұхиттар, жер асты сулар,көлдер

*****

Мұнай өнімдерімен ең көп ластанған мұхитты атаңдар ?



A) Тынық мұхит

B) Атлант мұхиты

C)& Үнді мұхит

D) Солтүстік Мұзды мұхит

E) Сары теңіз

*****


Су бетінде еркін жүзетін организмдерді атаңыз:

A) Гидробионттар,

B)& Планктондар;

C) Гидрофитомдар;

D) Мезофиттер;

E) Ксерофиттер;

*****

Бентос дегеніміз не?



A) Ауа қабатының үстіңгі бөлігіндегі өмір сүретін организм;

B) Су қабатының беткі бөлігінде, жай жүзетін организм;

C) Судың қалын қабатында тез жүзетін организм;

D) Судың беткі қабатында өмір сүретін организм;

E)& Теңіз табанында тіршілік ететін организм;

*****


Бентосқа қандай организмдер жатады:

A) Су сүтқоректілері;

B) Медузалар;

C) Акулалар;

D) Морждар;

E)& Шаян тәрізділер, яғни су шаян түрлері;

*****

Әлемдік мұхиттардың мұнаймен ластануының негізгі көздері болып:



A) сарқынды сулар

B)& танкерлер

C) су асты жұмыстары

D) шельфтердің игерілуі

E) жолаушы тасымалдау

*****


Су экожүйесінде автотрофты организмдер:

A) моллюскалар;

B) шаянтәрізділер;

C) суда жүзетін құстар;

D)& балдырлар;

E) зоопланктондар;

*****

Мұнай мен ластанған су алабын атаңдар ?



A) Арал теңізі

B) Балқаш көлі

C)& Каспий теңізі

D) Алакөл

E) Зайсан

*****


Қазіргі уақытта Арал теңізі суының тұздылығы қанша есе артты:

A) 2 есе


B) 3 есе

C)& 4 есе

D) 5 есе

E) 6 есе


*****

Арал теңізінің экологиялық проблемалары қай жылдары басталды?

A) 40-шы жылдары

B) 50-шы жылдары

C)& 60-шы жылдары

D) 70-шы жылдары

E) 80-жылдары

*****


20 ғ.60-шы жылдардағы Арал теңізі суының көлемі:

A) 600 км3

B) 750 км3

C)& 1066 км3

D) 1800 км3

E) 2000 км3

*****

Арал теңізіне мынадай өзендер құяды:



A) Іле, Қаратал

B) Орал, Волга

C) Нұра, Ешім

D)& Амудария, Сырдария

E) Лепсі, Ақсу

*****


Каспий тюлендерінің санының азаюына қандай заттар тікелей әсер етеді?

A) Радиация

B) Ауыр металдар

C) Қышқылдар

D)& Мұнай

E) Күкірт

*****

Балхаш көлінің негізгі су баланысын қандай өзеннің ағысы құрайды?



A) Орал

B) Ертіс


C) Нұра

D) Есіл


E)& Іле.

*****


Балқаш көлінде ластанудың қай түрі басым?

A) Радиоактивті

B) Мұнай

C)& Ауыр металлдар

D) Детергенттер

E) Сынап


*****

Қазақстан Республикасының су кодексі қай жылы қабылданды?

A) 1980 ж

B) 1990 ж

C) 1996 ж

D) 1997 ж

E)& 2003 ж

*****


ҚР су кодексі қанша баптан тұрады?

A) 110


B) 113

C) 121


D) 120

E)& 123


*****

Органикалық лас заттарды түзуші сарқынды суларды қандай өндіріс орындары шығарады?

A) металлургиялық

B) машина жасау

C)& тері илейтін

D) тау кен өндіру

E) барлық аталғандар

*****


Топырақтың түзілуі қандай жылдамдықпен болады?

A) 5 см – 100 жылда

B) 10 см - 100 жылда

C) 10-15 см - 100 жылда

D) 15-20 см - 100 жылда

E)& 0,5- 2 см - 100 жылда

*****

Қазақстанда шөлге айналған жерлер қанша көлем алады?



A) 170 млн. га

B) 175 млн. га

C)& 180 млн. га

D) 200 млн. га

E) 190 млн. га

*****


Топырақ эрозиясының түрлерін атаңдар:

A) су, механикалық және жел

B)& су және жел

C) жел


D) су

E) жел және механикалық

*****

Жел эрозиясы жылдың қай мезгілінде байқалады?



A) күзде

B) қыста


C)& көктемде

D) жазда


E) барлық аталғандар

*****


Қазақстанда сорға айналған жерлер қанша көлем алады?

A) 40 млн. га

B) 50 млн. га

C) 55 млн. га

D)& 60 млн. га

E) 70 млн. га

*****

Шөлейттену үрдісіне Қазақстан территориясының едәуір бөлігі қамтылған.Оның мөлшері:



A) 30;

B) 40;


C) 50;

D)& 60;


E) 70.

*****


Қазақстан Республикасының «Жер туралы кодексі» қай жылы қабылданды?

A) 1990 ж;

B) 1991 ж;

C)& 1992 ж;

D) 1993 ж;

E) 1994 ж.

*****

Қазақстан «БҰҰ-ның шөлейттенумен күресу туралы конвенциясын» 7 маусымда мақұлдады:



A) 1995 ж;

B) 1996 ж;

C)& 1997 ж;

D) 1998 ж;

E) 1999 ж.

*****


Саңырауқұлақтармен күресуге арналған пестицидті көрсетіңдер:

A) гербицидтер

B) тонсинандтар

C) митенсиуттер

D)& фунгициттер

E) анарициуттер

*****

Топырақтың құнарсыздануының себептеріне жататындар:



A) Толық игерілмеуі;

B)& Толық игерілуі;

C) Игерілусіз қалуы;

D) Биологиялық жағдайлары;

E) Минералдық құрамы;

*****


Жердің тас қабаты

A)& Литосфера;

B) Ноосфера;

C) Тропосфера;

D) Стратосфера;

E) Термосфера,

*****

Әлемдік жер ресурстары проблемаларына жататындар:



A)& шөлейттену

B) жылу эффектісі

C) озонның жұқаруы

D) улы тұмша

E) қышқылды жауындар

*****


Жердің қатты қабаты:

A)& литосфера;

B) ноосфера;

C) термосфера;

D) стратосфера;

E) гидросфера.

*****

Жоғары ылғалданған аймақтарда байқалады:



A)& батпақтану;

B) жел эрозиясы;

C) қышқылдану;

D) шөлейттену;

E) су эрозиясы.

*****


Биосфераның потенциалдық толық бүлінуіндегі топырақтың қайта қалпына келмейтін өзгерісі:

A) шөлейттену

B)& батпақтану

C) тұздану

D) қышқылдану

E) нитралдану

*****

Қазақстан территориясында шөлейттенген аймақтар:



A)& Арал маңы, Балқаш маңы;

B) Орал маңы ;

C) Каспий маңы;

D) Алтай;

E) Баянауыл;

*****


Ормандар Қазақстан жері көлемінің қаншасын құрайды?

A) 9,6 млн .га

B) 10,1 млн. га

C)& 10,9 млн. га

D) 11,2 млн. га

E) 12 млн. га

*****

Қазақстандағы дәрілік қасиеті бойынша ең бағалы дәрілік өсімдікті атаңдар



A) Марал оты

B)& Алтын тамыр

C) Дәрмене

D) Шайшөп

E) Қара аңдыз

*****


Қазақстанның өсімдіктерге арналған «Қызыл кітабы» қай жылы шықты және қанша өсімдік енген?

A)& 1981 – 306 түр

B) 1982 – 300 түр

C) 1987 – 400 түр

D) 1990 – 500 түр

E) 1991 – 600 түр

*****

Өсімдіктерді зиянкестерден қорғаудың ең тиімді жолын атаңдар?



A) Физикалық

B)& Химиялық

C) Механикалық

D) Биологиялық

E) Физикалық – химиялық

*****


Қазақстанда «Қызыл кітапқа» енген тораңғы ағашы қай жерде өседі?

A) Шу


B)& Сырдария

C) Жайық


D) Талас

E) Ертіс


*****

Бағалы ағаш…

A) терек

B)& емен


C) қайын

D) қарағай

E) алма ағашы

*****


ҚР орман кодексі қанша баптан тұрады:

A) 59


B) 60

C) 75


D)& 78

E) 81


*****

«Ленталы бор» орманы қай өзеннің бойында кездеседі?

A) Іле

B) Сырдария



C)& Ертіс

D) Жайық


E) Шу

*****


Қазақстанда өсімдіктердің қанша түрі өседі?

A) 5100


B) 5600

C)& 5700


D) 5800

E) 5900


*****

Орманның ағашты және ағашты емес өнім қорларының жиынтығын, сонымен қатар олардың пайдалы қасиеттері қалай аталады?

A) орман

B) орман кесілгеннен кейін ашық жерлер

C) сирек ормандар

D) тоғай


E)& орман ресурстары

*****


Орманның әртүрлілігі қай орманда байқалады?

A) қарағайлы

B) ұсақ жапырақты

C)& тропикалық

D) саванналар

E) тоғай


*****

Қазақстанның орман кодексі қай жылы қабылданды?

A)& 2003

B) 2001


C) 2002

D) 2000


E) 2004

*****


Ақылды адам -

A)& Homo sapiens;

B) Неандарталь;

C) Австолопитек;

D) Гоменид;

E) Кроманвондықтар;

*****

Табиғат қорғау шараларына байланысты сақталып қалған, санының азаюына қауіпті түрлерге жататындар:



A) жойылған

B) сирек


C) азайған

D) анық емес

E)& қайта қалпына келген

*****


Халықаралық Қызыл кітаптын бірінші басылымы қай жылы шықты ?

A) 1956


B) 1958

C)& 1963


D) 1965

E) 1968


*****

Қорықтар - бұл:

A)& табиғат кешені түгел қорғалатын және ғылыми мекені бар аймақ

B) ғылыми-зерттеулер ғана жүргізілетін аумақтар

C) көпшіліктің танымдық демалысын ұйымдастыратын жерлер

D) мақсатты аумақтар

E) табиғаттың көрінісін сақтайтын арнаый жерлер

*****


Қазақстанда қанша мемлекеттік қорық бар ?

A) 9


B)& 10

C) 8


D) 7

E) 6


*****

Жабылған немесе жұмысын тоқтатқан қорықтар:

A) Барсакелмес

B) Наурызым

C)& Барсакелмес-Бурабай

D) Наурызым - Барсакелмес

E) Үстірт

*****


Қазақстанда алғаш рет ашылған қорықты атаңдар?

A) Алматы

B) Барсакелмес

C)& Ақсу-Жабағылы

D) Қорғалжын

E) Алакөл

*****

Қазақстанда алғаш қорық қай жылы ашылды?



A) 1920

B)& 1927


C) 1929

D) 1931


E) 1935

*****


Оңтүстік Қазақстан облысындағы қорық :

A) Үстірт

B) Наурызым

C)& Ақсу-Жабағылы

D) Марқакөл

E) Қорғалжын

*****

«Құландар аралы» аталған қорық:



A) Үстірт

B) Наурызым

C)& Барсакелмес

D) Марқакөл

E) Қорғалжын

*****


Арал теңізіндегі орналасқан қорық?

A) Үстірт

B)& Барсакелмес

C) Наурызым

D) Марқакөл

E) Қорғалжын

*****

Марқакөл қорығы қай жылы құрылды?



A) 1929

B) 1931


C) 1958

D)& 1976


E) 1984

*****


Наурызым қорығы қай жылы құрылды?

A)& 1929


B) 1931

C) 1958


D) 1976

E) 1984


*****

Алматы қорығы қай жылы құрылды?

A) 1929

B)& 1931


C) 1958

D) 1976


E) 1984

*****


Қорғалжын қорығы қай жылы құрылды?

A) 1929


B) 1931

C)& 1958


D) 1976

E) 1984


*****

Қорғалжын қорығы қай облыс территориясында орналасқан ?

A) Павлодар

B) Ақмола

C)& Солтүстік Қазақстан

D) Орталық Қазақстан

E) Шығыс Қазақстан

*****


Реликтілі шағала қай қорықта кездеседі?

A) Марқакөл

B)& Алакөл

C) Наурызым

D) Қорғалжын

E) Бәрінде де кездеседі

*****

Зоологиялық қорықтарда рұқсат етілмейтін жағдайлар?



A) Аң аулау

B) Балық аулау

C) Шаруашылық жүргізу

D) Гербалийлер жинау

E)& Өсімдіктерді жинау

*****


Қазақстанда қанша ұлттық парктер бар?

A) 7


B) 6

C)& 5


D) 8

E) 9


*****

Алматы облысында қанша ұлттық парк бар?

A) 1

B)& 2


C) 3

D) 4


E) 5

*****


Баянауыл ұлттық саябағы қай облыста орналасқан?

A) Көкшетау

B)& Павлодар

C) Шығыс Қазақстан

D) Солтүстік Қазақстан

E) Қарағанды

*****

Қазақстанда қорық қорлар (заказниктер) қанша?



A) 55

B) 56


C)& 57

D) 60


E) 65

*****


Алматы облысында қанша табиғат ескерткіштері бар?

A) 2


B)& 3

C) 4


D) 1

E) 5


*****

Қазақстанда қанша табиғат ескерткіштері бар?

A) 23

B)& 25


C) 26

D) 27


E) 29

*****


Рекреация мен табиғат қорғауға арналған учаскелер:

A)& Ұлттық саябақ

B) Қорықтар

C) Қорық


D) Ботаникалық бақ

E) Дендропарк

*****

Қазақстанда қанша қорық бар?



A)& 10

B) 9


C) 8

D) 7


E) 6

*****


Табиғи жағдайдың сақталып қалуы үшін қолданылатын термин

A) Ұлттық бақ

B)& Қорық

C) Табиғи бақ

D) Қорықтар

E) Дендрологиялық бақ

*****

Қоршаған ортаны қорғау туралы БҰҰ бағдарламасы қалай аталады?



A) МАБ

B)& ЮНЕП


C) ЮНЕСКО

D) КЭП


E) МАГАТЭ

*****


Базель Конвенциясы қашан қабылданды?

A) 1980


B) 1985

C) 1987


D)& 1989

E) 1990


*****

Қоршаған ортаны қорғау туралы бірінші Халықаралық Конференция қай жылы, қай жерде болды?

A) Вена, 1970

B) Хелсиньки, 1985

C)& Стокгольм, 1972

D) Тбилиси, 1977

E) Монреаль, 1987

*****


Биоәртүрлілік туралы Халықаралық Конвенция қай жылы қабылданды?

A) 1995


B) 1993

C) 1994


D)& 1992

E) 1996


*****

Қоршаған орта туралы «ХХІ ғасыр күн тәртібі» халықаралық құжат қай жылы қабылданды ?

A)& 1992

B) 1993


C) 1994

D) 1995


E) 1996

*****


Қоршаған ортаны қорғау туралы екінші халықаралық конференция қай жерде өтті?

A) Тбилиси, 1977

B)& Рио-де-Жанейро, 1992

C) Вена, 1985

D) Хельсинки, 1990

E) Монреаль, 1991

*****

Озон қабатын қорғау туралы халықаралық Вена конвенциясы қашан қабылданды?



A) 1996

B) 1995


C) 1990

D)& 1985


E) 1981

*****


Шөл мен құрғақшылыққа қарсы күрес туралы Халықаралық Конвенция қай жылы қабылданды ?

A) 1992


B)& 1997

C) 1994


D) 1993

E) 2001


*****

Қоршаған ортаны қорғау туралы бүкіләлемдік күн

A) 5 июль

B) 5 ноябрь

C) 5 май

D)& 5 июнь

E) 10 август

*****


Ғарышта, атмосферада және жер бетінде ядролық қару-жарақты қолданбау туралы халықаралық келісім-шартқа қай жылы қол қойылды?

A) 1957


B) 1960

C)& 1963


D) 1965

E) 1968


*****

Қоршаған ортаның тұрақты даму стратегиясының концепциясы қай жылы қабылданды?

A)& 1992ж

B) 1980ж


C) 1969ж

D) 1930ж


E) 1979ж

*****


Қоршаған орта туралы БҰҰ-ң бағдарламасы қалай аталады?

A) Табиғат қорғаудың халықаралық ұйымы

B) Инфотерра

C)& ЮНЕП


D) ГСМОС

E) ЮНЕСКО

*****

Тропиктік ормандардың қарқынды түрде жойылу аймағы ?



A) Оңтүстік-шығыс Азия

B)& Латын Америкасы (Амазония)

C) Ресей

D) Африканың тропиктік ормандары

E) Австралияның тропиктері

*****


Стокгольм конференциясының шешімі бойынша қорщаған орта әлемдік жүйе мониторинг қай жылы құрылды:

A)& 1972ж

B) 1970ж

C) 1969ж


D) 1973ж

E) 1975ж


*****

Табиғатты қорғауды мемлекеттің қай мекемесі басқарады?

A) Денсаулық сақтау министірлігі

B) Госкомгидромет

C) Прокуратура

D)& Қоршаған ортаны қорғау министірлігі

E) Еңбек және әлеуметтік қатынастар

*****


Қазақстан республикасында қоршаған ортаны қорғау жөнінде қандай халықаралық ұйым бар?

A) ГРИНПИС

B) ФАО

C)& Невада - Семей



D) МАГАТЭ

E) ЮНЕП


*****

«Невада - Семей» халықаралық қозғалысының көшбасшысы кім?

A) М.Шаханов

B) Ш.Айтматов

C) Е.Серкебаев

D) Р.Рымбаева

E)& О Сулейменов

*****


Қандай халықаралық ұйымның белсенділігімен халықаралық «Қызыл кітап» жарыққа шықты?

A) ФАО


B)& МСОП

C) ВОЗ


D) ВФОП

E) ЮНЕСКО

*****

Алғаш Қазақстанның Қызыл кітабы қай жылы шықты?



A) 1964

B) 1968


C) 1974

D) 1976


E)& 1978

*****


Жойылып бара жатқан жануарлар «Қызыл кітаптың» беттерінде қандай түспен берілген?

A) ақ


B) сары

C) жасыл


D) көк

E)& қызыл

*****

Сан мөлшері әлі де көп, бірақ тез азаятын түрлер:



A) жойылған

B) сирек


C)& азайған

D) анық емес

E) қайта қалпына келген

*****


Қазақстан Республикасының су кодексі қай жылы қабылданды?

A) 1980 ж

B) 1990 ж

C) 1996 ж

D) 1997 ж

E)& 2003 ж

*****

Қазақстан Республикасының «Экологиялық Кодексі» қай жылы қабылданды?



A) 1980 ж

B) 1990 ж

C) 1996 ж

D)& 2007 ж

E) 2000 ж

*****


Қоршаған ортаны қорғау туралы заңы қанша баптан тұрады?

A) 50


B) 75

C) 80


D) 83

E)& 89


*****

Соғыс мақсатында қоршаған ортаны бұзуға тиым салу туралы конвенция қай жылы қабылданды?

A) 1957 ж.

B) 1967 ж.

C)& 1977 ж.

D) 1987 ж.

E) 1997 ж.

*****


Семей ядролық полигонының жабылу туралы жарлыққа ҚР Президенті қай жылы қол қойды?

A) 1991


B)& 1992

C) 1993


D) 1994

E) 2000


*****

Қазақстан Республикасының білім беру саласының қай буынында экология міндетті түрдегі пән ретінде өтеді?

A) Мектепке дейінгі мекемелерде

B) Бастауыш сыныптарда

C) Жоғары сыныптарда

D) Колледждерде

E)& ЖОО

*****


Қазақстан жерін қанша соғыс полигонының қатты радиоактивтік қалдықтары алып жатыр ?

A) 13 млрд.т

B) 14 млрд.т

C) 15 млрд.т

D)& 16 млрд.т

E) 17 млрд.т

*****

Қазақстан Республикасының қай облысынан ғарыш кемесі ұшырылады?



A) Қостанай

B) Атырау

C) Алматы

D) Қарағанды

E)& Қызылорда

*****


Жер шарында атом қаруы қанша рет сыналды:

A) 500


B) 1000

C) 16000


D)& 2100

E) 2600


*****

Радиоактивті жауындардың табиғаттағы типтерін атаңдар?

A) Бірінші және ғаламдық

B) Ғаламдық

C)& Алғашқы, екінші реттік және ғаламдық

D) Екінші реттік және ғаламдық

E) Бірінші және екінші реттік

*****


Қай жылы Семей полигонында алғаш ядролық жарылыс болды?

A) 29.08.1946 ж.

B) 29.08.1947 ж.

C) 29.08.1948 ж.

D)& 29.08.1949 ж.

E) 29.08.1950 ж.

*****

Қандай қалаларға алғаш атом бомбасы тасталынды ?



A) Делиде, Нью-Йоркте

B)& Хиросима, Нагасаки

C) Москва, Пекин

D) Париж, Лондон

E) Хиросима, Киото

*****


Семей ядролық полигоны қандай аудандарды қамтиды

A) Оңтүстік Қазақстан және Алматы

B) Шығыс Қазақстан және Атырау

C) Атырау және Маңғыстау

D)& Қарағанды, Шығыс Қазақстан және Павлодар

E) Солтүстік Қазақстан және Павлодар

*****

Семей ядролық полигонында соңғы жарылыс қай жылы болды?



A) 1979

B) 1981


C) 1986

D)& 1989


E) 1991

*****


Семей ядролық полигоны қанша жыл жұмыс жасады?

A) 30


B) 35

C)& 40


D) 45

E) 48


*****

Семей ядролық полигонында болған жалпы жарылыс саны:

A) 100-ге жуық

B) 200- ге жуық

C) 300- ге жуық

D) 400- ге жуық

E)& 500- ге жуық

*****


Капустин Яр, Азғыр полигондары орналасқан аймақ?

A) Шығыс Қазақстан облысы

B) Оңтүстік Қазақстан облысы

C) Алматы облысы

D)& Атырау облысы

E) Солтүстік Қазақстан облысы

*****

Ақылды адам -



A)& Homo sapiens;

B) Неандарталь;

C) Австолопитек;

D) Гоменид;

E) Кроманвондықтар;

*****


Қазақстан Республикасында қанша экологиялық апатты белдеуі бар?

A) 5


B) 4

C) 3


D)& 2

E) 1


*****

Қазақстанның қай аймағы экологиялық апатты белдеуіне жатады?

A)& Семей полигоны

B) Каспий теңіз аймағы

C) Балқаш маңы

D) Байқоңыр

E) Іле Алатауы

*****


Адамның іс-әрекеті қоршаған ортаға әсерінің басым түрін атаңдар?

A) Жақсы әсер

B)& Қарым қатынастағы қайшылықты күшейтеді

C) Қоршаған ортаға әсер етпейді

D) Өлі табиғат обьектілеріне ғана әсер етеді

E) Тек адамға ғана әсер етеді

*****

Қоршаған ортаның антропогендік ластануына жатпайтындар:



A) Көлік

B) Ауыл шаруашылық

C)& Вулкан және гейзерлер

D) Өндірістік өнеркәсіп

E) Қаланың шаруашылығы

*****


Қоршаған ортанының ластану деңгейіне қолданылатын түсінік:

A) Рециклизация

B)& Шектен тыс қоқыстың шығарылуы

C) Трофикалық деңгей

D) Тропикалық деңгей

E) Байыту

*****

Табиғатқа антропогеннің әсері:



A)& Адамның іс-әрекетімен байланысты

B) Биосфера прцессімен байланысты

C) Табиғи құбылыспен байланысты

D) Геологиялық құбылыспен байланысты

E) Абиотикалық процеспен байланысты

*****


Қазіргі уақытта табиғи жердің деградацияға ұшырау себебі неде?

A)& Антропогендік ластану

B) Атмосфераның ластануы

C) Табиғи ластану

D) Табиғи жолмен ластану

E) Гидросфераның ластануы

*****

Адамның әрекетінен табиғи ресурстар қанша топқа бөлінеді:



A) 5

B)& 3


C) 2

D) 7


E) 4

*****


Ауыз суында ауыру тудыратын бактериялардың болуы ластанудың қандай типіне жатады?

A) Физикалық

B) Химиялық

C)& Биологиялық

D) Механикалық

E) Аралас

*****

Ормандағы өсімдіктердің жағдайын бақылайтын мониторингтің типін анықтаңыз:



A) Әлемдік мониторинг

B)& Локальді

C) Региональді

D) Биологиялық

E) Химиялық

*****


Биосфераға әсер ететін антропогендік факторлар:

A) цунами;

B) жер сілкінісі;

C) су тасқыны;

D)& соғыс;

E) сел.


*****

Халық санының тез өсуіне байланысты адамдардың кедейленуін қалай атайды?

A) кедейлену

B)& дамудың диспропарцияналдылығы

C) халық санының артуы

D) деградация

E) коэволюциясы

*****


Аймақты су басудың себебін көрсет:

A)& жауын-шашынның көп жаууы

B) шөл

C) күн сәулесінің түсуі



D) желдің қатты тұруы

E) адамның іс-әрекеті

*****

Қалпына келмейтін ресурсқа жататындар:



A) орман ресурстары

B) жануарлар әлемі

C)& пайдалы қазбалар

D) күн радиациясы

E) жануарлар және өсімдіктер

*****


Қалпына келмейтін ресурстар:

A) Атмосфера ауасы

B) Су

C)& Пайдалы қазбалар



D) Күн радияциясы

E) Өсімдіктер мен жануарлар

*****

Қоршаған ортаның физикалық ластану түрлерінің ең қауіптісін атаңдар ?



A) Сәулелену

B) Шу


C) Жылу

D) Электромагниттік

E)& Радиоактивтік

*****


Төмендегі экологиялық факторлардың қайсысы антропогендікке жатады:

A) вулкандардың атқылауы;

B) жергілікті рельеф;

C) топырақтың механикалық және химиялық құрамы;

D)& гидроэлектростанцияның салынуы;

E) ауа-райы;

*****

Адамның іс-әрекетінен болған фактор қалай аталады?



A)& антропогенді;

B) биота;

C) абиотикалық;

D) биотикалық;

E) муталистік;

*****


Қоғам дамуында қаланың рөлінің артуы:

A)& урбандану;

B) рекреациялық;

C) индустриализациялық;

D) мелиорация;

E) әлеуметтену;

*****

Табиғи ластаушыларға жататындар:



A)& сел тасқыны, шаңды дауылдар;

B) жанартаулар күлі, көлік;

C) химиялық қосылыстар, өрттер;

D) бактериялар, вирустар, микробтар;

E) медициналық қалдықтар;

*****


Организмнің тіршілігіне кері әсерді ата:

A) Оптимальді фактор

B) Летальді фактор

C)& Қауіпті фактор

D) Стресс фактор

E) Экспериментальді фактор

*****

Тез көбеюмен өсуге қолайлы абиотикалық факторлардың жиынтығы:



A) Синэкологиялық оптимум

B)& Физиологиялық оптимум

C) Аутэкологиялық

D) Дэмэкологиялық оптимум

E) Аутэкологиялық және дэмэкологиялық оптимум

*****


Экологияда “ тұрақты даму” терминін алғаш қай жылы қолданды?

A) 1960ж


B) 1970ж

C) 1980ж


D) 1990ж

E)& 1992ж

*****

“Табиғат бәрін біледі” заңының авторы кім?



A) В.И. Вернадский

B) Э.Геккель

C) В.Н. Сукачев

D)& Д. Коммонер

E) В. Шелфорд

*****


Б.Коммонердің үшінші заңын ата:

A)& Табиғат бәрін біледі

B) Табиғатты тиімді пайдалану

C) Қоршаған ортаны қорғау

D) Адам табиғатсыз өмір сүре алмайды

E) Жануарлар азықсыз өмір сүре алмайды

*****

Қазіргі кездегі халықтың саны ?



A) 6 млрд. жақын

B)& 6 млрд. аса

C) 5 млрд. төңірегінде;

D) 4,5 млрд. аса;

E) 3 млрд.

*****


Демографиялық жарылыс нені көрсетеді?

A)& халық санының тез өсуі;

B) халық санының азауюы;

C) туу мен өлудің сай келмеуі;

D) табиғи өсімнің тоқтауы;

E) халық саны өсімінің тоқтауы;

*****

Биологиялық ырғақ – бұл:



A)& Биологиялық процестер мен құбылыстардың интенсивті түрде ырғақтыөзгеруі

B) Күн мен түннің ауысуы

C) Жануарлардың активті және пассивтілігінің алмасуы

D) Ішкі органның жұмыс жасау ырғағы

E) Жыл уақыттарының теңдей алмасуы

*****


Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша аурудың пайда болу деңгейінің көрсеткіші:

A) 0,5;


B) 1,0;

C) 15;


D)& 20;

E) 25.


*****

Экологиялық шиеленіскен аймақтарда қатерлі аурулардың түрлері қанша еселеп артуда:

A) 20;

B) 30;


C) 40;

D) 50;


E)& 60.

*****


ТМД елдеріндегі экологияның апатты аймақтардағы тіршілік ұзақтығының азаюы:

A) 3-5 ж.

B) 5-7 ж.

C) 7-10 ж.

D)& 10-15 ж.

E) 15-17 ж.

*****

Организмдегі генетикалық өзгерістер:



A)& Мутация

B) Тұқымқулаушылық

C) Анклиматизация

D) Миграция

E) Адаптация

*****


Нерв жүйесінің бұзылуына, сол аурумен және мінез-құлықтың бұзылуымен әкеліп соқтыратын ауруы төмендегі заттардың қайсысының организмде артық мөлшерінен болды?

A) кадмий;

B) қорғасын;

C)& сынап;

D) мырыш;

E) темір.

*****

«Итай-Итай» ауруы төмендегі заттардың қайсысының судағы артық мөлшерінен пайда болады.



A) иод, темір, қорғасын;

B)& кадмий, цинк, қорғасын;

C) сынап, мырыш, қорғасын;

D) кадмий, сынап, қорғасын;

E) селен, иод, қорғасын.

*****


Мынадай фактордың әсерінен адамның денсаулығы түзеледі:

A) тұқым қуалаушылық, таза ауа, өмір сүру, өнеркәсіп орындары;

B)& тұқым қуалаушылық, қоршаған орта, салауатты өмір салты,

денсаулық сақтау;

C) денсаулық сақтау, көшенің ұзындығы, ауылшаруаш-ң дамуы;

D) салауатты өмір салты, қала архитектурасы, өнеркәсіпорындары;

E) денсаулық сақтау, өндірістік орын, мәдениет, бейімдеушілік.

*****


Шудың 90-110 децибалдаға жеткен өндіріс орындарындағы ұзақ әсері қандай мүшелерге әсерін тигізеді:

A)& есту органына, нерв жүйесіне, жүрек-сосуд жүйесіне;

B) есту органына, көру, асқорыту органына;

C) қозғалу апаратына, есту және көру органдарына;

D) ақыл-ой іс әрекеттері, асқазан-ішек жолдары;

E) есту органына, иммуниттет, қозғалу аппараты.

*****

Ластаушы заттардың 70% астамы адам организміне мынадай жолдармен енеді;



A) дәрі-дәрмек препараттарымен;

B)& азық-түлікпен;

C) ішетін сумен;

D) атмосфералық ауамен;

E) барлық аталған факторлардың бірлесуінен.

*****






Тақырыптар

Курс

Семестр

Сұрақ түрі

Қиындық деңгейі

Жауап

1

Экологияға кіріспе.

Экологияның даму тарихы



1

1

Лек

2

D

2




1

1

Лек

1

A

3




1

1

Сем

1

E

4




1

1

СОӨЖ

3

A

5




1

1

Лек

2

A

6




1

1

Лек

1

A

7




1

1

Сем

1

D

8




1

1

СОӨЖ

2

C

9




1

1

Сем

3

C

10




1

1

Лек

1

B

11




1

1

Сем

1

B

12




1

1

СОӨЖ

3

C

13




1

1

Лек

2

E

14




1

1

Лек

1

A

15




1

1

Сем

1

B

16




1

1

СОӨЖ

3

B

17




1

1

Сем

1

B

18




1

1

Лек

2

B

19




1

1

Лек

1

B

20




1

1

Сем

2

A

21

Экологияға кіріспе. Экологияның негізгі бағыттары.

1

1

СОӨЖ

3

B

22




1

1

Сем

1

A

23




1

1

Лек

1

C

24




1

1

Лек

3

B

25




1

1

Сем

2

A

26




1

1

СОӨЖ

1

D

27




1

1

Лек

1

B

28




1

1

Лек

2

D

29




1

1

Сем

3

C

30




1

1

СОӨЖ

1

A

31




1

1

СОӨЖ

1

C

32




1

1

Лек

3

C

33




1

1

Лек

1

A

34

Биосфера. Биосфераның құрамы және қасиеттері.

1

1

Сем

1

A

35




1

1

Лек

1

B

36




1

1

Сем

3

E

37




1

1

СОӨЖ

2

B

38




1

1

Лек

1

A

39




1

1

Лек

1

C

40




1

1

Сем

1

B

41




1

1

СОӨЖ

3

A

42




1

1

Сем

1

D

43




1

1

Лек

1

E

44




1

1

Сем

3

C

45




1

1

СОӨЖ

1

C

46




1

1

Лек

1

D

47




1

1

Лек

1

E

48

Биосфера. Биогеоценоздың құрылымы. Зат және энергия айналымы.

1

1

Сем

1

C

49




1

1

СОӨЖ

3

D

50




1

1

Лек

1

C

51




1

1

Сем

1

C

52




1

1

СОӨЖ

3

C

53




1

1

Лек

1

B

54




1

1

Лек

1

D

55




1

1

Сем

1

C

56




1

1

СОӨЖ

3

B

57




1

1

Лек

1

B

58




1

1

Лек

1

B

59




1

1

Сем

2

A

60




1

1

СОӨЖ

1

E

61




1

1

Сем

1

E

62




1

1

Лек

3

E

63




1

1

Лек

2

E

64




1

1

Сем

1

B

65




1

1

СОӨЖ

1

D

66




1

1

Лек

2

E

67




1

1

Лек

3

E

68




1

1

Сем

1

A

69




1

1

Лек

1

A

70




1

1

Сем

3

A

71




1

1

СОӨЖ

2

A

72




1

1

Лек

1

A

73




1

1

Лек

1

B

74




1

1

Сем

3

B

75




1

1

СОӨЖ

1

A

76




1

1

Сем

2

A

77

Биосфера. Тірі организмдер қарым-қатынасының формалары

1

1

Лек

1

B

78




1

1

Лек

2

A

79




1

1

Сем

3

D

80




1

1

СОӨЖ

1

A

81




1

1

Лек

1

B

82




1

1

Лек

3

A

83




1

1

Сем

2

A

84




1

1

СОӨЖ

1

A

85




1

1

Сем

1

D

86




1

1

Лек

2

E

87




1

1

Лек

3

B


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет