1) үлкен әлеуметтік топтар немесе қоғамдастықтар
2) орташа әлеуметтік топтар
3) кіші қоғамдастықтар немесе топтар
ІІІ. Мазмұнына қарай әлеуметтік қоғамдастықтар:
1) әлеуметтік-экономикалық
5) әлеуметтік-территориялық
4) әлеуметтік-кәсіби
2) әлеуметтік-этникалық
3) әлеуметтік-демографиялық
Әлеуметтік топтар өзінің шамасы, саны бойынша
2 топқа бөлінеді:
1) Шағын (екіден он бес адамға дейін)
- 1) құрам санының аздығы;
- 2) мүшелерінің кеңістіктегі жақындығы;
- 3) өмір сүру ұзақтығы;
- 4) топтық құндылықтардың, нормалардың және мінез-құлық үлгілерінің ортақтығы;
- 5) топқа кірудің еріктілігі;
- 6) адамның мінез-құлқын бақылаудың бейресмилігі болып табылады.
2) Үлкен
Қоғам адамдарын стратталарға жіктеудің тарихи үш типі белгілі:
а) касталар; ә) сословиелер; б) таптар
Жабық жүйе
Ашық жүйе
Қоғам мүшелерінің статустары мен әлеуметтік жағдайларын өзгертулеріне мүмкіндік бар әлеуметтік құрылым
мұндай мүмкіндік
балмайтын қоғам
Касталық жүйе - Үндістан қоғамында орын алған жабық жүйе.Әлеуметтік статус ата-аналарынан балаларына беріліп, ол өмірлік статусқа айналып отырған
Касталардың 4 тобы болған:
а) брахмандар (діни иелері, абыздар), олар халықтың 3%-ын құрайтын;
ә) кшатрийлер (әскери адамдар);
б) вайшьтер (саудагерлер), бұл екі топ халықтың 7%-ын құрайтын;
в) шудралар (шаруалар мен қолөнершілер) – 70%-ға жуық;
г) хариджандар – қоғамдағы ең төменгі, ауыр жұмыстарды (ауланы сыпыру, қоқыстарды жинау, тері илеу, шошқа бағу) атқаратын адамдар.
Сословиелік жүйелер – феодалдық қоғамда орын алған стратификациялық жіктеу типі.
Төменгі
Жоғары
дворяндар, дін иелері
қолөнершілер, шаруалар,
көпестер
Таптық қоғам қанаушылық орын алған қоғамнан басталады. Таптық қоғамдар деп Марксизмде құлиеленушілік, феодалдық, капиталистік қоғамдарды айтады.Маркстік теория бойынша әрбір қанаушылық қоғамда екі тап орын алады. К.Маркс осы таптарды негізгі таптар деп қараған. Мысалы, құлиеленушілік қоғамда құлдар мен құл иелері, феодалдық қоғамда феодалдар мен шаруалар, капитализмде капитал иелері мен пролетариат. Осы таптардың арасында күрес үздік жүріп отыр.
Достарыңызбен бөлісу: |
