Әмбебап зертханалық «Уралочка» стендінде электрлік тізбекке тәжірибелік зерттеулер жүргізу Павлодар 2011 Алғы сөз «Электротехника және электроника»

7.1 кесте

Фазалар	Бригада нөмірі
кедергілері	I	II	III	IV	V	VI
zAB
-jXC zBC
zCA

7.2.2 Жүктеме фазалары үшбұрыштап жалғанған кезіндегі үш фазалы тізбекті келесі режимдерде зерттеу:

а) симметрялы жүктеме (z_AB= z_BC= z_CA=r);

б) фазалық сымның үзілуі; оқытушының

в) сызықты сымның үзілуі; нұсқауы бойынша

г) симметрялы емес жүктеме.

7.2.3 Орауыш параметрлерін анықтау: z_к – орауыштың толық кедергісі, r_к – орауыштың активті кедергісі, X_L – орауыштың индуктивті (реактивті) кедергісі, төмендегі формулалар бойынша  бұрышы анықталады

мұнда

7.2.4 Үш фазалы тізбектің барлық зерттелген режимдері үшін токтар мен кернеулердің векторлық диаграммасын сызу керек.

7.2.5 Есепте, жұмыстың мақсатын және қысқа мазмұнын баяндап, жұмыста қолданылатын электрлік тізбектердің сызбаларын сызып, және орауыш параметрлерін есептеген мәліметтердің кестесін келтіру, векторлық диаграммаларды сызу.

7.3.1 «Тапсырма» бөлімінің 2 пунктінде көрсетілген режимдерді зерттеу 7.1 суреттегі сызба бойынша жүргізіледі, бұнда сызықты, фазалық токтар және кернеулер өлшенеді. Үшбұрыштап жалғанғанда фазалық және сызықты кернеулер тең болады.

Токты, кернеуді өлшеу бір амперметрмен және бір вольтметрмен жүргізіледі. Амперметр, электрлік тізбектің сәйкес нүктелерінде орналасқан беткі панеліндегі үяшыққа, амперметрге қосылған штеккері бар сымның орнатуымен қосылады. Вольтметр өлшенетін бөліктерге 2 сым арқылы қосылады.

7.2 кестесіне есептеу қортындыларын жазу.

Әр тәжірибе аяқталған сайын, тізбекті ауыстырып қосқышпен қорек көзінен ағыту керек.

7.2 кесте

7.1 Сурет

7.3.2 Орауыш параметрлерін анықтау, 7.2 суреттегі сызба бойынша жүргізіледі.

7.3 кестесіне аспаптар көрсеткіштерін жазу керек.

7.2 Сурет

7.3 кесте

Аспаптардың көрсеткен мәндері			Есептелген мәндер
Р, Вт	I, A	U, B	rк, Ом	XL, Ом	zк, Ом	, град

Бақылау сұрақтары

1. ЭҚК – тің қандай көп фазалы жүйесі симметрялы деп аталады?

2. Қандай жағдайларда ЭҚК симметрялы жүйесі токтардың симетрялы жүйесін туғызады?

3. Үшбұрыштап жалғанған үш фазалы симметриялы тізбектің фазалық және сызықты токтары (кернеулері) арасында қандай қатынастар бар?

4. Үш фазалы генератордың ЭҚК лездік мәндері үшін теңдеулер жаз.

5. Комплекті түрде ЭҚК нақты мәндері үшін теңдеулер жаз.

6. ЭҚК үш фазалы жүйсінің векторлық диаграммасын құр.

№ 9 Зертханалық жұмыс

Зерттеу нысаналар «Жұлдызшаның» схемасы бойынша үш фазалық төрт сымдысы шынжыр қабылдағыштың қосуында қызмет көрсетедi ( сурет 7.6)

Сурет 7.6

1 ) үш фазалық айнымалы тоқтың көзi;

2) кедергілердің дүкені;

3) сыйымдылықтардың дүкені;

4) индуктивтiлiктiң катушкасы;

5) Амперметр ( A₁, A₂, A₃) өлшеу шектері 0-ден 2А дейін;

6) Вольтметр (V), өлшеу шектері 0-ден 100В дейін;

7) Ваттметр (W), өлшеу шектері 0-ден 1200Вт дейін;

Тасымал Вольтметр, фаза және сызықты кернеулердi өлшемі үшiн қолданылады
Тапсырма

Үш фазалық төрт сымдысы шынжырды, «Жұлдыз» схемасы бойынша бiрлескен симметриялық және симметриялық емес қабылдағышта зерттеу.

Симметриялық қабылдағыш.

1. Шынжыр жинау (7.6 сурет). Әрбiр фазаға (кедергiлердiң дүкенi) белсендi кедергілірді қосу.

2. Үш фазалық айнымалы ток көзiнiң автоматың қосу.

3. Сызықты өткiзгiштерде және бейтарап өткiзгiштегi токты өлшеу.

4. Фазалық және сызықты кернеулерді өлшеу.

5. Бір фазаның қуатың өлшеу үшін бір фазалық амперметірден штекерді ажыратып тогы бар катушкаға қосамыз, ал катушкалық кернеуді фазалық кернеуге қосу.

6. Осы өлшемдерді 7.1 кестеге енгiзу

7.1 кесте

Өлшемдер

Есептеулердің нәтижелері

Р,Вт

Симметриялық емес қабылдағыш.

1.Бірінші фазаға белсенді кедергіні екіншіге индуктивті катушканы, үшіншіге сыйымдылықты қосып, тізбек құру.

2. Үш фазалық айнымалы ток көзiнiң автоматын қосу.

3. Токты, фаза және сызықты кернеулерді өлшеу.

4. Әрбiр фазаның қуатын өлшеу. Ол үшiн фазаның амперметрiнен штекерлерiн түссiн және олардың ваттметрдiң тоқ катушкасымен, кернеудi катушканы қоссын фазадағы қуаттың өлшемi кейiн фаза кернеуiне орнатылсын және осы өлшемдердi А

5. Осы өлшемдерді кестеге енгізу

6. Осы кестелер арналған 7.1 және 7.2 тоқтар және кернеулердi векторлық диаграммалар құрастыру

Өлшемдердің нәтижелері

Есептеулердің нәтижелері

UA, B

UB, B

UC, B

р,вТ

1. Жұлдызға жүктеменiң фазасы қалай қосады?

2. Төрт сымды тізбекті қабылдағышпен генератордың арасындағы бейтарап сым неге арналған?

3. Не үш фазалық генератор әлде қабылдағыштың бейтарап нүктелерiмен түсiнедi?

4. Симметриялық жүктемесi үшiн жұлдыз схема бойынша бiрлескен кернеуiмен сызықты және фаза тоқтарымен байланыстары қандай?

5. Үш фазалы тізбектің төрт сымды тізбектен артықшылығы қандай ?

6. Фазадағы токтар белгілі болғанда бейтарап сымдағы токты қалай анықтаймыз?

7. Қандай жағдайда бейтарап сымдағы төрт сымды тізбектегі ток нөлге тең болады ?

8. Симметриялық және симметриялық емес қабылдағыш үшiн фаза тоғының қуатының теңдеулерiнiң түрi қандай?

Әдебиет
1 Бессонов Л.А. Теоретические основы электротехники: учебник для вузов.–– М.: Высшая школа, 1984.-с.360.

2 Зевеке Г.В., Ионкин П.А., Нетушил А.В., Страхов С.В. Основы теории цепей: учебник для вузов. –– М.: Энергия, 1975.-с.572.

3 Нейман Л.Р., Демирчян К.С. Теоретические основы электротехники: в 2 – х т. Учебник для вузов. ––Л.: Энергоиздпт. Ленинград. Отд- ние, 1981. – 1т.- 536 с., 2 т.-416 с.

Мазмүны

Кіріспе 3

1 Зертханалық жұмыс. Кедергілер шамасын анықтап,

вольтамперлік сипаттамаларды салу 4

2 Зертханалық жұмыс. Тұрақты токтың сызықты

электрлік тізбектерін есептеу 9

3 Зертханалық жұмыс. Айнымалы жүктемесі бар тұрақты

токтың тармақталған тізбегі 17

4 Зертханалық жұмыс. Синусоидалы токтың

тармақталмаған тізбегін зерттеу 21

5 Зертханалық жұмыс. Синусоидалы токтың

тармақталған тізбегін зерттеу 25

6 Зертханалық жұмыс. Үш фазалы тізбектің жұлдызша

жалғануы 29

7 Зертханалық жұмыс – Үш фазалы тізбектің үшбұрыштап

жалғануы 33

ЭТН зертханасында қауіпсіздікті сақтау ережелері 38

Әдебиет 39