Ауруханаішілік инфекциялардың берілу жолдары мен механизмдері
Ауруханаішілік инфекцияға берілу механизмдерінің көптігі тән. Олардың арасында екі топ бар: табиғи және артифициалды. Соңғылары-емдеу мекемелері жағдайында құрылатын механизмдер.
Таратудың негізгі жолдары:
Байланысу (медицина қызметкерлерінің қолы, науқастың терісі, оның биологиялық субстанциялары арқылы, қоршаған жағдай заттары арқылы – құрал-саймандар, төсек және іш киім-кешектер, кувездар, науқастарды күту заттары, заттар мен аппаратуралардың беті ашық операциялық немесе инъекциялық алаң, сондай-ақ қауіптіліктің барлық сыныптарының қалдықтары арқылы).
Ауа-тамшы (адамнан адамға (жөтел, түшу арқылы), сондай-ақ үй-жайдағы зарарланған ауа арқылы).
АІИ жоюдың жоспары мен шараларын әзірлеу және пайда болу себептерін қалай табу, тексеру.
Ауруханаішілік инфекция ошағын анықтау жоспары:
Аурушаңдықты есепке алу және тіркеу.
Микробиологиялық зерттеулер үшін биоматериалдарды.
Өндірістік ортаны санитарлық-бактериологиялық зерттеу.
АІЖ жіктелуі
Инфекция агентінің таралу жолдары мен механизмдерін ескере отырып, :
аэрозольды (ауа-тамшы);
кіріспе-алиментарлық (тамақ));
байланыс-тұрмыстық;
контанктілік-аспаптық (операциядан кейінгі, босанғаннан кейінгі, диализден кейінгі, трансфузиядан кейінгі, эндоскопиялық және басқалар).
жарақаттан кейінгі және өзге де нысандар.
Ағудың сипаты мен ұзақтығын ескере отырып:
өткір;
созылмалы;
қатуланған.
Ағынның ауырлығын ескере отырып:
жеңіл;
орташа ауырлықта;
ауыр.
Патологиялық процестің таралу дәрежесін ескере отырып:
жайылған (бактериемия, микемия, виремия, септицемия, септикопиемия, инфекциялық-уытты шок және т. б.)):
оқшауланған (тері және тері асты май талшықтары, көз, несеп-жыныс саласы, ЛОР-ағзалар, асқазан-ішек жолдары, орталық жүйке жүйесі, жүрек және қан тамырлары, сүйек-бұлшықет жүйесі және т. б.).
Ауруханаішілік инфекциялардың дамуы мен таралуына қатысатын факторлар болуы мүмкін:
иммунитет тапшылығы;
антибиотиктерге резистентті патогенді және шартты патогенді микробтар штаммдарының таралуы;
жасы, қарт және әлсіз науқастар санының артуы;
медициналық манипуляцияларды жүргізу және науқастарды күту кезіндегі қауіпсіздік ережелерін елемеу.
Ауруханаішілік инфекциялар қоздырғыштарының түрлері
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымына сәйкес, дәл осы госпитальдық инфекциялар халықтың денсаулығы мен өміріне елеулі қауіп төндіреді, себебі оларға микробқа қарсы препараттарға төзімділіктің жоғары дәрежесі тән, бұл емдеуді едәуір қиындатады.Қоздырғыштардың түрлері әртүрлі, алайда олардың 90% – ын бактериялық текті жұқпалы агенттер құрайды. Саңырауқұлақтар, вирустар және қарапайымдылар.
Жұқпалы қоздырғыштардың түрлері көп жағдайда стационардың бөліміне байланысты. Мысалы, күйік бөлімінде медицина қызметкерлері мен қоршаған орта заттары арқылы берілетін көк таяқ ерекше қауіп төндіреді. Бұл жағдайда адамдар таратушы көзі болады.
Перзентханаларда алтын түстес стафилококк жұқпасы басым, оның негізгі көзі – медицина қызметкерлері. Staphylococcus aureus – ауа тамшысы.
Хирургиялық стационарларда инфекция қоздырғышы — ішек таяқшасы (e.coli) басым, ал урологиялық бейіндегі стационарлар патогенді микрофлораның әртүрлілігімен таң қалдырады – мұнда ішек таяқшасын да, клебсиелдерді де, хламидияларды да, т. б. анықтауға болады. Бұл жерде көк таяқша, алтын стафилокококк, проза және т. б. бар.Стационардың қабылдау бөлімшесі инфекциялық ауру белгілері бар пациенттердің палаталық бөлімшеге түсуін болдырмауы тиіс.
Бұл міндетті шешу үшін пациенттерге, өндірістік орта объектілеріне және бөлімше қызметкерлеріне қатысты алдын алу және санитарлық-эпидемияға қарсы іс-шаралар кешенін сақтау қажет.
Ауруханаішілік ауруларға қатысты аурулар
Тәуекел тобына ауруханаішілік инфекцияның дамуы мүмкін болатын нозологиялық нысандар жатады:
тері асты клетчаткасының, шырышты қабықтың және терінің іріңді-қабыну процестері (флегмон, абсцесс, мастит, тілмелі қабыну);
ЛОР-мүшелер аймағының зақымдануы (фарингит, ларингит, тонзиллит);
бронх-өкпе ағашының инфекциялары (аспирациялық және іркілген пневмония);
АІЖ зақымдануы (уытты және инъекциялық гепатит);
көз алмасының жұқпалы аурулары;
сүйек және буын жүйесінің іріңді-қабыну зақымданулары;
несеп-жыныс жүйесінің инфекциялары;
ми қабығы мен Ми затының зақымдануы;
Жүрек қабығының және магистральды тамырлардың жұқпалы генезі. АІИ тіркеу кезінде бас медбике жүйесіндегі жауапты қандай есепке алу құжаттамасын енгізеді.
Ауруханаішілік инфекция сияқты процесті анықтау зертханалық және аспаптық тексеру нәтижелеріне негізделеді.
Ауруханаішілік инфекция (АІИ) – бұл шығу тегі мен дамуы емдеу-алдын алу мекемесіне барумен немесе барумен байланысты болатын жұқпалы процестердің тұтас кешені.
АІИ-ның таралуы медициналық технологиялардың жетілуіне қарай ұлғаяды және микробтық агент, адам және қоршаған кеңістік факторларымен байланысты. Бұл нозологияның алдын алу көбінесе эпидемияға қарсы, санитарлық және гигиеналық іс-шаралардың тиімділігімен анықталады.
Жалпы сипаттамасы
Бірнеше жыл бұрын мамандар ауруханаішілік инфекция-бұл стационарға жатқызу жағдайында ғана дами алатын ауру. Қазіргі уақытта ауруханаішілік инфекция туралы түсінік біршама өзгерді.
Бұл медициналық терминнің синонимдері нозокомиальді немесе госпитальды инфекциялар.
ДДҰ ХАТТАМАСЫ бұл терминді келесідей білдіреді.
АІА-ға стационарға жатқызу немесе медициналық мекемеге амбулаториялық бару нәтижесінде, сондай-ақ осы сәттен бастап 1 ай өткеннен кейін немесе госпитальден шығару нәтижесінде пациентте қалыптасатын инфекциялық генез ауруының клиникалық көріністері жатады. Клиникалық белгілердің қай жерде дамитындығына қарамастан, кез келген буынның медицина қызметкерлерінде инфекциялық үдерістің эпизодтарын АІИ қалай қарастыру керек.
АІИ мәселесі бірқатар ерекшеліктердің салдарынан өзекті:
олар пациенттің сауығу процесін ұзартады (төсекте болу кезеңі пациенттің асқынуынсыз 1,5 есе артық);
аурудың ауыр ағымына ықпал етеді;
госпиталь мен пациенттің қаржылық шығындарын арттырады;
кез келген жастағы емделушілерде өлім-жітім пайызын арттырады (кейбір деректер бойынша 5 есе) ;
дәстүрлі антисептиктер мен бактерияға қарсы дәрілердің әсеріне төзімді микроорганизмдер штаммдарының саны артады.
стационар жағдайында ұзақ уақыт болу пациентке теріс психологиялық әсер етеді.
Нозокомиалды жұқпалардың кең таралуы бөлімшелерде байқалады:
акушерлік-гинекологиялық және перзентхана (грамоң флорасы басым);
түрлі хирургиялық (кез келген флора, оның ішінде атипичная);
психиатриялық (ішек тобы);
гастроэнтерологиялық (хеликобактер).
Ауруханаішілік инфекциялар санитарлық нормалардың қажетті деңгейі жоқ жерлерде ғана емес, сондай-ақ түрлі инвазиялық медициналық араласулар белсенді енгізілетін жерлерде де пайда болады және таратылады.
Достарыңызбен бөлісу: |