Электрондық және оптикалық жабдық пен компонентті базаны шығару

Ұлттық статистикалық қызметтердің деректері бойынша электрондық және оптикалық жабдық пен компонентті базаны шығару өнеркәсібіндегі өнеркәсіптік өндіріс индексі жалпы 2012 жыл ішінде Қазақстан және Ресейде біртіндеп төмендеу тенденциясына ие болған, нәтижесінде 2012 жылдың желтоқсан айында өндіріс көлемдерінің төмендеуі байқалған (1 сур.). Белоруссияда, керісінше, бірінші жартыжылдықта 2011 жылдың салыстырмалы кезеңдерімен салыстырғанда өндіріс көлемінің төмендеуі байқалған, ал екінші жарты жылдықта және 2012 жылдың желтоқсан айында өнеркәсіптік өндіріс индексі 106,2% құрады.

2013 жылдың қаңтар айында электрондық және оптикалық жабдық пен компонентті базаны шығару бойынша өнеркәсіптік өндіріс индексі Белоруссияда 109,6% құрады. Қазақстанда – 102,2% құрады. Ресейде – 99,3% құрады. Сөйтіп, бұл көрсеткіш КО мен БЭК-ке барлық мүше-мемлекеттерде 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда өсті, сол уақытта Белоруссия және Қазақстанда өндіріс көлемдері 2012 жылдың қаңтар айындағы мәндерде артып кетті, ал Ресейде өндіріс көлемі бұрынғыдай 2012 жылдың қаңтар айына қарағанда біршама төмен.

Белоруссияда 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 2013 жылдың қаңтар айында қуаттылығы үлкен трансформаторлардың (2,1 есе), төмен вольтты сөндіргіштердің (18,2%-ға), конденсаторлардың (59,8%-ға), интегралды сызбалардың (15,6%-ға), радиоқабылдағыштардың (4,3 есе), оптикалық құралдардың (2,9 есе) өндіріс көлемінің артуы байқалды. Сол уақытта, жеңіл беріліс аппаратурасының (50,7%-ға), өлшеуіш құралдардың (5,3%-ға) төмендеуі байқалған (2 сур.).

Қазақстанда 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 2013 жылдың қаңтар айында телевизиялық қабылдағыштардың 12,7%-ға өндіріс көлемі айтарлықтай өскен. Сол уақытта электрондық-оптикалық өнеркәсіптің барлық қалған өнім түрлері бойынша шығарылым көлемі төмендеді: аккумуляторлар (53,5%-ға), есептегіш машиналар (35,9%-ға), конденсаторлар (29,3%-ға), электр энергиясын санауыштар (26,9%-ға), трансформаторлар (26,2%-ға).

Ресейде талданып жатқан кезеңде орауыш сымдардың 18%-ға өндіріс көлемінің өсуі байқалған. Сол уақытта электрондық-оптикалық өнеркәсіптің барлық қалған өнім түрлері бойынша шығарылым көлемі төмендеді: дербес компьютерлер (71,6%-ға), қабылдағыш аппаратура (34,6%-ға), электрлі қозғалтқыштар (29,25%-ға), жартылай өткізгіш құралдар (29%-ға), электрлі қозғалтқыштар (21,8%-ға).
2. Тауар айналымының көрсеткіштері

КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттердің үшінші елдермен сыртқы саудасы электрондық-оптикалық өнеркәсіп тауарларының үшінші елдерден КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерге импортының осы өнімнің үшінші елдерге экспортынан айтарлықтай жоғарылығымен сипатталады (3 сур.). 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында үшінші елдермен сыртқы сауда аясында электрондық-оптикалық өнеркәсіп тауарларының Белоруссияға (5,1%-ға) және Ресейге (6,1%-ға) импорт көлемінің жоғарылығы, сонымен қатар Қазақстанға (5,6%-ға) импорт көлемінің төмендегені байқалған. Осы тауарлардың КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерінен үшінші елдерге экспорты Қазақстанда (47,6%-ға) және Ресейде (72,3%-ға) артты, ал Белоруссияда (9,8%-ға), төмендеді.

Электрондық-оптикалық өнеркәсіп тауарларымен өзара сауда шамалы көлемдермен сипатталады. Сонымен бірге, 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында осы тауарлармен өзара сауда көлемі Ресейде 14,3%-ға жоғарылаған, сонымен қатар өзара сауда көлемі Белоруссияда (0,1%-ға) және Қазақстанда (72,3%-ға) төмендеді.

Электрондық-оптикалық өнеркәсіп өнімінің өндірісі Белоруссияда үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың импорт көлемінен 2 есе кем (4 сур.). Қазақстандағы электрондық-оптикалық өнеркәсіп өнімінің тұтынушылығы көбінесе осы тауарлардың үшінші елдерден импортынан қанағаттандырылады. Ресейдегі электрондық-оптикалық өнеркәсіп тауарларының ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың импортынан біршама жоғары. Сондай-ақ, Ресей осы тауарлардың үшінші елдерге және КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерге айтарлықтай экспортымен сипатталады.

2013 жылдың қаңтар айында құрылыс материалдарының өнеркәсібіндегі өнеркәсіптік өндіріс индексі Белоруссияда 107,1%, Қазақстанда – 111,2%, Ресейде –97,8 құрады.

2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында КО мен БЭК-ке барлық мүше-мемлекеттерде құрылыс материалдарының импорт көлемінің төмендеуі байқалған: Белоруссияда – 31,1%-ға, Қазақстанда 23,1%-ға және Ресейде 1%-ға. Сол уақытта, үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың үшінші елдерге экспорт көлемі Қазақстанда (17,6%-ға) және Ресейде (2,3 есе) жоғарылаған, ал Белоруссияда (19,1%-ға) төмендеді.

Құрылыс материалдарымен өзара сауда Беларусь және Ресейдегі айтарлықтай көлемдермен және өзара сауда аясындағы Қазақстаннан экспорттың мүлде жоқтығымен сипатталады.

Белоруссиядағы құрылыс материалдарының ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың импорт көлемінен 5 есе жоғары (2012 жылдың желтоқсан айында – 33,3 млн.АҚШ долларына қарағанда 179,4 млн.АҚШ доллары). Бұдан басқа, өзара сауда аясында Белоруссиядан құрылыс материалдарының экспорты үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың импорт көлемінен жоғары (2012 жылдың желтоқсан айында – 45,4 млн.АҚШ доллары).

Қазақстандағы құрылыс материалдарының ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың импорт көлемінен 2 есе жоғары. (2012 жылдың желтоқсан айында – 71,3 млн.АҚШ долларына қарағанда 167,8 млн.АҚШ доллары), өзара сауда аясындағы осы тауарларды ауыстыру көлемі шамалы.

Ресейдегі құрылыс материалдарының ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың импорт көлемінен 5 есе жоғары (2012 жылдың желтоқсан айында – 400,2 млн.АҚШ долларына қарағанда 2071,9 млн.АҚШ доллары). Үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың экспорт көлемі КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттермен өзара сауда аясындағы экспорт көлемінен артық (2012 жылдың желтоқсан айында – 71,3 млн.АҚШ долларына қарағанда 117,7 млн.АҚШ доллары).

Станок жасау бойынша өнеркәсіп үшін жеке өнеркәсіптік өндіріс индексі туралы мәліметтерін белоруссиялық және казақстандық статистикалық қызметтері жарияламайды, осыған орай 1 суретте берілген графикте, Беларусь және Ресей үшін машиналар мен жабдық өндірісі бойынша, ал Қазақстан үшін – машина жасау бойынша өнеркәсіптік индекстің динамикасы көрсетілген.

2013 жылдың қаңтар айында машина жасаудағы өнеркәсіптік өндіріс индексі 2012 жылдың қаңтар айына қарағанда Қазақстанда – 115,1%, Белоруссияда машина және жабдықты шығару бойынша - 100,6%, ал Ресейде – 83,4% құрады. Сөйтіп, 2013 жылдың қаңтар айында өткен жылдың баламалы кезеңімен салыстырғанда Беларусь және Қазақстанда өндіріс көлемі жоғарыласа, Ресейдегі өндіріс көлемінің төмендеуі байқалған. Сонымен қатар 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 2013 жылдың қаңтар айында Белоруссияда өндіріс индексінің жағымды динамикасы, ал Қазақстанда және Ресейде – жағымсыз динамикасы байқалады.

Белоруссияда 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 2013 жылдың қаңтар айында металлөңдеуші станоктардың (8,5%-ға), металды емес материалдарды өңдеуге арналған станоктардың (5,6%-ға), сонымен қатар өнеркәсіптік желдеткіштердің өндіріс көлемінің жоғарылауы байқалды.

Қазақстанда Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігімен жекелеген станок түрлерін өндіру туралы деректер жарияланбайды.

Ресейде талданып жатқан кезеңде электрлі ұста-баспақтау машиналардың (63,5%-ға), металлкескіш станоктардың (41,5%-ға), лазермен өңдеуге арналған станоктардың (68,7%-ға), ағаш өңдеу станоктарының (32,9%-ға), ағаш кесетін аралардың (6,7%-ға), дәнекерлеу және пісіруге арналған жабдықтың (74,7%-ға) өндіріс көлемінің өсімі байқалған.
2. Тауар айналымының көрсеткіштері

КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттердің үшінші елдермен сыртқы саудасы станок жасау өнімдерінің үшінші елдерден КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерге импортының осы өнімнің үшінші елдерге экспортынан айтарлықтай жоғарылығымен сипатталады (3 сур.). 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында үшінші елдермен сыртқы сауда аясында станоктардың Белоруссияға (68,6%-ға), Қазақстанға (75,5%-ға) және Ресейге (38,7%-ға) импорт көлемінің жоғарылығы байқалған. Осы тауарлардың КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерінен үшінші елдерге экспорты Белоруссияда (2,1 есе) және Ресейде (42,5%-ға) жоғарылады, бірақ Қазақстанда 90,5%-ға төмендеді.

КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерінде станоктармен өзара сауда көлемдері шамалы және Белоруссияда өзара сауда аясындағы экспорт үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы экспорттан жоғары болса (2,2 млн.АҚШ долларына қарағанда 12,6 млн.АҚШ доллары), Ресейде КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерімен өзара сауда экспорты үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы экспорттан кем (24,1 млн.АҚШ долларына қарағанда 18,1 млн.АҚШ доллары). 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында осы тауарлармен өзара сауда көлемінің Белоруссияда (48,2%-ға), Ресейде (41,6%-ға) жоғарылағаны, ал Қазақстанда өзара сауда көлемдерінің 63,1%-ға төмендеуі байқалған.

Белоруссияда және Қазақстанда станоктардың құндық өндіріс көлемдері туралы деректер жоқ.

Ұлттық статистикалық қызметтердің деректері бойынша фармацевтикалық сала өнеркәсібіндегі өнеркәсіптік өндіріс индексі 2013 жылдың қаңтар айында Белоруссияда 103,3%, Қазақстанда – 105,8%, Ресейде – 94,5% құрады (1 сур.). Сөйтіп, 2012 жылдың қаңтар айымен салыстырғанда Белоруссия және Қазақстанда фармацевтикалық өнімнің өндіріс көлемінің жоғарылауы, ал Ресейде – өндіріс көлемінің төмендеуі байқалады. 2012 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда өнеркәсіптік өндіріс индексі Белоруссияда және Қазақстанда жағымды динамикасын, ал Ресейде – 2012 жылдың қараша айында басталған төмендеуді жалғастырып, жағымсыз динамиканы байқатты.

КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттердің үшінші елдермен сыртқы саудасы фармацевтикалық өнімнің үшінші елдерден КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерге импортының осы өнімнің үшінші елдерге экспортынан айтарлықтай жоғарылығымен сипатталады (3 сур.). 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында үшінші елдермен сыртқы сауда аясында фармацевтикалық өнімнің Белоруссияға (4,4%-ға) Қазақстанға (29,5%-ға) және Ресейге (9,3%-ға) импорт көлемінің жоғарылығы байқалған. Осы тауарлардың КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттерінен үшінші елдерге экспорты Қазақстанда (15,1%-ға) және Ресейде (2,3 есе) жоғарылады, ал Белоруссияда (33,2%-ға) төмендеді.

Фармацевтикалық өніммен өзара сауда көлемдері 2012 жылдың қараша айымен салыстырғанда 2012 жылдың желтоқсан айында Белоруссияда (16,1%-ға), Қазақстанда (2,5 есе), Ресейде (50,3%-ға) жоғарылады.

Белоруссиядағы фармацевтикалық өнімнің ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың импорт көлемінен 3 есе кем. (2012 жылдың желтоқсан айында – 69,1 млн.АҚШ долларына қарағанда 25,8 млн.АҚШ доллары) (4 сур.). КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттермен өзара сауда аясындағы экспорт ішкі өндіріс көлемінің шамамен жартысын құрайды (2012 жылдың желтоқсан айында – 11,9 млн.АҚШ доллары).

Қазақстандағы фармацевтикалық өнімнің тұтынушылығы 88%-ға осы тауарлардың үшінші елдерден импорты арқылы жабылады (2012 жылдың желтоқсан айында өндіріс 19,4 млн.АҚШ долларын , сыртқы сауда аясындағы импорты – 142,9 млн.АҚШ долларын құрады).

Белоруссиядағы фармацевтикалық өнімнің ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың импорт көлемінен 7 есе кем (2012 жылдың желтоқсан айында – 69,1 млн.АҚШ долларына қарағанда 28,8 млн.АҚШ доллары), ал КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттермен өзара сауда аясындағы экспорт осы тауарлардың үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы экспорт көлемінен жоғары (2012 жылдың желтоқсан айында – 3 млн.АҚШ долларына қарағанда 11,9 млн.АҚШ доллары).

Қазақстандағы фармацевтикалық өнімнің ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы осы тауарлардың импорт көлемінен 7 есе кем (2012 жылдың желтоқсан айында – 142,9 млн.АҚШ долларына қарағанда 19,4 млн.АҚШ доллары), ал КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттермен өзара сауда аясындағы экспорт осы тауарлардың үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы экспорт көлемінен айтарлықтай жоғары (2012 жылдың желтоқсан айында – 3,4 млн.АҚШ долларына қарағанда 1,1 млн.АҚШ доллары).

Ресейдегі фармацевтикалық өнімнің ішкі өндірісі үшінші елдермен сыртқы сауда аясында осы тауарлардың импорт көлемінен 4 есе артық (2012 жылдың желтоқсан айында – 1455,3 млн.АҚШ долларына қарағанда 343,3 млн.АҚШ доллары), ал осы тауарлардың КО мен БЭК-ке мүше-мемлекеттермен өзара сауда аясындағы экспорт көлемі үшінші елдермен сыртқы сауда аясындағы экспорт көлемінен шамамен 5 есе кем (2012 жылдың желтоқсан айында – 125,3 млн.АҚШ доллар және сәйкесінше 26,4 млн.АҚШ доллары).