Еуропалық экономикалық комиссия экологиялық саясат жөнінддегі комитет
Ендірме: Шығындардың орта мерзімді межелері (ШОММ)
жүктеу/скачать 4.05 Mb. Pdf көрінісі
|
| 6.1.Ендірме: Шығындардың орта мерзімді межелері (ШОММ)
Мемлекеттік бюджеттер жыл сайын жасалып отырады. Дұрыс қалыптастыру үшін бюджеттер саяси бағыт пен жоспарлауды есепке алу арқылы əзірлеуі тиіс. Осылайша олар кезек бойынша орта мерзімді межелерге енгізілуі тиіс, олар базалық бағыттың макроэкономикалық дамуын, болжалды табыстар мен мемлекеттік бағдарламалардың жəне қаражаттарды жұмсау саясатының ұзақ мерзімді қаржылық қажеттіліктерін көрсетеді. Макроэкономикалық (қаржы межелерінен бөлек, ШОММ мына аспектілерді қамтиды) • Салалық бағдарламалар мен шығындардың межелерін əзірлеу; • Ресурстарды бөлуді белгілеу; • Салалық бюджеттерді дайындау. • түпкілікті саяси бекіту ШОММ Министрліктер арасындағы ынтымақтастықты дамыту жəне көп жылдық перспективада жоспарлау құралына жатады. Бұлар орта мерзімді жəне ұзақ мерзімді мақсаттардың ашықтығын, сондай-ақ оларға жету стратегиясын арттырады. Осылайша олар ашықтықты арттырады жəне ашық талқылауларды ынталандыруы мүмкін. Кейінгі жылдарда ШОММ кедейліктің деңгейін азайту жөніндегі стратегиялардың құжаттарын дайындауда (КДАСҚ) кеңінен пайдаланылды. Жергілікті бюджеттің негізгі жұмсайтын шығындары білім, денсаулық сақтау жəне тұрғын үй саласына бағытталады. Кейінгі жылдарда табиғат қорғау қажеттіліктеріне жұмсалатын шығындардың үлесі жұмсалатын қаражаттардың жалпы құрылымында, орта есеппен, бір пайыздың жартысынан кемін құрады. 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасының аясында əрбір жергілікті басқару органы қоршаған ортаны қорғаудың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасын, сондай-ақ осы бағдарламамен байланысты жекелеген жобалардың үлкен тізбесін қажетті ресурстардың көлемімен жобаларды іске асырудың күтілетін мерзімдерін көрсету арқылы дайындауы тиіс еді. Алайда біз осы аталған жобаларды іске асырудың нақты нəтижелері туралы мəліметтер алмадық. Жалпы, табиғат қорғау қызметіне жергілікті деңгейде берілетін төмен басымдықтың да, сондай-ақ экологиялық инвестицияларды белгілеу, баға беру, жоспарлау жəне іске асыру үшін лайықты əлеуеттің болмауын көрсететінін атап өтуге болады. Жергілікті басқару органдары табыстардың жалпы саясатына қатысты шектеулі автономияға ие. Кейінгі жылдарда жергілікті салықтар (мəселен, мүлікке салынатын салық, жер салығы, көлік салығы) жергілікті түсімдердің жалпы көлемінің небəрі 15%-ын ғана құрады. Тек жер салығы ғана жергілікті деңгейде белгіленеді. Жергілікті табыстардың негізгі көздері-республикалық деңгейде жиналатын табыс салығының бір бөлігін аудару жəне мемлекеттік бюджет қаражаттарынан берілетін гранттар. Оның үстіне, қаржылық жағдайы анағұрлым əлсіз облыстарға қолайлы салық-бюджет балансы бар облыстардан табыстарды қайта бөлуді қамтитын, облысаралық қаражаттар аудару жүйесі жұмыс істейді. Алайда осы аталған аударымдар жүйесінің формалды ережелері орталық үкімет тарапынан еркін өзгерістерге ұшырады. Бұл облыстардың табыстарына күтпеген жəне күшті ауытқулар жасады. 2007 жылы шілдеде ҚР Үкіметі облысаралық аударымдардың мөлшерін белгілеудің жаңа ережелерін қабылдады. ЮСАИД жобасының шеңберінде экономика жəне бюджет жоспарлау миинстрлігімен ынтымақтастықта əдіснама əзірленді. Жаңа ережелер қаражаттарды жұмсауға қатысты жергілікті басқару органдарының ағымдағы қажеттіліктерін белгілеуді көздейді де, бұл орайда коммуналдық қызметтерге жұмсалатын салыстырмалы қаражаттардың кенттенудің, кедейліктің деңгейін көрсететін жəне елді мекендердің басқа да айырмашылықты 6 Тарау: Қоршаған ортаны қорғауға жұмсалатын шығындар 129 факторларын есепке алу арқылы коммуналдық қызметтерді пайданалушылардың саны ескеріледі. Алайда жаңа ережелердің күшіне ену мерзімдері белгіленбеген. Оның үстіне, жергілікті билік органдары отандық капитал рыноктарында ақшалай қаражаттарды қарызға алуға немесе халықаралық қаржы институттарымен (ХҚИ) немесе екі жақты донорлармен гранттық жəне кредиттік операцияларға қатысуға уəкілетті емес. Бірақ бірқатар жағдайларда орталық билік органдары ХҚИ-ден несие капиталын тартты жəне осы қаражаттардан жергілікті басқару органдарына кредиттер берді. «Атыраудағы сумен қамтамасыз ету жөніндегі пилоттық жоба», ең көрнекі мысал болып табылады, ол 2004 жылы аяқталды. Осы жобаны іске асыру үшін ҚР Үкіметі Дүниежүзілік Банкпен кредиттік келісім жасады, ол Атырау облысының əкімдігін кейіннен кредиттеуді көздейді. Жергілікті биліктер жобаның іске асырылуына жəне ортақ қаржыландыруға жауапты болды. Жергілікті бөлімше «Водоканал» МҚК ұзақ мерімді кредиттік міндеттемелердің қабылдануына байланысты жеткілікті ағымдағы жəне күтілетін табыстардың болмауынан бұған қатысқан жоқ. Жергілікті биліктердің ХҚИ гранттар мен кредиттер беруі жөніндегі рəсімдермен жəне талаптармен таныс еместігі (жергілікті бөлімшелер МҚИ «Водоканал» сияқты), осы орталықтандырылған тəсілдің тікелей нəтижесі болып табылды. Шын мəнінде, Коммуналдық сумен қамтамасыз етудің жəне канализацияның жергілікті желілеріне инвестицияларды қаржыландыру мақсаттарында жеке капитал рыноктарында қаражаттарды қарызға алуларына рұқсат етілді. Алайда осы қарыз инвестицияларды инфрақұрылымға ұзақ мерзімді қаржыландыру үшін қаражаттарды қайтару мен қарызды (борышты) өтеуге байланысты тұрлаусыздық (белгісіздік) жағдайларында пайдалану шығындарын қысқа мерзімді қаржыландырумен шектелді. Бұл тарифтерді белгілеуге саяси араласу салдарының бірі, сол себепті сумен қамтамасыз етудің коммуналдық желілерінің табыстары тек пайдалану шығындары мен техникалық қызмет көрсетуге жұмсалатын шығындарды ғана жабады.. 2 жүктеу/скачать 4.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|