Фармацевтика академиясы

1. 
   Бекмагамбетова Ж.Д. Радиационно-экологические аспекты безопасности населения. Учебное пособие.- Алматы, 2002.- 304с.
   
2. 
   Кенесариев Ү.И., Бекмағамбетова Ж.Ж., Жоламанов М.Е., Рузуддинова Г.Т. Радиациялық оқу құралы. Оқу құралы.-Алматы, 2004.-160б.
   
3. 
   Гигиена: жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық/ Ү.И. Кенесариев және т.б.-Алматы:2010ж-656б.
   

6. 
   Қорытынды сұрақтары (кері байланыс):
   

1. 
   Радиациялық гигиена дегеніміз не?
   
2. 
   Радиациялық гигиенаның негізгі бағыттары, міндеттері қандай?
   
3. 
   Осы ғылымның дамуына үлес қосқан қандай ғалымдарды білеміз?
   
4. 
   Радиациялық гигиена саласы бойынша ҚР-да қандай заңды құжаттарды білеміз?
   

1. 
   Тақырыбы: Радиациялық гигиенада пайдаланылатын негізгі түсініктер және олардың сипаттамасы. Радиациялық гигиенада қолданылатын әдістер.
   

2. 
   Мақсаты: Радиациялық гигиенада қолданылатын терминдер мен анықтамаларды жете ұғу, оларға сипаттама бере білу.
   

3. 
   Дәріс тезистері:
   

1. 
   Дозиметриялық
   
2. 
   Радиометриялық
   
3. 
   Спектрометриялық
   
4. 
   Радиохимиялық
   

5.Әдебиет

4. 
   Бекмагамбетова Ж.Д. Радиационно-экологические аспекты безопасности населения. Учебное пособие.- Алматы, 2002.- 304с.
   
5. 
   Кенесариев Ү.И., Бекмағамбетова Ж.Ж., Жоламанов М.Е., Рузуддинова Г.Т. Радиациялық оқу құралы. Оқу құралы.-Алматы, 2004.-160б.
   
6. 
   Гигиена: жоғарғы оқу орындарына арналған оқулық/ Ү.И. Кенесариев және т.б.-Алматы:2010ж-656б.
   

1. 
   Радиациялық гигиенада жиі қолданатын қандай терминдер мен анықтамалар білеміз?
   
2. 
   Радиациялық гигиенада жиі қолданатын қандай зерттеу әдістерін білеміз?
   

Пән: «Радияциялық гигиена»

Мамандық:05110400-«Медико-профилактикалық ісі»

Әдістемелік өңдеу кафедраның әдістемелік семинарында талқыланды

Хаттама № « ____ » ___________ 2014ж

Кафедра меңгерушісімен бекітілген ___________ Долтаева Б.З.

1. 
   Тақырыбы: Радиациялық гигиенаның профилактикалық медицинада алатын орны. Радиациялық гигиена пәні, мақсат, міндеттері. Радиациялық гигиенадағы ядролық физика элементтері.
   

2. 
   Мақсаты: Радиациялық гигиенаның профилактикалық медицинада алатын орны туралы, радиациялық гигиена пәні, мақсат, міндеттері туралы студенттерге білім беру.
   

3. 
   Оқыту мақсаты
   

1. 
   Радиациялық гигиена пәнінің анықтамасы;
   
2. 
   Пәннің мақсаты, міндеті;
   
3. 
   Радиоактивтілік, радионуклидтердің өлшем бірліктері;
   
4. 
   Радиоактивті айналымдарды.
   

1. 
   Радиациялық гигиенаға ғылым ретінде анықтама бере білулері керек;
   
2. 
   Алынған мәліметтерді алдын алу медицинасында қолдану;
   
3. 
   Алған білімдерін денсаулық сақтау саласында қолдану.
   

1. 
   Радиациялық гигиенаға дегеніміз не?
   
2. 
   Радиациялық гигиенаның мақсат, міндеттері қандай?
   
3. 
   Радиоактивті айналым дегеніміз не?
   
4. 
   Радиациялық гигиенаның алдын- алу медицинасындағы алатын орны қандай?
   
5. 
   Радиоактивтілік дегеніміз не?
   
6. 
   Жартылай ыдырау кезеңі дегеніміз не?
   

1. 
   Л.А. Ильин, В.Ф. Кириллов, И.П. Коренков. Радиационная гигиена М, Медицина 1999ж
   
2. 
   Лакшин, А.М. Общая гигиена с основами экологии человека: учебник. – М., 2004ж.
   
3. 
   Гигиена : учеб./ Под ред. Г.И. Румянцева. – М., 2001ж.
   
4. 
   Пивоваров, Ю. Гигиена и основы экологии человека: учеб. – М., 2004ж.
   
5. 
   Гигиена : учебник/ред. Г.И. Румянцева. – М., 2005ж.
   
6. 
   Иманалиев Ш.И., Балалар мен жасөспірімдердің гигиенасы: оқу құралы. – Алматы, 2008ж.
   
7. 
   Радиациялық гигиена: оқу құралы / Ү.И. Кенесариев. – Алматы, 2004ж.
   
8. 
   Кича Д. Общая гигиена. Руководство к лабораторным занятиям: учеб.пособие. – М.,2009ж.
   

1. 
   Руководство к практическим занятиям по гигиене труда: учеб. Пос./ под ред. В. Кириллова. – М., 2001ж.
   
2. 
   Руководство по гигиене труда Т. 1: практикум / под ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 3. Руководство по гигиене труда. Т.2: практикум / под.ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 4. Гигиена труда: учеб./ под ред. Н. Измерова. гигиена– М., 2008ж. + (СД – РОМ).
   

1. 
   Радиациялық гигиена дегеніміз не, қандай ғылым?
   
2. 
   Радиациялық гигиенаның басқа гигиеналар арасында алатын орны қандай?
   
3. 
   Радиациялық гигиенаның мақсат, міндеттері қандай?.
   
4. 
   Радиоактивтіліктің қандай алмасу түрлерін білесіздер?
   
5. 
   Ядролық сәулелену түрлерінің негізгі қасиеттері туралы не айтар едіңіз?
   
6. 
   Рентген сәулесінің қасиеттері туралы не айтар едіңіз?
   
7. 
   Радиоактивті заттардың өлшем бірліктері қандай?
   

1. 
   Тақырыбы: Радиациялық гигиенада қолданылатын радиометриялық зерттеу әдістері.
   

2. 
   Мақсаты:Студенттерге радиометриялық зерттеу әдістерін жүргізуді, керекті нысаналардан сынамалар алуды үйрету.
   

3. 
   Оқыту мақсаты
   

1. 
   Ортаның негізгі нысаналарын радиометриялық бақылауды;
   
2. 
   Радиометриялық зерттеулердің жалпы принциптерін;
   
3. 
   Ауа радиоактивтілігін гигиеналық бағалау әдістерін;
   
4. 
   Тағамдық өнімдердің радиоактивтілігін бағалау әдістерін;
   

1. 
   Препараттың белсенділігін есептеуді (қондырғы фонын және есептеу тиімділігін анықтауды);
   
2. 
   Ауадағы радиоактивті газдарды анықтауды;
   
3. 
   Тағамдық өнімдердің радиоактивтілігін анықтауды;
   
4. 
   Спектрометрлік өлшеу әдістерін жүргізуді.
   

1. 
   Радионуклидтердің ағзаға түсуінің қандай жолы бірінші дәрежелік болып табылады?
   
2. 
   Ауаның радиоактивті ластануын зерттеудің қандай әдістері бар?
   
3. 
   Тағамдық өнімдердің белсенділігін зерттеудің қандай кезеңдері бар?
   
4. 
   Су қоймалары суының, топырақтың, техногенді радионуклидтермен ластануының маңызы неде?
   
5. 
   Дискриминация коэффициенті дегеніміз не?
   

1. 
   Препараттың белсенділігін қалай анықтаймыз (қондырғы фонын және есептеу тиімділігін)?
   
2. 
   Препараттың белсенділігін анықтау әдістері қандай?
   
3. 
   Жұқа қабат дегеніміз не?
   

1. 
   Ауа радиоактивтілігін бағалау әдістері қандай?
   
2. 
   Радиоактивті газдарды идентификациялау үшін қандай әдістер қолданылады?
   
3. 
   Жартылай ыдырау кезеңі дегеніміз не?
   

1. 
   Тағам өнімдерін радиоактивті бағалау әдістері қандай?
   
2. 
   Тағам өнімдеріне радиациялық бақылау жүргізу үшін қандай шаралар орындалуы керек?
   
3. 
   Тағам өнімдерінен сынамаларды қалай аламыз?
   

1. 
   Л.А. Ильин, В.Ф. Кириллов, И.П. Коренков. Радиационная гигиена М, Медицина 1999ж
   
2. 
   Лакшин, А.М. Общая гигиена с основами экологии человека: учебник. – М., 2004ж.
   
3. 
   Гигиена : учеб./ Под ред. Г.И. Румянцева. – М., 2001ж.
   
4. 
   Пивоваров, Ю. Гигиена и основы экологии человека: учеб. – М., 2004ж.
   
5. 
   Гигиена : учебник/ред. Г.И. Румянцева. – М., 2005ж.
   
6. 
   Иманалиев Ш.И., Балалар мен жасөспірімдердің гигиенасы: оқу құралы. – Алматы, 2008ж.
   
7. 
   Радиациялық гигиена: оқу құралы / Ү.И. Кенесариев. – Алматы, 2004ж.
   
8. 
   Кича Д. Общая гигиена. Руководство к лабораторным занятиям: учеб.пособие. – М.,2009ж.
   

1. 
   Руководство к практическим занятиям по гигиене труда: учеб. Пос./ под ред. В. Кириллова. – М., 2001ж.
   
2. 
   Руководство по гигиене труда Т. 1: практикум / под ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 3. Руководство по гигиене труда. Т.2: практикум / под.ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 4. Гигиена труда: учеб./ под ред. Н. Измерова. гигиена– М., 2008ж. + (СД – РОМ).
   

1. 
   Радиомериялық талдау дегеніміз не?
   
2. 
   Радиохимиялық талдау дегеніміз не?
   
3. 
   Радиоактивті заттармен жұмыс істеу дегенді қалай ұғасыз?
   
4. 
   Радиациялық қауіпсіздік талаптарына тағамдық өнімдердің сәйкестігін қалай анықтаймыз?
   
5. 
   Әртүрлі орта нысаналарының белсенділігін бағалау үшін қазіргі кезде қандай аспаптар мен аппараттар қолданылады?
   

№3

1. 
   Тақырыбы: Радиациялық гигиенадағы ядролық физика элементтері.
   

2. 
   Мақсаты: Радиациялық гигиенадағы ядролық физика элементтеріне қандай ұғымдар кіретіні туралы студенттерге білім беру.
   

3. 
   Оқыту мақсаты
   

1. 
   Радиобелсенділік анықтамасын;
   
2. 
   Радиобелсенді айналым түрлерін;
   
3. 
   Радиоактивті ыдыраудың негізгі заңдарын;
   
4. 
   Радиобелсенділіктің өлшем бірліктерін.
   

1. 
   Ядролық физика элементтері туралы алған білімдерін тәжірибеде қолдана білулері қажет;
   
2. 
   Радиациялық гигиена саласында қажетті заңды құжаттарды қолдана алулары керек;
   
3. 
   Радиоактивті айналу түрлерін ажырата білулері керек.
   

1. 
   Радиобелсенділік дегеніміз не?
   
2. 
   Радиобелсенді ыдыраудың қандай негізгі заңдылықтарын білесіздер?
   
3. 
   Радиобелсенді заттардың белсенділігі мен салмағының арасында қандай байланыс бар?
   
4. 
   Жартылай ыдырау кезеңі дегеніміз не?
   

• 
  Радиациялық гигиена дегеніміз қандай ғылым?
  
• 
  Иондағыш сәулелену дегеніміз не?
  
• 
  Сіңген доза дегеніміз не?
  
• 
  Сіңген дозаның өлшем бірліктері қандай?
  
• 
  Сәулеленуге ұшырау дозасы дегеніміз не?
  
• 
  Эффективті доза дегеніміз не?
  
• 
  Эффективті дозаның өлшем бірліктері қандай?
  
• 
  Доза дегеніміз не?
  
• 
  Альфа сәулеленуі дегеніміз не?
  

• 
  Ауада таралуы ең үлкен иондағыш сәулелену түрі қандай?
  
• 
  Бета сәулеленуі дегеніміз не?
  
• 
  Доза қуаты дегеніміз не?
  
• 
  Доза шегі дегеніміз не?
  
• 
  Эквивалентті доза дегеніміз не?
  
• 
  Эквивалентті дозаның өлшем бірлігі қандай?
  
• 
  «Персонал» категориясы деген кімдер?
  
• 
  «Халық» категориясы деген кімдер?
  
• 
  Радиобелсенділік дегеніміз не?
  

1.Л.А. Ильин, В.Ф. Кириллов, И.П. Коренков. Радиационная гигиена М, Медицина 1999ж

2.Лакшин, А.М. Общая гигиена с основами экологии человека: учебник. – М., 2004ж.

3.Гигиена : учеб./ Под ред. Г.И. Румянцева. – М., 2001ж.

4.Пивоваров, Ю. Гигиена и основы экологии человека: учеб. – М., 2004ж.

5.Гигиена : учебник/ред. Г.И. Румянцева. – М., 2005ж.

6. Иманалиев Ш.И., Балалар мен жасөспірімдердің гигиенасы: оқу құралы. – Алматы, 2008ж.

7.Радиациялық гигиена: оқу құралы / Ү.И. Кенесариев. – Алматы, 2004ж.

8.Кича Д. Общая гигиена. Руководство к лабораторным занятиям: учеб.пособие. – М.,2009ж.

қосымша

1.Руководство к практическим занятиям по гигиене труда: учеб. Пос./ под ред. В. Кириллова. – М., 2001ж.

2. Руководство по гигиене труда Т. 1: практикум / под ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 3. Руководство по гигиене труда. Т.2: практикум / под.ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 4. Гигиена труда: учеб./ под ред. Н. Измерова. гигиена– М., 2008ж. + (СД – РОМ).
7. Бақылау – сұрақтары

1. 
   Радиобелсенділіктің қандай айналу түрлерін білесіздер?
   
2. 
   Альфа ыдырау дегеніміз не?
   
3. 
   Электрондық бета ыдырау дегеніміз не?
   
4. 
   Позитрондық бета ыдырау дегеніміз не?
   
5. 
   Жартылай ыдырау кезеңі дегеніміз не?
   
6. 
   Жартылай әлсіздендіру қабаты дегеніміз не?
   
7. 
   Радиобелсенді заттардың белсенділігі туралы не білесіз?
   
8. 
   Минимальды маңызды белсенділік дегенді қалай түсінесіз?
   
9. 
   Минимальды маңызды меншікті белсенділік дегенді қалай түсінесіз?
   
10. 
    меншікті (көлемдік) белсенділік дегенді қалай түсінесіз?
    
11. 
    Радиобелсенді заттардың белсенділігінің өлшем бірліктері қандай?
    

№4

2. 
   Мақсаты: Әртүрлі беттердің радиобелсенді ластану деңгейін бағалауды, дезактивация әдістерін студенттерге үйрету.
   

1. 
   Ашық және жабық иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істеу кезіндегі қорғаныс шараларын;
   
2. 
   Қоршаған орта нысаналары мен әртүрлі материалдан жасалған жабдықтар беттеріне дезактивация жүргізуді;
   
3. 
   Дезактивация дәрежесін бақылай білулері;
   
4. 
   Радиобелсенді қалдықтарды өңдеу, жою, және көмуді тиімді бағалай білулері.
   

1. 
   Стационарлық радиометрлермен жұмыс жасай білу;
   
2. 
   Тасымалданатын типтік радиометрлермен жұмыс жасай білу;
   
3. 
   Ластанған беттерден қандай да бір материалмен сынама алып, оның радиобелсенділік деңгейін анықтай білу;
   
4. 
   Радиометрлік талдау жасай білу.
   

1. 
   Радиометрлік талдау дегеніміз не?
   
2. 
   Радиохимиялық талдау дегеніміз не?
   
3. 
   Дозиметрлік аспаптың қаттылықпен жүруі дегеніміз не?
   
4. 
   Иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істеу дегенді қалай түсінесіз?
   
5. 
   Радиобелсенді заттармен жұмыс істеу дегенді қалай түсінесіз?
   

1.Л.А. Ильин, В.Ф. Кириллов, И.П. Коренков. Радиационная гигиена М, Медицина 1999ж

2.Лакшин, А.М. Общая гигиена с основами экологии человека: учебник. – М., 2004ж.

3.Гигиена : учеб./ Под ред. Г.И. Румянцева. – М., 2001ж.

4.Пивоваров, Ю. Гигиена и основы экологии человека: учеб. – М., 2004ж.

5.Гигиена : учебник/ред. Г.И. Румянцева. – М., 2005ж.

6. Иманалиев Ш.И., Балалар мен жасөспірімдердің гигиенасы: оқу құралы. – Алматы, 2008ж.

7.Радиациялық гигиена: оқу құралы / Ү.И. Кенесариев. – Алматы, 2004ж.

8.Кича Д. Общая гигиена. Руководство к лабораторным занятиям: учеб.пособие. – М.,2009ж.

қосымша

1.Руководство к практическим занятиям по гигиене труда: учеб. Пос./ под ред. В. Кириллова. – М., 2001ж.

2. Руководство по гигиене труда Т. 1: практикум / под ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 3. Руководство по гигиене труда. Т.2: практикум / под.ред. Н.Ф. Измерова. – М., 1987ж. 4. Гигиена труда: учеб./ под ред. Н. Измерова. гигиена– М., 2008ж. + (СД – РОМ).
7. Бақылау – сұрақтары

1. 
   Дезактивация әдісі қалай жүргізіледі?
   
2. 
   Радиациялық гигиенада қолданылуына байланысты барлық аспаптар қандай топтарға бөлінеді?
   
3. 
   Рентгенометрлер дегеніміз не үшін қолданылатын аспаптар?
   
4. 
   Радиометрлер дегеніміз не үшін қолданылатын аспаптар?
   
5. 
   Жеке адамдық дозиметрлер дегеніміз не үшін қолданылатын аспаптар?
   
6. 
   Ішкі сәулеленуге ұшырау дозалары қалай бағаланады?
   
7. 
   Материалдар беттерінің дезактивацияланатын қабілеттілігі дегеніміз не?
   
8. 
   Қалдық белсенділік дегеніміз не?
   
9. 
   Жеке адамдарға арналған дозиметрлік аспаптарға қандай аспаптар жатады?
   
10. 
    Радиометрлік зерттеу қандай мақсатпен жүргізіледі?
    

№5

1. 
   Радиациялық гигиена саласында қолданылатын заңды құжаттарды;
   
2. 
   Радиациялық гигиена саласындағы мемлекеттік санитарлық қадағалау міндеттерін;
   
3. 
   Алдын- ала санитарлық бақылаудың негізгі міндеттерін;
   
4. 
   Ағымдық санитарлық бақылаудың негізгі міндеттерін.
   

1. 
   Радиациялық гигиена саласындағы алдын-ала және ағымдық мемлекеттік бақылау бойынша әртүрлі шаралар кешенін дайындау.
   
2. 
   Радиациялық гигиена саласындағы алдын-ала және ағымдық мемлекеттік бақылау бойынша әртүрлі құжаттарды толтыру.
   
3. 
   Радиоактивті заттар мен басқа иондаушы сәулелену көздерін қолданатын мекемелерге санитарлық тексеру жүргізуді.
   
4. 
   Радиоактивті заттар мен басқа иондаушы сәулелер көздерін қолданатын құрылыс жобаларына және мекемелер реконструкциясына сараптама жүргізуді.
   

1. 
   Радиациялық қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік бақылау ұжымдарының негізгі міндеттері қандай?
   
2. 
   Алдын-ала мемлекеттік санитарлық бақылауға қандай шаралар жатады?
   
3. 
   Ағымдық мемлекеттік санитарлық бақылауға қандай шаралар жатады?
   
4. 
   Радиациялық бақылау дегеніміз не?
   
5. 
   Критикалық топ деп қандай топты айтамыз?
   

Бұл әдісті қолдану үшін, ішінде кемі он бес допшасы бар қорапша қажет. Допшалар өсу ретімен, сандармен белгіленеді. Әр санға алдын- ала бір сұрақ даярланады. Қорапша ішінде он бес допша болса, он бес сұрақ белгіленеді. Студенттер екі топқа бөлінеді, екі топтан кезекпен келіп қорап ішінен допша алады, белгіленген санға сәйкес келген сұраққа жауап беруі керек. Егер сұраққа дұрыс жауап берсе тобына бір ұпай жеңіп алады, ал егер дұрыс жауап бере алмаса, тобынан бір ұпай алынып тастайды.

Ойынның соңында қай топта ұпай көп болса, жеңіс сол топ студенттерініңкі болып саналады, және оларға жақсы бағалар қойылады.

Бұл әдіс студенттерді ұйымшылдыққа, ұжымда жұмыс істеу қабілеттерін шыңдауға, тосыннан келген сұрақтарға тобы үшін дұрыс жауап беруге ынталандырады.