Фармацевтика академиясы

~ Күн энергиясы ... зат айналымды қалыптастырады.

| ғаламдық+

| кезеңдік

| иондық

| кристалдық

| ауа мен сулы

~ ... экожүйедегі көмірқышқыл газының айналымына сандық жєне сапалық талдауды жасаған.

| В.Сукачев+

| Г.Горшков

| Э.Геккель

| Ч.Дарвин

| Ю.Либих

~ ... жер бетінде ең көп таралған элемент.

| Азот+

| Темір

| Сутегі

| өсімдіктердің өсуі мен өнуі.+

| өсімдіктердің азаюы.

| өсімдіктердің сапасы.

| өсімдіктердің саны.

| өсімдіктердің баяу өсуі.

~ Паразитизм -бұл ...

| бір популяцияның екіншісін белгілі бір уақыт бойы пайдаланып,оған жағымсыз әсер ететін қарым-қатынас.+

| бір популяция екіншісіне жағымсыз ықпал етпейтін қарым- қатынас.

| екі популяцияныњ да өсіп, көбеюін тежейтін қарым- қатынас.

| екі жаќќа бірдей пайда келтіретін қарым-қатынас.

| екі популяцияда бір-бірінсіз тіршілік ете алмайтын қарым-қатынас.

~ ... тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі.

| Экожүйе+

| Биосфера

| Ноосфера

| Литосфера

| Гидросфера

~ Бір түрге жататын ағзалардың жиынтығын ... деп атайды.

| популяция+

| биосфера

| экожүйе

| гетеротрофтар

| автотрофтар

~ Популяция тығыздығы -бұл ....

| аудан немесе кеңістік бірлігіне шаќќандағы даралар саны.+

| берілген кеңістіктердегі даралардың белгілі бір саны.

| даралардыњ популяциядағы жалпы саны.

| шектелген территориялардағы әртүрлі даралардың саны.

| барлыќ ағзалардың жиынтығы.

~ Гомеостаз терминін ғылымға ... енгізген.

| К.Мебиус+

| Э.Зюсс

| А.Левенгук

| А.Тенсли

| У.Кеннон

~ Табиғи ортаның шектеуші факторына - ... фактор жатады.

| климаттық+

| антропогендік

| эдафизикалық

| гидрографикалық

| биотикалық

~ Ағзаның қоршаған орта жағдайларына бейімделу қабілеті ... деп атайды.

| тұрақтылық+

| валенттілік

| кезеңдік

| толеранттылық

| сезімталдық

~ Қоректік тізбектің бастапқы бөлігі ... болып табылады.

| продуценттер+

| консументтер

| редуценттер

| полифагтар

| монофагтар

~ Халықтың топтануы(урбандалу) дегеніміз ...

| қала санымен ондағы халық санының арту үдерісі.+

| ауыл шаруашылығын дамыту.

| жаңа әуе технологиясын қолдану.

| малшаруашылығын дамыту.

| өнеркєсіпті дамыту.

~ Антропогендік факторларға ... жатады.

| өрт қауіптілік+

| коррозия

| улылық

| химиялық белсенділік

~ Биосферадағы биологиялық көп түрліліктің азаю себебі ...

| тіршілік ету ортасының бұзылуы.+

| химиялыќ ластану.

| физикалыќ ластану.

| биологиялыќ ластану.

| түрлердің көбеюі.

~ Эрозияға қарсы ... шаралар жатады.

| ұйымдастыру, агротехникалық, экологиялық+

| ұйымдастыру, агротехникалық, зоотехникалық

| ұйымдастыру, агротехникалық, механикалық

| агротехникалық, биологиялыќ, ұйымдастыру,

| агротехникалық, биологиялыќ, гидрологиялық

~ Қазақстандағы ірі көлдер ...

| Балхаш, Алакөл, Зайсан.+

| Аќсу, Лепсі, Ертіс, Шу.

| Ќапшағай, Шардара, Бұќтырма.

| Балхаш, Каспий, Ќапшағай.

| Каспий, Арал

~ Фотосинтез үдерісі кезінде... бөлінеді.

| оттегі+

| метан

| күкіртсутек

| азот

| табиғи+

| жасанды

| геологиялық

| экологиялық

| синтетикалық

~ Топырақтың физикалық ластануына ...жатады.

| электромагниттік толқындар+

| жануарлар қалдығы

| өсімдіктер қалдығы

| микроағзалар

| бактериялар

~ Уақыт бойынша популяцияның өзгеру үдерісін ... деп айтады.

| популяциялық динамика+

| миграциялық үдеріс

| кеңістіктік құрылым

| территориялық мінез-құлық

| популяцияның таралуы

~ Түрдің экологиялық қуысы дегеніміз ...

| биоценоз құрамындағы түрдің жағдайы.+

| тіршілік ету ортасы жағдайының жиынтығы.

| қоректі табуға пайдаланылатын биотоптың бөлігі.

| түр дараларының таралу заңдылығы.

| микроағзалар.

~ ... даралар арасындағы қарым- қатынасын биотикалық фактор деп айтады.

| Әртүрлі түрлердің+

| Екі әртүрлі бірлестіктердің

| Ортаның абиотикалық факторлары мен

| Антропогендік факторлары мен

| Ортаның климаттық факторлары мен

~ Белгілі бір территорияда тіршілік ететін бір түрдің дараларының жиынтығы ... деп аталады.

| популяция+

| бірлестік

| экожүйе

| биоценоз

| бентос

| популяцияның тығыздығына+

| температураның өзгеруіне

| ылғалдылық тәртібіне

| субстрат ерекшелігіне

| популяцияның жыныстық құрылымына

~ Биоценозда бір түр дараларының ... қоректік тізбек туындайды.

| басқа түрдің дараларын жеуінен+

| басқа түрдің дараларының тіршілік ету жағдайын өзгертуден

| басқа түрдің даралары үшін өмір сүру ортасын жасаудан

| басқа түрдің таралуына қатысу нәтижесінде

| басқа түрдің қалдығымен қоректену нәтижесінде

~ Бір түр дараларының басқа бір дараларына тура әсер етуі салдарынан болатын биотикалық байланыс ... деп аталады.

| тікелей+

| жанама

| қатты

| тізбектік

~ Шөлді экожүйедегі негізгі шектеуші фактор ...болып табылады.

| ылғалдың тапшылығы+

| топырақтың құнарсыздығы

| күшті жел

| күннің қысқалығы

| өсімдіктердің аздығы

~ Биоөнім дегеніміз ...

| органикалық заттардың түзілу әдісі.+

| бейорганикалық заттардың түзілу жылдамдығы.

| органикалық заттардың пайда болу тәсілі.

| түрдің өзгеру жылдамдығы.

| ағзалардың тірі қалу тәсілдері.

~ Жануарлар мен басқа консументтердің өнімін ... деп атайды.

| екінші реттік+

| бірінші реттік

| үшінші реттік

| негізгі

| қосымша

~ Агроэкожүйенің тұрақсыздығының себептерінің бірі ... болып табылады.

| өнімді жинаудан туындаған топырақтың тез құнарсыздануы+

| бір мезгілде отырғызылған өсімдіктер түрінің көп болуы

| агроэкожүйені дұрыс баптамау

| агроэкожүйені толық зерттелмеу

| жасанды орта болуы.

~ Агроэкожүйенің тұрақтылығын ұстап тұруда ... үлкен рөл атқарады.

| егін егуді дұрыс ұйымдастыру+

| бір түрге жататын өсімдіктерді отырғызу

| агроценоз алаңын үлкейту

| көп суғару

| агроценоз алаңын кішірейту

~ Жер бетінде ХХІ ғасырдың басында ... миллионер қала болды.

| 300+

| 50

| 250

| қала ортасында ағзалардың түрлері аз, алайда популяцияның тығыздығы қала маңындағы жерлерге қарағанда анағұрлым жоғары.+

| қала ортасында топырақ жамылғысы жақсы дамыған.

| қалада жануарлардың түрлік құрамы көп.

| қалада популяция тығыздығы қала маңындағы жерлерге қарағанда төмен.

| қала ортасында су қоры жақсы дамыған

~ Кіші қалалардың үлкен қалалармен қосылу үдерісі ... деп аталады.

| мегаполис+

| субурбандалу

| гиперурбандалған орталық

| агломерация

| қала маңы

~ ХХ ғ. 90 – шы жылдары жер бетіндегі халақтың ... пайызы қалаларда шоғырланған.

| 50+

| 10

| 35

| жазда температураның жоғарлауымен+

| жазда жаңбырлардың аз түсуімен

| қыста температураның төмен болуымен

| жыл бойы ашық ауа-райының болуымен

| жазда жаңбырлардың көп түсуімен

~ Халықтың топтануы(урбандалу) нәтижесінде пайда болған антропоэкологиялық мәселе ...

| халық денсаулығының нашарлауы.+

| қала инфрақұрылымының өзгеруі.

| адамдар қабылдайтын тағамдардың сандық өзгерісі

| адамдардың кәсіптік қызығушылығының азаюы.

| халық денсаулығының жақсаруы.

~ Сыртқы орта факторы, яғни ...экологиялық сукцессияға жатқызады.

| малды жаюдың әсерінен жайылымның өзгеруі+

| тастардың бөгет болуы

| көлдің өздігінен бұзылуы

| балдырлардың көбеюі

| бос тау жыныстарының бірігуі

~ Ішкі факторлардың әсерінен болатын экологиялық сукцессияға жатады …

| тастардың қыналануы.+

| малды жаюдың әсерінен жайылымның өзгеруі.

| рекреациялық фактор әсерінен орманның өзгеруі.

| экологиялық фаторлардың әсерінен орманның өзгеруі.

| қоректік заттардың көп түсу салдарынан көлдің өзгеруі.

~ ... тез өтетін сукцессиялық өзгеріске жатады.

| Ұсақ су көздерінің өзгеруі+

| Батпақтың сазға айналуы

| Орманның саздануы

| Қайыңды орманның еменді орманға ауысу

| Еменді орманның қайыңды орманға ауысу

~ Ішкі факторлардың әсерінен бірлестіктің өнімділігі ...

| ұлғаяды.+

| азаяды.

| өзгермейді.

| сәл азаяды.

| тұрақтанады.

~ Қоректену элементінің көп болу салдарынан су экожүйесінің өнімділігі мен құрамының өзгерісін ... деп айтады.

| эвтрофикация+

| рекультивация

| полификация

| су экожүйсінің регрессиясы

| оксигенизация

~ Теңіздер мен мұхиттарда тірі ағзалардың негізгі массасы ... жинақталған.

| орташа тереңдікте+

| су беткейінде

| орталық бөлігінде

| полярлы аймақта

| су түбінде

~ Ірі өндірістік қалалардың орталығында грунт сулары топырақтың ... жатады.

| терең қабатында+

| жоғарғы қабатында

| әр түрлі деңгейде

| жоғарғы қабатына жақын

| топырақ бетінде

~ Ірі өндірістік қалалардың орталығында тұманды күндер саны ...

| жазға қарағанда қыста көбірек.+

| қыста қарағанда жазға көбірек.

| қыстада, жаздада бірдей мөлшерде көбейеді.

| қыстада, жаздада бірдей мөлшерде азаяды.

| қысқа қарағанда көктемде көбірек.

~ Қала орталығында ауаның салыстырмалы ылғалдылығы ...

| азаяды.+

| көбейеді.

| өзгермейді.

| шамалы азаяды.

| шамалы көбейеді.

~ Орманның рекреациялық маңызы ...

| адамдар үшін демалу орны.+

| құрылыс материалдарын жинақтау үшін қолданылады.

| малды жаю мақсатында қолданылады.

| егіс алаңдарын қорғау үшін қолданылады.

| жануарлар үшін тіршілік ету ортасы.

~ Табиғатта бәсекелестік қарым- қатынас ... жағдайында болады.

| кез-келген қордың тапшылық+

| кез-келген бір түрдің жойылу

| жаңа бір түрдің пайда болу

| бір территорияда әр түрлі түрлердің тіршілік ету

| кез-келген қордың көбею

~ ... биомассаның жылдық өсімі ең төмен болатын экожүйе.

| Арктикалық тундра+

| Орманды тундра

| Еменді орман

| Қайыңды орман

| Қарағайлы орман

~ Экожүйедегі заттардың айналымын ... қамтамасыз етеді.

| продуцент, консумент, редуцент, биогенді элементтер+

| биогенді элементтер мен Жердің ішкі энергиясы

| жел мен су энергиясы мен редуцент, күн энергиясы

| редуцент, күн энергиясы мен Жердің ішкі энергиясы

| тірі ағзалар мен Жердің ішкі энергиясы

~ Ыдырау тізбегі ... басталады.

| жануарлар қиынан+

| сапротрофты ағзалардан

| паразиттік ағзалардан

| әр түрлі консументтерден

| биогенді элементтерден

~ Қоректік тізбекте улы химикаттар мен радионуклидтер мөлшері ... беріледі.

| продуценттен бірінші реттік консументке, одан екінші реттік консументке+

| кез-келген консументтен продуценттерге

| зоофагтардан фитофагтарға

| екінші реттік консументтен бірінші реттік консументке, одан продуцентке

| фитофагтардан зоофагтарға

~ Қазіргі кезде ғалымдар ... жуық жәндіктердің түрлерін анықтаған.

| 500 мың+

| 100 мың

| 1 млн

| 700 мың

~ В. Вернадский барлық түрлердің тірі ағзаларының массасын ... деп атады.

| тірі зат

| органикалық зат

| косты емес зат

| биокосты зат

| косты зат

~ Биосфера кез келген экожүйе секілді ... жүйе болып табылады.

| ашық+

| толық автономды

| жартылай автономды

| кезеңді

~ 5 см топырақ қабатының түзілуі үшін орташа алғанда ... жыл қажет.

| 2000+

| 10

| 1000

| 2-3 жыл+

| 2-3 ай

| 20-30 жыл

| 100 жыл

| 2-5 жыл

~ Жер шарында оттегінің айналымы жуық шамамен ... жылды құрайды.

| 2 мың+

| 200 мың

| 20

| 2 млн

| 2 млн+

| 200 мың

| 20

| 2 мың

| үнемі жоғарлауда.+

| өз қалпында.

| үнемі төмендеуде.

| аздап төмендеуіде.

| бір қалыпты.

~ Жершарының үш заттың формасын В.И.Вернадский ... деп бөлген.

| костық,биокостық және органикалық+

| биокостық ,органикалық және су

| ауа,топырақ және су

| костық,биокостық және су

| химиялық,физикалық және бактериалдық

~ Биосферада биогенді элементтердің маңызды айналымы,тірі ағзалардың ... құрылуы.

| газ және тұнба айналымның+

| газ және металл айналымның

| ерткіш және тау жыныстарының айналымның

| органикалық және бейорганикалық айналымның

| су және энергия айналымның

~ Денитрофикациялық бактериялардың қабілеті ...

| топырақтан азоттың атмосфераға бөлінуі.+

| таужынысында азоттың жиналуы.

| мұхит және теңіз тұнбасында азоттың жиналуы.

| өсімдік және жануарлардан азоттың бөлінуі.

| тірі ағзалардан азоттың бөлінуі.

~ Топырақ беткейінде өлі органикалық заттар ... түзіледі.

| жапырақтың түсуінен+

| жануарлар қалдығынан

| тамырдың шіруінен

| бактерияның көбеюінен

| гельминттің көбеюінен

~ Жоғары өсімталдылықпен ... ерекшеленеді.

| түр ішілік бәсекелестігі жоқ түрлер+

| қорегі көп түрлер

| табиғатында ұрығы көп өлетін түрлер

| ұрықтарының көлемі кіші түрлер

| таралу аймағы шағын түрлер