Форма 12 Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Техникалық және кәсіби білім беру факультеті

Кафедра мәжілісінде қаралды және бекітілді

«Бекітемін»

Кафедра меңгерушісі: Е.Қ.Сәлім

1-сабақ

1. Сабақтың тақырыбы: Етістік. Сабақты және салт етістік. Шешендік сөздер
2. Сағат саны: 2 90 (100%)
3. Сабақ түрі: тәжірибелік
4. Сабақтың мақсаты:

• 
  оқыту: Оқушылардың тілдік қорын дамыту. Тақырыпқа қажетті жаттығу жұмыстарымен жұмыс істеу барысында тілдік білімін тереңдете түсу.
  
• 
  тәрбиелік: Шешендік сөздер арқылы оқушылардың бойына сыйлау, қарттарды құрметтеу қасиеттерін сіңіру.
  
• 
  дамыту: Оқушылардың ой-өрісін дамыту, сөздік қорларын молайту, логикалық ойларын, шығармашылық танымдық қабілеттерін арттыру.
  

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

Осындағы шаптың жинадым, отыр, жауды, еріді деген сөздердің мағынасы көңіл аударсақ,шаптың (сен), жинадым (мен) қимылды білдіріп тұр, ал отыр, жауды, еріді деген сөздер заттың (ол, жауын, қар) ісін, күйін білдіріп тұр. Сөйтіп, етістік заттың ісін, қимылын білдіріп, не істеді? не қылды? деген сұрақтарға жауап береді.

Заттың қимылы мен амалын, жай күйін білдіретін сөздердің тобын етістік деп атайды.Мысалы: Сен шөп шаптың. Мен жинадым. Ол отыр. Жауын жауды. Қар іріді.

Осындағы шаптың, жинадым, отыр, жауды, еріді деген сөздердің мағынасына көңіл аударсақ, шапты, (сен), жинадым (мен) қимылды білдіріп тұр, ал отыр, жауды, еріді деген сөздер заттың (ол, жауын, қар) ісін, күйін білдіріп тұр. Сөйтіп, етістік заттың ісін, қимылын білдіріп, не істеді? не қылды? деген сұрақтарға жауап береді.

Заттың қимылы мен амалын, жай-күйін білдіретін сөздердің тобын етістік деп атайды.

Мысалы:Сен шөп шаптың.Мен жинадым.Ол отыр.Жауын жауды.Қар еріді.

Сабақты және салт етістік

Заттың, кісінің ісін, әрекетін, қимылын білдіретін етістіктерді сабақты етістік дейміз. Сабақты етістіктің қимылы объектіге ауысып түседі де, ол объектінің табыс септікте тұруын керек етеді. Мысалы: Мен бұл кітапты оқығанмын.

Сабақты етістіктен байланыстыра кімді? нені? (не?) деген сұрақ қоюға болады: кімді жіберді? кімді сайлады? нені береді? нені алады?

Заттың, кісінің күйін білдіретін, табыс септеудегі тура толықтауышты меңгере алмайтын етістік салт етістік дейміз. Мысалы: отыр, күл, қуан, ұйықта.