A) Қазақ автономиясын құру

өкiлдерiн өрбiткен жер. ... «Диуани лұғат ат-түрк» авторы Махмуд Қашғари 
еңбек еткен. Ұлы Омар Хайям тұстасы, ХI ғасырдың ғажайып ақыны, дүние 
жүзiне белгiлi «Құдатғу бiлiк» авторы Хас Хажип Жүсiп Баласағұнда туған. 
Ақтөбе – ортағасырлық iрi ескерткiштердiң бiрi. Қала орны – 70 шаршы 
километрдi алып жатыр. Ақсу, Қарабалта өзендерiнiң Шуға құятын Тасөткел 
сағасында орналасқан. Сансыз төмпешiк, ескi қоныстар 1980 жылы ұшақтан 
суретке түсiрiлген. Екi жүз метрден жасалған аэротүсiрiмде қаланың көшелерi, 
қорғандары, қарауыл төбелерi айқын көрiнедi. Қала жалпы ұзындығы 52 
километр келетiн орменен бiрнеше жерден (әсiресе, батыс жағы) қоршалған. 
Мұның өзi жаугершiлiк сырын да аңғартса керек. Қала үш бөлiктен – цитадель 
(арабша – iшкi шаһар), шахристан (қызметкерлер мекенi) және рабаттан (жалпы 
халық тұрағы) тұрады. Қаланың V ғасырда көне түркi дәуiрiнде пайда болғаны, 
қараханидтер әулетi билiк еткен заманда гүлденiп, үлкен астана шахар болғаны 
анықталды. Қаланың аса үлкен болғанына ашылған бөлмелер, әкiмшiлiк үйлерi, 
қонақ үйлер, дән сақтап, шарап жасайтын қоймалар, наубайхана, тандырлар мен 
шығыс моншасы да дәлел боларлықтай. Көп жерлерiне су құбырлары тартылған, 
әуiздер жасалған.... 
Шахристандағы бiр бөлмеде қылыш, VII–VIII ғасырлардағы Пенжикент, 
Отырар, Құсан, Соқұлық заттарына ұқсас тұтқалы таба, майшам тұғыры, 
археологияда сирек ұшырасатын олжа – арыстан бейнелi мөр, тостаған, қазан, 
қақпақ, қыш құмыралар, сыры кетпеген ыдыс сынықтары табылды. Осы заттар 
мен керуен жолдары бұл қаланың iрi сауда орталығы болғандығын көрсетедi. 
81.Мәтіннен Шу өзені бойында орналасқан қаланы анықтаңыз
A) Баласағұн 
B) Сығанақ 
C) Сарайшық 
D) Испиджаб 
E) Отырар 
82.Мәтіннен ежелгі атауы Ақтөбе болған қаланы анықтаңыз 
A) Тараз 
B) Суяб 
C) Баласағұн 
D) Сарайшық 
E) Отырар 
83.Мәтіндегі қала астанасы болған Қарлұқ қағанатының құрылған жылын 
анықтаңыз 
A) 603 жылы 
B) 704 жылы 
C) 942 жылы 

жүктеу/скачать 3.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: