Жетекші бөліп берген жетекшілік және тұлғалармен қарым-қатынас

27. Тәжірибеші маман жетекші арқылы бөлінген жетекшілік пен тұлғалармен қатысым құрастырмасы кезінде қарым-қатынас жасау керек, жетекші арқылы бөлінген басқарма мен тұлғалардың назарына ие болу үшін қатысым құрастырмасындағы сұрақтар тәжірибеші маман үшін өте маңызды. (Сіл.: Тарау A41)

28. Тәжірибеші маман қатысым құрастырмасын өткізу үшін келесі сұрақтарды өте жақсы түсіну керек: (Сілт: Тарау. A42–A44)

(a) бизнес және операция көрінісі, мекеменің бухгалтерлік есептемесі мен бухгалтерлік есептеменің жүйесі

(ә) Қаржылық есептемеге қойылатын талаптар, оның өнеркәсіп мекемелерінде қолданылуы сонымен бірге.

29. Тәжірибеші маман қаржылық ақпаратты және жетекшілік арқылы берілген талқылауды жазбалар, құжаттар, түсіндірмелер арқылы жинақтайды.

30. Тәжірибеші маман қаржылық ақпаратты дайындау кезіндегі көмек көрсеткен жетекшілікпен немесе басқарма арқылы бөлінген тұлғалармен талқылай алады (Сіл.: Тарау A45)

31. Қатысым құрастырмасы аяқталғанға дейін тәжірибеші маман бизнес компаниялар мен қаржылық есептеме талаптарына сай қаржылық ақпарат құрастыруы тиіс. (Сіл.: Тарау A46)

32. Қатысым құрастырмасы кезінде тәжірибешіге жетекшілік арқылы берілген жазбалар, құжаттар, түсіндірмелер және басқа да ақпараттар толық әрі нақты емес, қанағаттандырарлықтай ғана болса, ол бұны жетекшілікке айтуы тиіс және қосымша, дұрысталған ақпараттар сұрауы керек.

33. Егер тәжірибеші маманға жетекшілік тарапынан жазбалар, құжаттар, түсіндірмелер жеткізілмесе, ол келісімшартты орындау мен мен жетекшілікті ақпараттандырудан бас тартуға рұқсат сұрауы керек. Жетекшілер арқылы бөлінген, алып тастау дәлелінен алынған. (Сіл.: Тарау A52)

34. Егер тәжірибеші маман әрекет кезінде белгілі болса, онда

(а) қаржылық ақпарат толық орындалмаған немесе қаржылық есептеменің талаптарын сипаттайды. (Сіл.: Тарау A47)

(ә) өңделген қаржылық ақпараттағы дұрыстаулар бұрмалауы жоқ қаржылық ақпарат үшін қажет, немесе (Сілт: Тарау. A48–A50)

(б) Адасқан кезде тағы басқа жағдайда қаржылық ақпарат құрастырылады, (Сіл.: Тарау A51)

35. Егер жетекшілік тәжірибешіге өңделген қаржылық ақпаратқа белгіленген өңдеулерді жасауға рұқсат бермесе, тәжірибеші маман келісімшартты орындаудан және жетекшілік пен тұлғаларды ақпараттандырудан бас тартуы тиіс. (Сіл.: Тарау A52)

36. Егер қатысымнан бас тарту мүмкін болмаған жағдайда, осы жағдайларда қолданылатын кәсіби және заңды жауапкершілікті анықтауы тиіс.

37. Тәжірибеші маман өзіне жауапкершілік алғанын жетекшісі арқылы бөлінген тұлғаларда немесе жетекшілікте хабардар етуі тиіс. (Сіл.: Тарау A62)

Құжаттама

38. Тәжірибеші маман құжаттама кезінде мына заттарды қамтуы тиіс (Сілт: Тарау. A53–A55)

(a) қатысым құрастырмасы кезінде туындайтын және тәжірибенің мекен-жайына жіберілетін сұрақтар;

(ә) Өңделген қаржылық ақпаратты негізгі жазба және құжаттармен салыстыратын жазба, жетекшілік арқылы алынған басқа ақпаратты түсіндіру, сонымен қатар

(б) Жетекшілік арқылы бөлінген, белгілі бір жағдайда өзінің жауапкершілігін мойнына алу үшін құрастырылған қаржылық ақпараттың көшірмесі; (Сіл.: Тарау A62)

Тәжірибеші маманның баяндамасы

39. Тәжірибеші маманның басты мақсаты тәжірибеші ролі мен қатысым құрастырмасы арасындағы берік байланыс болып табылады және қатысымдағы жауапкершілік. Баяндама тәжірибеші маманның қаржылық ақпарат туралы пікірі мен қорытындысын көрсететін транспортты нәрсе емес.

40. Тәжірибеші маман баяндамасы жазба түрде беріледі, қатысым құрастырмасы үшін жазылады, және құрамында келесі нәрселер болу керек : (Сілт: Тарау. A56–A57, A63)

(а) Баяндама атауы;

(ә) Келісімшарт талап ететін мекен-жайлар ; (Сілт: Тарау. A58)

(б) Тәжірибеші маманның жетекшілік арқылы алынған қаржылық ақпарат құрастырғандығы туралы арыз;

(в) Қаржылық ақпарат пен қатысым құрастырмасына байланысты, жетекшілік арқылы бөлінген басқарма немесе тұлға міндетінің сипаттамасы;

(г) Қаржылық есептемедегі талаптарды анықтау үшін осы есептемеге бағытталса, қаржылық ақпарат үшін жасалған сипаттама немесе сипаттама нұсқауы қолданылады.

(ғ) Қаржылық ақпарат пен огдағы барлық элементтердің атын анықтау, сонымен қатар қаржылық ақпараттың жасалған күнін немесе мезгілін анықтау.

(д) Қаржылық ақпарат құрғандағы тәжірибеші маманның сипаттамасы, оның құрамында келісімшарт қазіргі ІҚХС арқылы құрылғаны және тәжірибеші маманның оны барлық әдеп талаптарына сай орындағаны бар.

(е) Қазіргі ІҚХС арқылы құрылған қатысым құрастырмасының сипаттамасы.

(ж) Түсіндірім:

(i) қатысым құрастырмасының сенімділігі, сонымен қатар тәжірибеші маманнан жетекшілік арқылы берілген ақпараттың нақтылығы мен толықтығы сұралмайды.

(ii) Cәйкесінше, тәжірибеші маман аудит пен бағам туралы пікірін, қаржылық есептеменің барлық талаптарға сай дайындалғанын білдіре алмайды.

(з) Егер қаржылық ақпарат алынған болса, ол арнайы бағыт бойынша пайдаланылу керек.Қаржылық есептеменің түсіндірме бөлімі : (Сілт: Тарау. A59–A61)

(i) қаржылық ақпараттар дайындалғандардың мақсатын көрсетеді, осы ақпаратты ашатын қаржылық ақпартқа апарар нұсқауды иемденеді.

(ii) Қаржылық есептеме оқырмандардың назарын тек арнайы мақсаттарға арнап дайындалғаны арқылы аудартады, сонымен қатар бұл ақпараттардың басқа мақсаттарға келуі мүмкін емес.

(и) Тәжірибеші маманның баяндамасының толтырылған күні

(к) Тәжірибеші маманның қолы

(қ) Тәжірибеші маманның мекен-жайы

41. Тәжірибеші маман осы ІҚХС-ке сәйкес келісімді аяқтағаны туралы баяндамаға арнайы

күнді белгілеуі тиіс. (Сілт: Тарау A62)

***

Басқа да түсіндірме материалдарын пайдалану

Қазіргі ІҚХС-тің қолданылу аясы

Жалпы назар (Сіл.: Тарау 1)

А1. Келісім құрастырмасында назар аударарлық партия жетеші арқылы бөлінген басқарма немесе тұлғамен емес, басқа біреумен болса, жағдайға байланысты бұл ІҚХС бейімделеді.

А2. Жетекшілік тәжірибешіге дайындық кезінде, қаржылық ақпарат көрсетілімі кезінде көмек көрсеткенде кәсіпорын басқа да формаларды пайдалана алады. Тәжірибеші маман қазіргі СКХС-ке сәйкес заңды тұлға үшін осындай қызметтерді көрсеткенде, Тәжірибеші мамандардың Ассоциациясы қаржылық ақпаратпен бірге, осы ІҚХС-те және формада қаралған тәжірибеші маманның баяндамасы арқылы беріледі. Тәжірибеші мамандардың баяндамасы қазіргі ІҚХС да сақтағаны туралы мазмұншалардан тұрады.

Құрастырмаға тарихи қаржылық ақпараттардан қарағанда, басқа құрастырма қатысымын қолдану (Сіл.: Тарау 2)

А3. Бұл жердегі ІҚХС міндет мекен-жайы тәжірибеші маманның жетекшілікке қаржылық ақпаратты дайындау мен көрсетуге беретін көмектесетін жері. Тәжірибеші маман басқа қаржылық ақпаратты дайындау мен көрсету кезінде басқаруға ие болған мезетте де келтірілген жағдайға байланысты қазіргі ІҚХС қолданылуы мүмкін.

Мысалдар құрамында:

• 
  қаржылық ақпараттың проформасы
  
• 
  қаржылық ақпарат пен бюджеттің болжамды түрі бар.
  

ІҚХС-ті қолдануға жататын назар аударулар (Сіл.: Тарау 3)

А5. Бұл ІҚХС-тің міндетті түрде қолданылуы объектінің қаржылық ақпаратының көмегі мен көрсетіліміне байланысты қызмет жүргізуіндегі ұлттық міндеттер қондырғыларында болуы мүмкін (мысалы, қоғамдық берілімде талап етілетін тарихи қаржылық есептемеге байланысты). Міндетті қолдану нормативті актта, басқа да берілген белгілі бір стандарттарда көрсетілмесе, тәжірибеші маман бұл ІҚХС-тің осы жағдайларда қолданылуға болатыны орынды деп нәтиже шығаруға болады.
СБХС 1-пен арадағы байланыс (Сіл.: Тарау 4)

А6. СБХС 1-ге өзінің сапа бақылауының жүйесін қондыру мен қолдау міндеті жатады, ілеспелі қызметтер мен міндеттер жинағы соның ішінде. Бұл міндеттер төменде берілгендерді жасау үшін бағытталған :

• 
  фирманың сапа бағамының жүйесі, сонымен қатар
  
• 
  сапа басқарымы жүйесінің мақсаттарын жеткізу мен олардың осы саясатты құру мен жүргізуге байланысты фирманың саясаты.
  

(a) фирма және оның қызметкерлерінің барлық кәсіби стандарттарға мен заңшығарушы және нормативті талаптарға сай екеніне сенімді болу үшін сапа бағамының жүйесін құру және қолдауға міндетті.

(ә) Әріптестерді тарту үшін жаслған баяндамалар осындай жағдайларда өте қажет.⁴

А8. СБХС 1-ге қатыспаған құзірет осындай міндеттерді орындау үшін сапа бағамына қажетті міндеттерді құрастыра алады. Қазіргі ІҚХС қарым-қатынасының жағдайы⁷⁵.Жоба көлеміндегі сапа бағамы СБХС 1-дегідей талапты қажет ететін талап сапасының негізінде тіректенеді. Бұл фирмаға СБХС 1 талаптары мақсатына жету үшін алым салғанда жеткізіледі, сонымен қоса төменде келтірілген кез келген элементтері бар саясат пен рәсімді құрамына енгізген сапа бағамының жүйесін құру бар :

• 
  Фирма аясындағы сапа үшін жетекшіліктің жауапкершілігі;
  
• 
  Тиісті әдеп талаптары;
  
• 
  Келісімде келтірілген алармандармен қарым-қатынасты орнату әрі жалғастыру;
  
• 
  Адами ресурстар;
  
• 
  Шығармашылық қатысымы;
  
• 
  Мониторинг.
  

А10. Егер фирма немесе басқа жақтар арқылы берілген ақпаратта қайтым туралы айтылмаса, аудиторлік топтар фирманың сапа бағамы жүйесіне арқа сүйеуге құқығы бар. Мысалы, жоба бойынша топ фирманың сапа бағамы жүйесіне мына жағдайларда сене алады.

• 
  Қызметкерлердің жинақылығы мен формалді оқуына байланысты компоненттілігі.
  
• 
  Қабылдау және жалғастыру жүйесі жолымен алармандармен қарым-қатынасты қолдау.
  
• 
  Мониторинг кезінде заңшығарушы және нормативті талаптарды сақтау.
  

А11. Фирманың сапа бағамындағы жетіспеушіліктер, құрастырманың кәсіби стандарттар мен күшке ие заңшығарушы және нормативті талаптар бойынша жасалмағанын көрсетпейді немесе тәжірибеші маманның баяндамасының қажет болмағандығын білдіре алмайды.

A12 . Басқарушылыққа тағайындалған тұлғалар жауапкершіліктері әр-түрлі құзыретте және білім түрлері өзгеше. Бұл тәжірибеші маманның қызметі басқарушыларға қатысты ІҚХС талаптарына сай болуын қажет етеді.Толық ІҚХС жалғасуында «Биліктегі тұлағар» әр-түрлі жерде қолданылады және тәжірибеші маманға басқарушылық жүргізу тәсілдерінің айырмашылықтарын ескергені жөн.

A13 . Басқарушының қаражат ақпараттарына байланысты түрлі міндеттері болады, сыртқы қаражат өзгерістеріне толық сипаттама беру үшін келесі факторларды қарастыру керек:

• 
  Басқару қоры мен құрылысы
  
• 
  Сәйкес заңдылықтарда келген кәсіпорын ережелеріне сай басқарушының басқару жұмысын жүргізу, егер қалыптастырылмаса заң жүзінде мақсатқа жету
  

A14 . Құрастырма көлемі мән-жайға байланысты өзгеріп отырады. Көп жағдайда көпшілік кішігірім кәсіпорындарда әкімшілік пен басшылық арнайы тағайындалмайды, басқару істеріне әрбір басқару құқығы бар тұлға арласа алады.Басқа жайғдайда ірі кәсіпорындарда бақылаушылардың істері қадағаланып отырады.Сыртқы жақтардың арласуы мүмкін болған қаражат ақпараттары ісінде жеке тұлғалардың жауапкершілігі мойнында болады.Басшылыққа кәсіпорын қаржы ақпаратын қорытындылауды ұсынылған мәліметтерге сай дайындауға көмектесу. Дайындық түрінде басшылық қаржы ақпаратына құрастырманың болуы.

A15. Тәжірибеші маман басшылық атынан рәсімнің ұйымдасуына ат салыса алады. Мысалы, тәжірибеші маманға есеп түрінде кәсіпорынның әуелгі мәліметтерін жинақтау, саралау және өңдеу міндеті жүктелуі мүмкін және сараптама теңгерімі түрінде жинақталуы мүмкін. Сараптама теңгерімі кейін негізігі ақпарат ретінде қолданылуы мүмкін, және сол мәліметтерден дәрігер ІҚХС сай қаржы ақпаратын құрастыруы мүмкін. Көп жағдайда бұл іс кішігірім кәсіпорындардың жұмысына тән, өйткені олардың өзінің есеп жүйесі жетілмегендіктен олар есеп қорытындылауын жүзеге асыру үшін сырттан маманның көмегіне мұқтаж. ІҚХС мұндай қосымша жақтарын қарастырмайды, ол басшылыққа қаржы қорытындысын құрастыруға көмекші ретінде өз ісін атқарады.

Қаржы қорытындылау құрылысы (Сілт., Тарау 10)

A16. Қаржылық ақпарат қаржылық есептемені көрсету негізінде сонымен сәйкестендіріп жасалуы мүмкін, ол келесілерді қанағаттандыруы қажет:

• қолданушылардың үлкен санының жалпы ақпараттық қажеттерін өтеу үшін («жалпы мақсаттағы қаржылық есептеме жиектемесі»), немесе

• қолданугылардың қаржылық ақпарат қажеттіліктері (яғни, «арнайы мақсаттағы қаржылық есептеме жиектемесі»).

Қаржы ақпараты қаржы ақпаратын ұсыну негіздеріне сай келесі мақсаттарды қанағаттандыру үшін сүйенеді:

• 
  Көпшілік тұтынушылардың талаптарын жалпы қарпы ақпаратымен қамтамасыздандыру
  
• 
  Қаржы ақпаратымен белгілі тұтынушыларды қамтамасыз ету
  

Қаржы ақпараттырының талаптары ақпарат түрі мен құрамын анықтайды. Қаржы қорытындылау кейбір жағдайларда «Есеп негіздері» ретінде көрсетілуі мүмкін.

A17 . Жалпы қаржылық есептеме мақсаттарына қолданылатын ортақ жиектемелердің мысалдары:

• Халықаралық Қаржылық Есептеме Стандарты және халықтық болмыстарға қолданылатын орнатылған ұлттық қаржылық есептемелер стандарты.

• Кіші және Орта Көлемді Болмыстарға арналған Халықаралық Қаржылық Есептеме Стандарты және кіші және орта көлемді болмыстарға қолданылатын орнатылған ұлттық қаржылық есептемелер стандарты.

A17. Жиі қолданылатын қаржы қорытындылауға тағайындалған:

• 
  Қаржы қорытындылаудың халықаралық және бұқаралық үлгілері ресми тіркелген тұлғаларға қолданылады.
  
• 
  Кішігірім және орта кәсіпорындарға арнайы халықаралық үлгілер бұқаралық кіші және орта бизнес негіздерінің үлгісінде құрылған.
  

• Белгілі құзыретте қаржы ақпаратын дайындау кезіндегі салық есептеуіндегі міедеттердің сақталуы:.

• Тұлғаларға белгіленген қаржы қорытындылауларының қолданылуы шарт есем:

○ Қаржы ақпаратындағы белгілі тұлғаларға қолданылатын есеп негіздері, қаржы ақпаратының бағыты бойынша қолданылады( мысалы, қарыздарға қатысты кассалық тәсілдің қолданылуы, ол түсім айнылымының тепе-теңдігін сақтауға көмектеседі және қаржы ақпаратымен белгіленген әр-түрлі мақсаттырды орындауға пайдасын тигізеді.

○ кассалық тәсіл ақшалай түсімдерді анықтауға көмектеседі, төлемдерді орындауды жеңілдетеді

Әдептілік талаптар(Сілт., Тарау 21)

A19. ХБЭСК Кодексінің А бөлімі кәсіпқой этиканың негізгі қағидаларын орнатады және тәжірибеші мамандар сол қағидаларға сай қассиеттері маман бойында біріктірілген болу керек. Негізгі қағидалар болып саналатыны:

(а) Әділдік

(ә) кәсіпқой біліктілік пен адалдық

(б) Құпиялық

(в) кәсіпқой мінез

ХБӘСК Кодексінің В бөлімі біріктірілегн негіз ретінде белгілі жағдайларда ғана қолднылу қажет. ХБӘСК Кодексі бойынша тәжірибеші маманның әдептілік нормалардың сақталуына қатысыт қауіп-қатерлер ескеріліу қажет.

Тәжірибеші маманның ақпаратқа қатысты әдептілік нормалардың сақталуы(21,24(а)-(в)) тармақтары

A20. Тұтастық қағидасының сақталуы үшін БХӘСК Кодексіне сәйкес кәсіпқой есепші ережелерін сақтау қажет. Қорытындылар, мәлімдемелер және басқа да ақпараттардың байланысуы кәсіпқой есепшіге шындыққа жанаспайтын және шатастыратын ақпараттарды анықтауға септігін тигізеді.

(а) қате ақпараттың сақталуы

(ә) Қате және шатастыратын ақпараттарды жояды немесе жасырады.

(б) Бұндай қателіктер немесе түсініспеушіліктер жаңылысуларға алып келетін жағдайда, керек ақпаратты шеттету немесе жасыру

Шындыққа жанаспайтын ақпараттардан сақталу үшін БХӘСК Кодексіне сай есепші қадамдар орындайды.

A21. 290 және 291 тәуелсіз бөлімдер ақпараттары шындыққа сай болғанымен де БХӘСК Кодексінің міндеттерінің біріктірілуіне әсер етпейді және әдептілік кодекстер ақпаратты ашу үшін тәуелсіздікке қатысты заңдар мен ережелер орнатады.

A22 . Кәсіпқой пайымдау белгілі қатысудыдың жүргізілуін біріктіру үшін қажет. Әдептілік талаптардың өзгерісі ІҚХС сай болуы, мән-жай мен тәжірибенің қолданылуын талап етеді. Шешімдерге байланысты басшылықтың қатысуы кәсіпқой паймдауғы мұқтаж:

• 
  Кәсіпорынның қаржы ақпаратының көрсетілуі қаржы қорытындысына сай болуы.
  
• 
  Қаржы қорытындылауы талап етеді:
  

• 
  Сәйкес есеп тәсілінің таңдалуы;
  
• 
  қаржы ақпараттарына байланысты есепші бағалауларының дамуы
  
• 
  Қаржы қорытындыларын сай ақпараттың ұсынылуы
  

A23 . Кәсіпқой пайымдау керекті дайындықтарға негізделеді, ІҚХС және есептеулер әдептілік нормаларына сай шешім қабылдайды. ⁷⁶

А24. Жеке келісімдерде кәсіби шешім шығарудың жаттығуы тәжірибешіге келісім есептемесінің уақытына дейін мәлім болған факттар мен жағдайларға байланысты, оның ішінде:

• 
  Басқа міндеттерден белгілі жағдай шығару негізінде алынған білімдер (мысалы,салық қызметі)
  

• 
  Кәсіпорынның саласына сай тәжірибеші маманның есептеу жүйесін түсіне қорытындылауға енгізу
  

• 
  Қандай дәрежеде қаржылық ақпаратты дайындау және көрсету басқарудың талдауын қажет ететіні.
  

A25 . Әріптестің сапаға қатысты жауапкершілікті өз мойнына алуы және

(а) жұмыстың кәсіпқой стандартары мен құқықтық талаптарына сай орындалуы:

(ә) Белгілі жағдайлардағы кәсіпорын саясатына сай сапаның сақталуы

(б) ІҚХС тәжірибеші маманның қатысуы .

Әріптеспен болған қатынастардың қабылдануы мен әрбір істе сақталуы (23 ( б) (I) тармақ)

A26 . СБХС 1 кәсіпорыннан клиентпен келісім жасамас бұрын ағымдағы жағдайға сай ақпаратты талап етеді, мұнда ол ағымдағы келісімді жалғастыруды не осы клиентпен жаңа келісім жасау сұрағын шешеді. Келісім әріптесіне клиентпен қатынасты және келісімді қабылдау мен әрі қарай дамытуға көмек береді. Егер кәсіпорынның серіктесінде келісімнің толықтай дұрыс жасалуы сияқты басқарудың бірлігінде күмән туса, келісімді қабылдамау бұл жағдайда дұрыс шешім болып табылады. Жоба жайлы ақпарат серіктестерге тұнынушылардың қабылдауын немесе жалғастыруын келісім жеке иеленушілердің принципіне қолайлы ақпараттарды қамтиды және басшылықта жасалады. Егер серіктестер менеджмент мақсатынан күдіктенсе ол болашақта жасалатын келісімге әсер етуі және келісімді қабылдау барысында қолайсыздық тудыруы мүмкін.

А27. СБХС 1 (Сапаны бақылау бойынша халықаралық стандарт) қызметтің тиянақты орындалуын және процедурада сенімділіктің болуын және жеке тұлғалардың әдептілік талаптарына сай келуін қамтамасыз етеді. Бұл ІҚХС қатысты топтың әдептілік талаптарға қатысты ұйғарымын қанағаттандыру болып табылады.

А28. Жоспарланған қаржы жайлы ақпараттарды анықтау қолданушы болып табылатын ішкі, сыртқы жеке тұлғалармен кәсіпорындардың қатысты қабылданған заң, реттеулер, немесе олардың қаржылық ақпараттары жайлы мәліметтермен анықталады. Мысалға, қаржылық ақпарат жеке тұлғаның жүргізген транзакциясы, сыртқы кәсіпорындар сонымен қатар қолдаушылар, банктер, фонд жайлы ақпаратты талап етеді.

А29. Тәжірбиелі мамандар әртүрлі жақтардың келісіміндегі қаржылық ақпараттарын сондай-ақ оның факторларын, менеджментіндегі нақты мақсатын кайда қабылданып қолданылатынын түсінуді қамтамасыз етеді. Мысалға, Қаржылық фонд жеке тұлғалардың қаржылық ақпаратынының жұмысымен белсенділігінің нақты көрінісін, кәсіби есептелгенін, қаржыландыру фондысын, фондының гранттарын туралы ақпаратты талап етуі болып табылады.

Қаржылық есептің рамкаларын анықтаудағы талаптар(Сілтеме, Тармақ 17(а), 24(ә))

А30. Қаржылық есептің рамкаларын анықтаудағы шешімі қолданылатын ақпараттың мәтініндн қандайда бір заң мен ережелердің талаптарына сай келетін келісімі рұқсатталған ақпараттың болуын талап етеді.

А31. Төмендегі мысалдағы факторлар Қаржылық есептің рамкалардың қолайлылығын көрсетеді:

• 
  Ұйымның мінездемесі – жеке тұлғаның басқаруы болып табылады. Мысалы, кәсіпорынның кәсіпкерлік қызметі, қоғамдық сектор немесе коммерциялық емес ұйымдарды басқаруы
  
• 
  Қаржылық ақпаратты алдын ала пайдалану және алдын ала қолданушылар. Мысалы, қаржылық ақпарат қолданушылардың алдын ала пайдалану үшін кең көлемде немесе қарама-қарсы қаржылық ақпаратты керектену барысында сыртқы өкілдердің нақты мақсаты анықталады
  
• 
  Қаржылық ақпарат жеке тұлғалар қосылуымен немесе мемілекеттік ұйымдастырудың бөлігі ретінде немесе үшінші жақтың келісімшарттары мен басқа келісімдеріндегі заң мен ереже бойынша қолданылуы немесе тыйым салынуы
  
• 
  Қаржылық ақпараттың маңызы мен пішіні Қаржылық есептің рамкаларына сай жасалынады. Мысалы, қаржылық есептің толық комплексі, жекеше комплексі немесе қаржылық ақпарат өкілдердің арасындағы келісімшарттар мен басқа келісім формалар арқылы жүзеге асырылады
  

А32. Қатысты өкілдер негізінен қаржылық ақпараттың маңызы мен пішіні алдын ала қолданушылардың мақсатын қарастыру. Мысалы, келiсiм шартының жағдайы қаржылық есептiлiкте айтылғандай келісімшарт немесе гранттары жеке тұлғалардың транзакциялары мен жұмысын жүргізуге қолдау көрсетуі қажет. Келісімшарттар стандартты уәкiлеттi құрылым мойындалған немесе заң бойымен немесе нормативтiк сай қаржылық мәліметтің рамкасын талап етеді. Керісінше, келісімшартқа қатысты уәкілдер өздерінің қажеттілігіне сай түрлендiруі немесе бейiмдеуі. Бұл жағдайда, қабылданатын қаржылық мәліметі қаржылық ақпаратта және мамандардың мәлімдемелеріндегі көрcетiлген келiсiм шартының жағдайлары қаржылық есептiлiк, ал қаржылық есептiлiктiң өзгерiсiне сiлтеме емес болып қабылданады. Бұл жағдайда, өңделгеніне қарамастан қаржылық ақпарат кең көлемде қолданылып, қабылданатын меліметінің рамкасы арнайы мақсатта және мамандар Ілеспе Қызметтердің Халықаралық Стандарттар (ІҚХС) талаптарын талап етуі қажет.

А33. Қабылданатын меліметінің рамкасы арнайы мақсатта және мамандар Ілеспе Қызметтердің Халықаралық Стандарттар (ІҚХС) талаптарын талап етілген жағдайда қаржылық ақпараттың келісім хатын алдын ала қолдану және тарату барысындағы қандайда бір кедергілер жазылып, мамандардың баяндамалары бойынша қаржылық ақпараттың мелімет рамкасы дайындалады, нәтижесінде кей мақсаттарға сай келмейді.

Басқару органдарының жауапкершілігі (Сілтеме, Тармақ 24(е))

А34. Серіктес қызметтер бойынша халықаралық стандарттарға сай тәжірбиелі маман қаржылық мәліметтер рамкасы мен менеджменттік келісім алуы тиіс және менеджменттік келісім алдын ала қабылданатын келісім сияқты қаржылық ақпарат пен келісімдерге жауапты болуы қажет. Кішкентай кәсіпорындар, менеджмент, басқармалар қабылдағанымен заң мен ережелерге сай жауапкершілігін білмейді. Сол үшін, менеджменттің негізгі таныстыруында тәжірбиелі мамандар менеджменттің жауапкершілігін басшылықпен бірге талқылай алады.

А35. Егер менеджмент келісімнің мәтінінде өзінің жауапкершілігін жауапкершілігін мойындамаса мамандар келісімді кепіл бола алмайды, егер келісім заң мен ережелерге сай болмаса мамандар қабылдамайды. Алайда келісімдер жүзеге асырылады, ол үшін мамандар менеджментпен келісімнің кемшіліктері және бұл сұрақтардың маңыздылығы үшін байланыса алады.

А36. Тәжірбиелі мамандары толық өз уақытында келісім жайлы ақпараттың менеджментіне сену қажет. Ақпараттың формасы менеджменттің мақсаты әр түрлі келісімге сай келуін қарастырады. Мұның негізгі мақсаты қаржылық баяндаманың рамкасын пайдалана отырып қаржылық ақпараттың баяндамасына, құжаттарына, анықтамаларымен қатысты ақпараттарды салыстыру болып табылады. Мысалы, ақпараттар менеджменттің жорамалдары, бұғалтерлік есептеуді жобалау қаржылық мәліметтердің рамкасына сай жасалынады.

А37. Бұл менеджментпен әр түрлі қатысушы уәкілдердің менеджментке деген қызығушылығы келісім хаттарын жіберу, келісімді құрастыруды толықтау, толықтау барысында түсініспеушіліктерді түзету болып табылады. Келісім хаттары мамандардың келісімді қабылдауы және де мынандай сұрақтарды қамтиды.

• 
  Келісімнің мақсаты мен саласы келісімге қатысу оған кепілдік бола алмайтынына түсінуді
  
• 
  Қаржылық ақпаратты алдына ала қолдану және таратудағы кемшіліктерді
  
• 
  Менеджменттің келісімге байланысты жауапкершілігі
  
• 
  Мамандардың жауапкершілігінің дәрежесі мамандардың аудиторлық қорытынды шығара алмауын, қаржылық ақпарат қортындысы қайта қарай алмауды қамтиды.
  
• 
  Қатысу үшін тәжірибеленушімен шығарылатын есептеменің формасы мен мазмұны.
  

А38. Келісім хатының формасымен мәтіні кез келген хатқа қатысты болуы мүмкін. Қосымша айтқанда, мәселелер Ілеспе Қызметтердің Халықаралық Стандарт (ІҚХС 4410) өзгертіледі және келісім хаттары мына мәліметтерді жасауы мүмкін, Мысалы:

• 
  Әр түрлі жұмысқа байланысты басқа тәжірбиелі мамандар мен сарапшыларға үшін ұйымдастырулар
  
• 
  Алғашқы келісім негізін салушы мамандар арқылы ұйымдастырылу жасалуы
  
• 
  Келісім кезінде мамандардан қажетті ақпараттармен түсіндірулерді менеджмент немесе басқарма тарапынан талап етуі
  
• 
  Қатысуды ұйымдастыру мақсаттары үшiн пайдаланылатын ақпаратқа меншiк құқығы, заң мен ережелер талаптарын қанағаттандыратын келісім мен мамандардың келісім құжаттарын салыстыру
  
• 
  Қатысушы уәкілдер бөлек болған жағдайдағы менеджментке өтініш, келген келісім хатын растау және ондағы келісімдер талабына қосылу.
  

А39. Келісім хаттарға анықтамалар келісімнің жинағы қосымша 1 Келісімді жинақтау серіктес қызметтер бойынша халықаралық стандарттаудың қосымша 1 пунктіне кіреді

А40. Тәжірбиелі мамандар әр уақытта жаңа келісім хаттарымен басқа келісімдерді жібермеуі мүмкін. Алайда, келесі факторлар келісімнің шарттарына сай келісімдерді тексеру, қарастыру, менеджментпен уәкілдерді қайта қарауды істерін жасай алады:

• 
  Кез келген менеджментпен уәкілдер келісімнің қолдану саласы мен мақсатын түсінбеушілігі
  
• 
  Кез келген қайта қарастырылған немесе келiсiмнiң арнаулы шарттары
  
• 
  Кәсiпорынның жоғарғы басшылығын жақында ауысуы
  
• 
  кәсiпорынның меншiгiнде маңызды өзгерiстер.
  
• 
  Кәсіпорынның бизнесінің көлемі мен маңызының өзгеруі
  
• 
  Кәсіпорынға әсер ететін заңдық және нормативтік өзгерістер.
  
• 
  Қаржылық есептің талаптарына сай өзгеріс