Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| ІV БӨЛІМ. Қазақ библиографиясының тарихы
қызметі зор және де ғылым мен мәдениеттің барлық салаларын қам- ти тын әдебиеттану ғылымының үлкен бір саласы екендігін байқаймыз. Қазақ библиографиясының түр- лері және олардың жасалу принцип- тері туралы айта кету жөн болады. Библиография атаулының басқа са- лалардай, уақыт жағынан әдебиет библиографиясы да екі түрге бөлі- неді: ағымдағы библиография жә не ретроспективті библиография. Ағым- дағы библиографияға күнде лікті бас пасөз материалдарын летописке түсіру жатса, ал ретроспективті би- блиография дегеніміз өткен тарихи кезеңнің материалдарынан библи- ография жасау. Қазақ әдебиетінде библиографияның бұл екі түрі де бар. Қазақ ұлттық Мемлекеттік кі- тап палатасы шығарып жүрген бас- пасөз, кітап летопистері осы ағым- дағы библиографияның қата рына қосылады. Ал әдебиеттің өткен тарихи кезеңін қамтитын библиог- ра фиялардың барлығы да ретро- спективті библиографиялар болып есептеледі. Ішіндегі мазмұны жағынан әде- биет библиографиясы негізінен үш түрге жіктеледі: жалпы библиогра- фиялар, персоналды библиогра- фиялар, тақырып бойынша жасал ған библиографиялар. Жалпы библио- графияның міндеті – баспа бетіндегі материалдарды ешбір өзгертпей сол документтік күйінде сақтау болса, бұл өзгертпей беру – сол материал- дарды іздеушінің тез де оңай тауып алуына қиындық келтірмейді. Жалпы библиографиялар әдебиеттің белгі лі бір дәуірін, жанрын қамтиды. Пер- соналды библиографиялар нақтылы бір ақын, жазушының творчество- сына арналады. Тақырып бойын- ша құрастырылған библиография- лар көркем әдебиеттің белгілі бір тақырыптарының аумағын қамтумен шектеледі. Ал әдебиеттің көкейкесті тақырыптары бойынша жасалған аса көрнекті библиографияны атай қою қиын. Өйткені әдебиет библио- графиясында бұл түр кең өріс алып, қанағаттанарлық дәрежеде жолға қо- йылған жоқ. Алдына қойған мақсаты жағынан әдебиет библиографиясы негізінен екі бағытта дамиды. Біріншісі, көп- шілікке ұсынылатын библиогра- фиялар. Екінші түрі – ғылыми-зерт- теу жұмыстарына көмектесетін ғылыми библиографиялар. Қазақ әде- биет библиографиясынан осы кезге дейін жарық көріп жүрген библио- гра фиялардың дені көпшілікке ұсы- нылатын библиографиялар. Көпшілікке ұсынылатын биб- лиографияның толық болуы шарт емес, материалдар іріктеліп, таң- далып алынады. Ал ғылыми-зерт- теу жұмыстарына жәрдемдесу мақ- сатын көздеп жасалған ғылыми библиографияның принциптері өзге- шелеу екенін әрқашан да ескерген Ре по зи то ри й К ар ГУ |