«Химия» пәні бойынша
Дәріс 4 Химиялық байланыстар туралы түсінікті дамыту. Валентті байланыстың әдістері. Гибризидация теориясы. Еселенген байланыс
жүктеу/скачать 2.1 Mb.
|
| Дәріс 4
Химиялық байланыстар туралы түсінікті дамыту. Валентті байланыстың әдістері. Гибризидация теориясы. Еселенген байланыс. Химиялық байланыс түрлері Орбиталдың гибридизациясы Химиялық байланыс – электрондарды алмастыру жолымен жүретін екі атомның әрекеттесуі. Химиялық байланысты құру кезінде, атомдар жақын инертті газ атомының құрылымына сәйкес, тұрақты сегіз электронды (немесе екі электронды) сыртқы қабыққа ие болуға ұмтылады. Химиялық байланыстардың мынадай түрлерін айырады: ковалентті (полярлы және полярсыз, алмастыру және донорлы акцепторлы), ионды, сутегілік және металдық. Ковалентті байланыс Екі атомға да жататын электрондар жұбы есебінен жүргізіледі. Ковалентті байланысты алмастыру мен донорлы-акцепторлы құрылу механизмі бойынша айырады. Алмастыру механизмі. Әрбір атом бір жұпталмаған электронын ортақ электрондық жүпқа береді
Донорно-акцепторлы механизм. Бір атом (донор) екінші атомға (акцептор) электрондық жұбын береді, ал басқа атом (акцептор) осы жұпқа арналған бос орбиталын береді.
Екі атомның бірнеше жұп электрондарды орталықтандыру мүмкіндігі бар. Бұл жолы еселенген байланысты айтуға болады.
Егер электрондық тығыздық атомдар арасында симметриялық орналасса, онда ковалентті байланыс полярсыз болады. Егер электрондық тығыздық бір атом жағына ойысса, онда ковалентті байланыс полярлы болады. Полярлы байланыс, атомның электртерістігі айырмашылығы үлкен болса соғұрлым үлкен болады. Электртерістілік – бұл атомның басқа атомдардан электрондық тығыздықты өзіне тартып алу қабілеті. Ең электртеріс элемент – фтор, ең электр оң элемент – франций. Иондық байланыс. Иондар дегеніміз – бұл зарядталған бөлшектер, электрондарды беру немесе қосып алу қортындысында атомдарға айналады.
(натрий фториды натрий иондары Na+ мен фторид-иондардан F-) тұрады. Егер атомдардың электртерістілігінің айырмашылығы үлкен болса, онда байланысты жүргізетін электрондар жұбы бір атомға өтеді және екі атомда иондарға айналады. Иондар арасындағы электростатикалық тарту есебінен жүргізілетін химиялық байланыс иондық байланыс деп аталады. Сутегілік байланыс – бұл бір молекуланың оң зарядталған сутегі атомымен және басқа молекуланың теріс зарядталған атомы арасындағы байланыс. Сутегілік байланыстың жартылай электростатикалық, жартылай донорлы акцепторлық сипаты бар.
Сутегілік байланыстардың бар екенін судың, спирттің, карбон қышқылдарының жоғары қайнау температурасымен түсіндіруге болады. Металдардың валенттілік электрондары өздерінің ядроларымен әлсіз байланысқан, және олардан оңай үзілуі мүмкін, сондықтан металдарда кристалдық торларда анықталған жағдайда орналасқан, бірқатар оң иондар және барлық кристал бойынша еркін қозғалатын электрондардың үлкен саны бар. Металдағы электрондар металдың барлық атомдары арасындағы байланысты жүргізеді. Орбиталдың гибридизациясы – бұл орбиталдарды тиімді жабуға жетуге арналған, ковалентті байланысты құру кезінде, кейбір орбиталдардың өзгеру формасы. жүктеу/скачать 2.1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|