Химиялық технологияның теориялық негіздері Негізгі технологиялық түсініктер және анықтамалар
жүктеу/скачать 0.8 Mb. Pdf көрінісі
|
| Д
В В В m m m + = (1.4) Өнімнің шығымы, шикізаттың өзгеру дәрежесі және селективтілік химия- технологиялық процестің жүру тереңдігін, толықтығын және мақсатты өнімнің түзілу жағына қарай бағытталуын сипаттайды. Өндірістің өнімділігі – уақыт бірлігінде өндірілген өнімнің немесе өңделген шикізаттың мөлшері. m П = (1.5) Өнімділік бір аппаратқа, жеке технологиялық процеске, бүтіндей технологиялық процеске қатынасты болуы мүмкін, т/жыл; м 3 /жыл; кг/сағ өлшенеді. Аппараттың интенсивтілігі аппараттың жұмыс бөліміне – оның реакциондық көлеміне V немесе көлденең қимасына S қатынасты алынған өнімділігі V П I = = S П (1.6) мұндағы І – интенсивтілік; V – аппараттың көлемі; S – аппараттың қимасының ауданы. Бұл аппараттың жұмысының тиімділігінің критерийі, ол әртүрлі қуатты аппараттарды салыстыруға мүмкіншілік береді, кг/м 3 және кг/м 2 өлшенеді. Өнімнің сапасы – өнімнің міндеттеріне байланысты қолдануға жарамдығын анықтайтын қасиеттердің жиынтығы. МСТ немесе ТЖ (техникалық жағдайлар) анықталады. Химиялық өнімдердің жоғары сапасы көптеген жағдайларда олардың тазалығымен немесе олардағы негізгі заттың концентрациясымен анықталады. Өндірістің экономикалық тиімділігін бағалау үшін сонымен қатар келесі көрсеткіштер де маңызды болады: қаржылық шығындар, өнімнің өзіндік құны (рентабельділік көрсеткіші), еңбектің өнімділігі. Химиялық өндірісті ұйымдастыру өнімнің оптималды қуаттылығын және оның іс әрекетін сипаттайтын басқа да көрсеткіштер анықталатын техника- экономикалық негіздемені құрастыруды қарастырады. Сандық есептеулерді орындауға қажетті барлық бастапқы мәліметтер материалдық және энергетикалық баланстарға негізделеді. Бұл баланстар шикізаттың, жанама өнімнің, мақсатты өнімдердің, өндіріс қалдықтарының материалдық ағындары бойынша құрастырылады. Бұл үшін материалдық ағындардың схемасы құрастырылады (1.3-сурет). Материалдық баланс технологиялық процестегі массаның сақталу заңының заттар бойынша сипатталауы болып табылады: технологиялық операцияға келген заттардың массасы (кіріс) алынған заттар массасына (шығыс) тең болады және келесі теңдеумен сипатталады расход приход m m = (1.7) 1.3-сурет – Материалдық ағындардың схемасы Кіріске пайдалы компонент массасы (m 1 ) және шикізаттағы қоспалар массасы (m 2 ) кіреді; шығысқа – мақсатты өнім массасы (m 3 ), жанама өнімдер массасы (m 4 ), өндіріс қалдықтары (m 5 ) мен жоғалулар (m 6 ) кіреді 6 5 4 3 2 1 m m m m m m + + + = + (1.8) Материалдық баланс өнімнің бірлігіне немесе жеке аппаратқа (реакторға) құрастырылады. Материалдық баланс массалық және көлемдік бірліктерде (кг, т, м³) немесе массалық үлестерде (%) құрастырылуы мүмкін. Мерзімді процестер үшін материалдық баланс бір операцияға, үздіксіз процестер үшін уақыт бірлігіне құрастырылады. Материалдық баланстың нәтижелері кестеге енгізіледі (1.1-кесте). 1.1-кесте – Материалдық баланс Кіріс Шығыс Зат кг м 3 % Зат кг м 3 % А В С Д А (қалдық) В (қалдық) S R Барлығы Барлығы Материалдық баланс негізінде шығын коэффициенттері есептеледі, аппараттардың размерлері анықталады және процестің технологиялық параметрлерінің оптималды мәндері таңдалады. Мысалы, Н 2 SO 4 өндіру кезінде пиритті FeS 2 жандыру (1.4-сурет) 1.4-сурет – Күкірт қышқылы өндірісінде пиритті FeS 2 күйдіру кезіндегі материалдық ағындардың схемасы Процестің мәліметтері 1.2-кестеде келтірілген. 1.2-кесте – Күкірт қышқылы өндірісінде пиритті FeS 2 күйдірудің материалдық балансы Кіріс Шығыс Зат кг м 3 % Зат кг м 3 % Шикізат 1 А - колчедан В – колчеданмен келетін ылғал Шикізат 2 С – ауа құрғақ Д – ауа ылғалы Мақсатты өнім ВС – күйдіру газы АД – жанама өнім Қалдықтар ВД – тұқыл Жоғалулар Барлығы Барлығы жүктеу/скачать 0.8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|