І нұсқа к емпірқосақ Сұрақ 1: кемпірқосақ
жүктеу/скачать 0.71 Mb.
|
| ІІІ нұсқа
ИІС ШЫҒАРҒЫШ ҚОҢЫЗДАР Көптеген қоңыздар, жəндіктер, кейбір жапырақ жегіштер өзін қорғау үшін өткір иістер шығарады. Қанқыз қоңызы сарғыш түсті улы сұйықтықты да бөледі. Бұл иістер ауада өте тез таралады. Жəндіктер арасында өзара хабарласудың кең тараған тəсілі- химиялық қосындылардан тұратын иістер шығару арқылы хабарласу. Жапырақ жегілер жаудан бой тасалау үшін улы гемолинфа бөледі. Жапырақ жегі қоңызы Сұрақ 7: ИІС ШЫҒАРҒЫШ ҚОҢЫЗДАР Қоңыздар мен жәндіктердің шығаратын иістерінің ауада таралу құбылыс түсіндіріп, мысал келтіріңіз. ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Б ұл иістердің таралуы диффузия нәтижесінде жүзеге асады. Диффузия – бір зат молекулаларының басқа бір зат молекулаларының аралығына ену құбылысы. Газдардағы диффузия құбылысы өте жылдам жүреді. Мысалы: әтірдің иісі. Сұрақ 8: ИІС ШЫҒАРҒЫШ ҚОҢЫЗДАР Иістің өте тез таралуын «атомдар» және «молекулалар» сөздерін қолданып түсіндіріңіз. ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Газдардың негізгі қасиеті көлемін де, пішінін де сақтамау. Газдардың атомдары бір бірінен өте алшақ орналасқан және өте шапшаң қозғалады. Атомдар мен молекулалардың ретсіз қозғалысының салдарынан иіс өте тез таралады. Сұрақ 9: ИІС ШЫҒАРҒЫШ ҚОҢЫЗДАР Жапырақ жегілертұқымдас өкілдерінің арасында ауылшаруашылық өсімдіктеріне зардап тигізетіндері де аз емес. Олардың ішіндегі ең танымалы - Колорад қоңызы (Leptinotarsa decemlineata). Колорад қоңызының аналығы бір жазда 700 жұмыртқа басады.Оның екінші лектегі ұрпағы бір тонна ботташық сабағын жоюға қабілетті деп саналады. Оның әлемге жайылуына Солтүстік Америкадан ағылып жататын ботташықтар себеп болған. Ересек колорад қоңыздары мен дернәсілдері ботташық сабақтарының жапырақтарын құнығып жейтіні соншалық, зақымданған өсімдік түйнек салмайды, ақыры аяғында бұл өнімнің толықтай шығынға ұшырауына әкеліп соғады.Жапырақ жегілердің қаптап кетуінің алдын алу үшін қандай мәселенің шешімін табу керек. ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Қауіпті келімсектер мен қолдан келгенше күресіп келеді: қолмен теріп алады, атыздарды химикаттармен бүркеді, олар қатты зақымданған аудандарға карантин жариялайды, ал селекционерлер гендік инженерияның жәрдемімен колорад қоңызы үшін улы жапырақтары бар ботташық сұрыптарын әзірлеп шығаруда. жүктеу/скачать 0.71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|