«Информатиканың теоретикалық негізі»

23. 
    Информатика негіздері /Айдосов, Бөрібаев Алматы, 1990 ж.
    
24. 
    М.Қ.Байжұманов, Л.Қ. Жапсарбаева. Информатика. Астана-2004
    
25. 
    Дәулетқұлов А.Б. «Жаңа информациялық технологиялар: информатикадан 30 сабақ», Алматы, 2003 жыл
    
26. 
    Қамардинов О. «Информатика негіздері», Алматы, Рауан, 1998 ж.
    
27. 
    Основы информатики и вычислительной техники/ А.Г. Гейн, В.Г. Житомирский, Е.В. Линецкий и др. — М.: Просвещение, 1991.
    
28. 
    Аветисян Р.Д., Аветисян Д.В. Теоретические основы информатики. — М.: РГГУ, 1997.
    
29. 
    Могилев А.В. и др. Практикум по информатике: Учеб.пособие для студентов высш. Учеб.заведений/ А.В.Могилев, Н.И.Пак, Е.К.Хеннер; Под ред. Е.К.Хеннера. – М.: Издательский центр «Академия», 2002. – 608 с.
    
30. 
    Стариченко Б.Е. Теоретические основы информатики: Учебное пособие для вузов. – 2-е изд. перераб. и доп. – М.: Горячая линия – Телеком, 2003. – 312 с., ил.
    
31. 
    Информатика: Учебник. – 3-е перераб. изд./ Под ред.проф. Н.В.Макаровой. – М.: Финансы и статистика, 2001. – 768 с.: ил.
    
32. 
    Савельев А.Я. Основы информатики: Учеб. Для вузов. – М.: Изд-во МГТУ им. Н.Э.Баумана, 2001 – 328 с., ил. (сер. Информатика в техническом университете)
    
33. 
    Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных: пер. с англ. – 2-е изд., испр.- СПб.: Невский Диалект, 2001. – 352 с.: ил.
    

1. 
   Санау жүйесі
   
2. 
   Санау жүйесінің әртүрінде сандарды түрлендіру
   
3. 
   Компьютерда санды кодтау және солармен жұмыс жасау
   

Есептеу техникасының аппараттық және программалық жабдықтардан тұратыны белгілі. Аппараттық жабдықтарға компьютердің барлық негізгі және шеткері құрылғыларын жатқызамыз. Ал программалық жабдыққа компьютердің барлық жұмысын басқаратын, қолданушы мен компьютер арасында байланыс орнататын, ақпаратты өңдеудің барлық аспектілерін қарастыратын программалық жүйені жатқызамыз.

Жазылған программаны түсінуі және орындауы үшін программист те компьютер де келесі тілдерді білуі қажет:

1. 
   Машиналық код тілі - компьютерге түсінікті екідік, және 16-қ кодталған символдардан құралған кодтар тізбегі;
   
2. 
   Программалау тілі – программистке түсінікті бірлігі - командалар тізбегі, тіл табысу деңгейі – мәтін болатын тіл.
   
3. 
   Бейнелер тілі – қолданушыға түсінікті мәтін, графика түріндегі тіл.
   

Програмалау тілдері машиналық командаларға жақындығы мен алыстығына қарай екі топқа бөлінеді:

1. 
   Төменгі деңгейлі тілдер;
   
2. 
   Жоғарғы деңгейдегі тілдер;
   

Жоғарғы деңгейдегі тілдер 7 түрге бөлінеді:

1. 
   Сызықты – бұл тілдерде жазылған командалар тізбектеліп орындалады, процедура, функция деген түсініктер жоқ. Олар элементарлы математикалық есептеулер жүргізуге арналған. Олар 1949 жылдары қолданылған «Краткий код» тілі деп аталған.
   
2. 
   Процедуралық – модульдік программалау принципіне негізделіп құралған тіл, бұл тілде берілген мәселе бірнеше модульдарға бөлініп, сол модульдарды қажетті кезінде ғана шақырып қолдану үшін жасалған. Оған 1954 жылдары пайда болған Фортран тілін жатқызуға болады. Кейіннен 1957 жылы – Cobol, Lisp(1958), Algol(1958), APL(1960), Basic(1964), Pascal(1967), C(1972) тілдері пайда болды. Бұл тілдердің жетістіктері:
   
   • 
     кішкентай модульді жазу оңай;
     
   • 
     жалпы жағдайларға құрылған модульдарды бірнеше рет қолдануға болады, сол арқылы жаңа
     

• 
  модульдың жұмысын негізгі программаға тәуелсіз тексеруге, орындауға болады.
  
1. 
   Логикалық – формальды логика мен буль алгебрасы жүйелерін құру принципіне негізделген. Бұл тілдер жасанды интеллект жасауға қатысады. Оған жататындар Prolog(1970), KLO, Mandala, Mercury тілдері.
   
2. 
   Нысанды бағытталған – объектілер түріндегі берілген кодты тарататын айнымалыларды, процедураларды, функцияларды класстарға біріктіру негізінде құрылған. Бұл тілдерді де модульды программалауға жатқызуға болады. Бұл тілдерді барлық салаларды автоматтандыру жұмысына араластыруға болады. Оған жататындар (1986) С++, Lava, C#, Delphi, Visual Basic тілдері.
   
3. 
   Деректер базасына сұраныстар құру тілі – белгілі бір таблица түрінде жинақталған деректер базасынан басқа, жаңа, қажетті жазуларды топтайтын таблица құруды орындауға арналған. Оған жататындар SQL тілі немесе Pl/SQL тілдері.
   
4. 
   Сценарийлер тілі – Web-сайттар, қосымшалар жасауға, HTML-құжатқа орнатылған программалар құруға арналған. Оларға жататындар Visual Basic Script, Visual Studio Net, Asp.net, JavaScript, Perl, PHP тілдері.
   
5. 
   Макростар тілі – жиі қолданылатын операцияларды автоматтандыруға арналған тілдер. Макрос дегеніміз бір команда сияқты орындалатын нұсқаулар жиынтығы. Олардың негізгі қызметі:
   
   • 
     жиі қолданылатын командаларды жылдамдатуды қамтамасыз ету;
     
   • 
     бірнеше жиі қолданылатын командаларды біріктіру;
     
   • 
     әртүрлі мәселелерде тізбектеліп орындалатын күрделі әрекеттерді автоматтандыру.
     

Бастапқы альфавит A N орташа белгі түрінде болсын, олардың анықталған ықтималдықтары орташа , I₁^(A). Екінші альфавит B M орташа көлемде болсын I₁^(A). Қалғаны n белгісі, кодталған хабарлама – m белгіде болсын. Кірістірілген ақпарат I^(A) түрінде, ал кодталған – I^(B), мына формуламен өрнектеледі:

I(A) I(B),

Хартли формуласы бойынша I₁^(B)=log₂M, ендеше

(3.1)

(3.2)

Перификс кодының мынандай кестесі болсын:

Декодирование производится циклическим повторением следующих действий:

1. 
   сол жақ соңғы символды қиып алып тастаймыз, сөз кодының жұмыс бетіне қосамыз;
   
2. 
   кестенің коды сөз кодымен сәйкес келу керек; егер ұқсастық жоқ болса онда (1) өтеміз;
   
3. 
   сөз кодын кері айналдыру қажет, тазалау қажет;
   
4. 
   жоғарыдағы тексеру қажет ұқсастықтарын.
   

Процедура соңында мына нәтиже алынады: «мама мыла раму».

Байт және бит ақпараттың негізгі бірліктері болып табылады. Бір байт ақпараттың альфавитіндегі бір хабарламаға сәйкес келеді. Шеннона формуласы бойынша I_вер, ауқымды сан мынаған тең I_об; осылардан шыққан қорытынды мына төмендегі формуланы береді.

Iвер Iоб

1. 
   Ақпаратты берудің байланыс сызығы
   
2. 
   Дискретті байланыс каналы.
   
3. 
   Үзіліссіз канал арқылы ақпаратты беру
   
4. 
   Систематика коды
   

Төменде бірнеше байланыс каналдарына мысал келтірілген.

Мұндай хабарламаларды жібергендегі маңызды желі болып хабарлау желілері табылады.

Хабарлау (вещание) – техникалық байланым құралдары көмегімен көптеген абоненттерге әртүрлі хабарламаларды жіберу процесі.
Хабарлау программасы - әртүрлі хабарламаларды жіберу уақытының тізбегі хабарлауды ұйымдастырудың 2 есебі бар: хабарлау бағдарламаларын дайындау және программаларды абонентке дейін жеткізу.

Маңызды қойылымдары: мемлекеттің барлық жеріне жайылу; жіберілетін программалардың жоғары сапасы; сенімділік және үнемділік.

Радиотолқындық метрлік және дециметрлік диапазонда таралуы төменде қарастырылады. РПП сигналдарыныњ секілді қабылдау зонасын шектейді. (оптикалық көріну аймағында). Секілді қабылдау зонасын кеңейтуде жіберу және қабылдау антенасын көтеру керек. Типтік РТПС 200-350 м радиусты антенеаларда зона 60-100 км арасында болады. Останкина телебашнясы 536 м биіктікпен 120-130 км –ді қамтиды.

Ионосферада метрлік толқындардыњ себілуі қолданылатын алмасу радиожүйесі метрлік толқындардаѓы алмасудыњ ионосфералық жүйесі деп аталады. Ионосфералық толқындардыњ метрлік диапазонында құрылуы тропосфералық толқындардың құрылуымен сәйкес келеді. Айырмашылығы таралу тропосферада емес, 75..95 км биіктікте ионосферада болуында. Байланыстың шектік ұзақтығы 2000..3000 км ең қолайлы жиіліктер 40..70 МГц. Ионосфералық таралу кеінде қабылдау пунктіне энергияның кішкентай ғана бөлігі келеді, сол себепті қуатты радиожіберушілер мен үлкен өлшемдегі антеналар қолдану керек. Бұл жүйелер қанағаттанарлық қана сапасымен мүмкіндік береді.

Жер атмосферасына метеорлардың ұсақ космостық ағымдары үздіксіз келеді. Көбі 80..120 км биіктікте ионизацияланѓан із қалдыра отырып жанып кетеді. Іздің ұзындыѓы 10..25 км, ұзақтыѓы 5 мс-тан 20с. Метеор ізі қалѓан радиожүйелер 30..70 МГц диапазонында жұмыс істейді. Метеорлық байланыс кезінде радиосигналдардың ұту уақыты күніне 2..4 с. Көбінде осы радиожүйелердің көмегімен телеграфтық сигналдардың жіберілуі ұйымдастырылады, және олар үшін кешігу онша зиян емес. Метеорлық жүйелер ионосфералық жүйелерді дублдеуге және метеорологиялық қызметтегі байланыс үшін қолданылады.
Өзін – өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1. Ақпаратт берудің байланыс сызығын атаңыз

2. Дискретті байланыс каналы дееген не

3. «Системтика коды» түсінігін ата

1.Основы информатики и вычислительной техники/ А.Г. Гейн, В.Г. Житомирский, Е.В. Линецкий и др. — М.: Просвещение, 1991.

2.Аветисян Р.Д., Аветисян Д.В. Теоретические основы информатики. — М.: РГГУ, 1997.

3.Могилев А.В. и др. Практикум по информатике: Учеб.пособие для студентов высш. Учеб.заведений/ А.В.Могилев, Н.И.Пак, Е.К.Хеннер; Под ред. Е.К.Хеннера. – М.: Издательский центр «Академия», 2002. – 608 с.

4.Стариченко Б.Е. Теоретические основы информатики: Учебное пособие для вузов. – 2-е изд. перераб. и доп. – М.: Горячая линия – Телеком, 2003. – 312 с., ил.

5.Информатика: Учебник. – 3-е перераб. изд./ Под ред.проф. Н.В.Макаровой. – М.: Финансы и статистика, 2001. – 768 с.: ил.

6.Савельев А.Я. Основы информатики: Учеб. Для вузов. – М.: Изд-во МГТУ им. Н.Э.Баумана, 2001 – 328 с., ил. (сер. Информатика в техническом университете)

7.Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных: пер. с англ. – 2-е изд., испр.- СПб.: Невский Диалект, 2001. – 352 с.: ил.

8.Дж.Макконнелл. Анализ алгоритмов. Вводный курс. – М.: Техносфера, 2002. – 304 с.

9.БешенковС.А. Ракитина Е.А. Моделирование и формализация. Методическое пособие. – М.: Лаборатория Базовых Знаний, 2002. – 336с.: ил.

10.Кормен Т., Лейзерсон Ч., Ривест Р. Алгоритмы: построение и анализ, м: Центр непрер.матем. образ-я, 2000

11.М.Д.Князева. Алгоритмика: от алгоритма к программе. КУДИЦ-ОБРАЗ- М.: 2006

12.Информатика в понятиях и терминах. — М.: Просвещение, 1991.

13.Информатика. Энциклопедический словарь для начинающих. — М.: Педагогика – Пресс, 1994.

14.Бауэр Ф.Л., Гооз Г. Информатика. Вводный курс: В2–х ч. Ч.2: Пер. с нем. — М.: Мир, 1990.

15. Решетников В.Н., Сотников А.Н. Информатика — что это? — М.: Радио и связь, 1989.