І. Тандау тест: Жиі қоданылатын бұл тест бойынша берілген сұрақтың бірнеше жауабы көрсетіледі. Соның ішінен тек дұрыс жауап қана таңдап алынуы керек. Жауаптар саны үштен кем болмауы шарт.
Мысалы:
1. Синтаксис нені зерттейді?
а) сөз мағынасы
ә) дұрыс сөйлеуді
б) сөз тіркесін, сөйлемді
2. Атаулы сөйлемді көрсет?
а) Ышқынған дала дауыл
ә) Аяз күшейді
б) Боран түні бойы соқты
3. Жақсыз сөйлем дегеніміз не?
а) тұрлаулы мүшелері толық катыспаған сөйлем
ә) бір ғана сөзден жасалады
б) сөйлемнің оқшау түрі
4. Берілген бес сөздің төртеуі ортақ бір белгімен байланысады. Бесінші сөз олармен үйлеспейді. Сол сөздің астын сыз.
а) сөйлем ә) сөз тіркесі б) сан есім в) сөйлем мүшелері
г) синтаксис
а) толықтауыш ә) дыбыс б) пысықтауыш в) анықтауыш
г) тұрлаусыз мүше
а) толымды сөйлем ә) жақгы сөйлем б) жайылма сөйлем в) атаулы сөйлем г) салалас құрмалас сөйлем
ІІ. Балама жауапты тест. Белгілі бір түсінік ереженің дұрыс я дұрыс еместігі жөнінде оқушының бір жақты жауабы алынады. Жауап «ия», «жоқ» (дұрыс, дұрыс емес) сөздері арқылы жазылады.
Мысалы:
1. А) Жай сөйлем күрделі ойды білдіреді. дұрыс емес
Ә) Сөйлем құралға қатысқан сөздерді сөйлем мүшелері дейді. дұрыс
Б) Сөйлем мүшесі бола алатындары: шылау сөздер, қаратпа сөздер. дұрыс емес
2. А) Тұрлаусыз мүше қатыспаған жай сөйлемді жалаң сөйлем дейміз. дұрыс
Ә) Бастауышы жоқ сөйлем жақты сөйлем бола алады ма? Жоқ
Б) Атауы сөйлем іс – оқиға жайында баяндайтын жай сөйлем түрі. дұрыс емес
3. А) бидай өңді – есімді сөз тіркесі. дұрыс
Ә) қиын сөз - етістікті сөз тіркесі. дұрыс емес
Б) ауылдың маңы - көмекші есімді тіркес. дұрыс
4. А) Толымды сөйлем басқа сөйлемге тәуелді болмай дербес
айтылады ма? ия
Ә) толымсыз сөйлем диалогта кездеседі. Дұрыс
Б) Жалаң сөйлем жақты да, жақсыз да сөйлем болуы мүмкін. дұрыс
5. А) Бастауыш тұлғалы сөзі бар идиомдар жақсыз сөйлем болмайды. дұрыс емес
Ә) Атаулы сөйлем одағайдан болады. дұрыс емес
Б) Синтаксис — сөз тіркесін, сөйлемді зерттейді. Дұрыс
III. Толықтыру тест. Сыналушы бос орынға қалдырылып кеткен сөзді немесе сөз тіркесін қоюы керек. Бұндай тест грамматикалық ережелерді, көркем тексті толықтыруға қолданылады.
Мысалы:
1. А) "Синтаксис" деген сөз білдіреді?
(нені?)
Ә) Сөйлем болу үшін__________________________ болу керек?
(не?)
Б) Айтылуға тиісті мүшелері жай сөйлемді толымсыз сөйлем дейміз. (қандай?)
2. А) Сөздер тек сөйлемде ғана емес, _____________________
байланысады. (қалай?)
Ә) Тұрлаусыз мүше жай сөйлемді жалаң
сөйлем дейміз. (қайткен?)
Б) Бірыңғай мүшелердің__________________ортақ болады
(несі?)
3. А) Сөз тіркесі_______________________________ сөзден құралады
(қандай?)
Ә) Жақсыз сөйлемнің құрамында ___________________болмайды.
(не?)
Б) Бірыңғай мүшелердің арасында_________ қойылады.
(не?)
ІV Сәйкестендіру тесті. Екі бағанаға орналасқан сөздерді бір – бірімен мағанасына мазмұнына қарай сәйкестендіріп топтастыру керек.
Мысалы: Жай сөйлем түрлерін тиісті сыңарларымен сәйкестендіріңдер:
__________________________________________________________________
Жақты сөйлем а) —Білемін
2. Атаулы сөйлем ә) Оған тандануға болмайды.
3. Жақсыз сөйлем б) Жазык Дала.
4. Толымсыз сөйлем в) Күн де батты.
1. Толымды сөйлем. а) Құба жон.
2. Жалаң сөйлем ә) — Алматыданмын.
3. Атаулы сөйлем б) Бұлар жүріп кетті.
4. Толымсыз сөйлем в)Жер жыртқан тракторлар гүрілі
алыстан құлаққа шалынады.
______________________________________________________________
1.Жалаң сөйлем. а)Құрамында бастауыш қатысқан сөйлем.
2. Толымды сөйлем. ә)Баяндауыштың бір өзі сөйлемге ұйытқы
3. Жақты сөйлем болатын сөйлем.
4. Жақсыз сөйлем. б)Тұрлаусыз мүше қатыспаған сөйлем.
5. Толымсыз сөйлем в)Тұрлаулы я тұрлаусыз мүшелерінің
бірі түсіп калған сәйлем
г) Айтылуға тиісті мүшелері түгел қатысқан
сөйлем
«В.П.Беспалько дайын жауаптармен берілген сұрақ білімді игерудің тек бірінші деңгейін ғана тексереді деген пікір білдіреді. Ал О.С. Зайцев дұрыс жауапты саналы түрде тандау оқушының сұрақ пен жауаптың мағынасын түсініп, жауаптардың мазмұнын талдай алғанда ғана жүзеге асады деп есептей тұра В.П.Беспалькомен келіспейді. I, II, III деңгейлі тест тапсырмаларын құрастырумен қатар, қиындығына қарамастан IV деңгейлі тапсырманы құрастырғанда оқушының өте жоғары білім дәрежесін анықтауға болады.»1Сонымен оқушылардың білім-білігінің деңгей мен сапасын анықтап, оқу үлгерімін бақылау үшін тест әдісі тиімді болмақ. Көптеген дамыған шет елдерде ауызша сынақ (емтихандар) жүргізілмей, оның орнына неше түрлі жазбаша тест түрлерін қолданатыны да осыдан болса керек. Алайда, бір ескеретін жай тестті орынды жерінде, мақсат пен қажеттілікке қарай ойластыра қолдану қажеттігі. Әсіресе тіл мен әдебиет сабақтарында барлық жерде тесттік сынаққа көшу орынды бола бермеуі мүмкін. Олай дегеніміз тіл мен әдебиет пәндері өзінің табиғатында жанды қарым-қатынас құралы ретінде сөздің мәнін көрсететін, сөйлеу шеберлігі мен тіл мәдениетін жетілдіруді мақсат ететін пәндер. Осыған орай бұл пәндердің өзіне тән ерекшеліктері ескерілуі керек. Атап айтқанда, байланыстырып шебер сөйлеу, баяндау, ой жеткізу, ішкі әсер мен фактіні дәлелдеу, талдау жинақтау машығын байқау сипатындағы жұмыстарда оқушының ауызша жауабын көп жағдайда тест әдісі алмастыра алмайтыны кәміл. Сондықтан да тестті орынды қолдана білу, қажет жерінде ауызша сынақ-емтихан жүйесін де ығыстырмау жөн деп білеміз.
Достарыңызбен бөлісу: |