Issn 2226-3551 Қазақстан Республикасының Валеология Академиясы
жүктеу/скачать 3.45 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МЕДИЦИНАЛЫҚ ВАЛЕОЛОГИЯ
| Түйін сөздер: шеңбер, қол, аяқ, жел, құрғақ,
ылғал, ыстық, суық, мүшелер. Жер ғаламшарындағы ақпараттардың алты жұптары қалыптасу механизміне байланысты шеңберде келесі кезекпен орналасады: жел, құрғақ, ылғал, ыстық, суық және жылу. Жоғарыда сипатталғандай адам денесі қол және аяқ жіліктеріне бөлінгені тәрізді, кісідегі мүшелер де қол және аяқ топтарына бөлінеді. Жер ғаламшарының алты жұп ақпараттарының үш жұбы: ыстық, жылу, құрғақ қол мүшелері арқылы қабылданса, ал қалған үш жұбы: суық, жел, ылғал аяқ мүшелері арқылы қабылданады (1). Қазақта: «Барлығы желден, ыстықтан және суықтан»- деген ұғым бар. Сондықтан қазақта ауырғанның себебін «жел ұстап қалыпты», «ыстығы көтеріліпті», «суық тиіпті» деп айтады. Бұл ұғымның негізі келесі заңдылықтарға байланысты. Жер ғаламшары жағдайында барлық табиғи үдерістер желден басталады. Мысалы, аспан және Жер ғаламшары жағдайындағы циклдардың басталуы. Аспан циклында оңнан солға қарай жел, құрғақ, ылғал, ыстық, суық болып орналасады. Жер ғаламшарының циклында солдан оңға қарай жел, құрғақ, ылғал, ыстық, суық, жылу болып орналасады. Жер ғаламшарының негізін құрап бес жұп элемент «Қосу» түрінде орналасқанда барлығының бастамасы жел ортада орналасады. Жер ғаламшарының 12 ақпараттары адамға әсер еткенде көлденең жазықтық арқылы ЕН (қол) және ІН (аяқ) бөліктеріне бөлінген дене олардың алтауын қол шеңбері, ал қалған алтауын аяқ шеңбері арқылы қабылдайды. Алты жұп элементтердің адам денсаулығына ең зиянды әсер суық болып табылады. Барлық қабыну үдерістерінің басталуы көбінесе суықтың әсерінің МЕДИЦИНАЛЫҚ ВАЛЕОЛОГИЯ 34 артуына байланысты болады. Сондықтан да Жерден аяқ шеңбері арқылы бірінші қабылданатын суық болып келеді. Осыған байланысты ЕН суық аяқ шеңберінің ЕН жартысының басында (цзу тай- ян) орналасады. Аяқ шеңберінің ЕН жартысында одан ары қарай әсер күшіне сәйкес ЕН жел (цзу шао-ян) мен ЕН ылғал (цзу ян-мин) орналасады. Аяқ шеңберінің ІН жартысында бейтараптық қағидасына сәйкес бұл үшеуіне қарама-қарсы ІН ылғал (цзу тай-инь), ІН жел (цзу цзюе-инь) және ІН суық (цзу шао-инь) өз кезегімен орналасады. Қазақтың ұғымына сәйкес қол шеңберінің ЕН жартысының басында ЕН ыстық (шоу тай-ян) орналасады. Қол шеңберінің ЕН жартысында одан ары қарай ЕН жылу (шоу шао-ян) және ЕН құрғақ (шоу ян-мин) орналасады. Қол шеңберінің ІН жартысында бейтараптық қағидасына сәйкес бұл үшеуіне қарама-қарсы ІН құрғақ (шоу тай-инь), ІН жылу (шоу цзюе-инь) және ІН ыстық (шоу шао- инь) өз кезегімен орналасады. Сонымен табиғаттағы барлық үдерістерде шеңбер ЕН желден, қол шеңберінде ақпарат ЕН ыстықтан, ал аяқ шеңберінде ЕН суықтан басталады. Жоғарғы көрсетілген тұжырымда қазақтар негізгі үш шеңбердің: Жер, қол және аяқ басталатын әсер түрлерін жинап көрсеткен. Жоғарыда сипатталғандар негізінде қазақтар: «Барлығы желден, ыстықтан және суықтан»-деген қортынды жасаған. Қол шеңберінде орналасқан ақпарат түрлері ЕН ыстықтан, ал аяқ шеңберінде – ЕН суықтан басталады. Одан ары қарай Жер ғаламшарының алты жұп ақпараттары қол және аяқ шеңберлеріне алмасып бөлініп бейтараптық қағидасына сәйкес шеңбермен орналасады. Қол шеңберінде ЕН ыстық, ЕН жылу, ЕН құрғақ, ІН құрғақ, ІН жылу, ІН ыстық кезегімен орналасса, аяқ шеңберінде ЕН суық, ЕН жел, ЕН ылғал, ІН ылғал, ІН жел, ІН суық болып кезегімен орналасады (кесте№1). жүктеу/скачать 3.45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|